TARTIŞMALI BİR KONU: ÜNİVERSİTE CAMİLERİ

Abstract

Türkiye'de 1955'den sonra üniversite yerleşkelerinin, kentin gelişim aksını belirlemek, daha geniş araziye sahip olmak gibi nedenler ile kent merkezlerine belirli mesafelerde, kentin çeperlerine doğru konumlandığı görülmektedir. Bu tercihin kente ait birçok öğenin de (alışveriş, barınma ya da eğlence mekânları gibi) kent dışına taşınmasına ön ayak olmuş ve kent dışında bir kamusallık oluşturmuştur. Bunlardan biri de ibadet mekânlarıdır. Bugün yerleşkelerin bünyesinde bir, iki hatta üç camiye rastlanılmak mümkündür. Yerleşke içindeki camilerin inşa kararları, ilk kurulan üniversitelerde gereksinimler nedeni ile sonradan verilirken, yeni kurulan yerleşkelerde projenin ilk aşamalarında verilmektedir. Karar süreçlerindeki bu değişim üniversite kullanıcılarının cami ile olan ilişkisinin de bir göstergesidir. Bu çalışma üniversite camilerinin genel özelliklerini araştırarak bir büyük anlatı ve tartışma konusu olan camiler üst başlığının altında özgün bir alan açmayı hedeflemektedir. Çalışma 1955'ten sonra Anadolu'da kurulan ilk üniversitelerin yerleşkelerine yapılan camilerin inşa süreçlerini inceleyerek başlayacaktır. Daha sonra 1980’lerde, 1990’larda ve günümüzde kurulan üniversite camileri incelenecektir. Genel bir yaklaşımla yerleşke içindeki konumları, kullanıcı profili, öğrenci kullanım pratikleri ve yoğunluğu dikkate alınarak bir karşılaştırma yapılacaktır. Böylelikle camiyi oluşturan mimari elemanların, durumların ve aktörlerin birlikteliği ve ilişkiselliği incelenebilecektir. Bu inceleme ile genel cami tartışmalarının güzergâhı değiştirilerek "alternatif bir düşünme alanı oluşturulabilir mi" sorusuna cevap aranmaktadır. Birçok farklı akademik alanda yapılan "cami tartışmaları" mimari bir mesele olarak ele aldığında, sürekli göz ardı edilen bazı girdilerin ancak bu sayede konuşulabilir bir veriye dönüşeceği düşünülmektedir. Çünkü bu çalışma, "reel olanı" şu anki cami kullanıcıların deneyimi olarak görür ve bunun üzerine bilgisini kurmayı hedefler.