Okul Müdürlerinin Sosyal Arabuluculuk Rollerine İlişkin Okul Müdürü ve Öğretmen Görüşlerinin İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma, okul müdürlerinin sosyal arabuluculuk rollerine yönelik müdürlerin ve öğretmen görüşlerini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda, okullarda hangi durumlarda kimlerin arabuluculuğuna ihtiyaç duyulduğu, okul müdürlerinin sosyal arabuluculuk rollerini yerine getirme düzeyleri, okul içi ve okul dışı uyuşmazlıklarda okul müdürlerinin başvurdukları arabuluculuk yöntemleri belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim modeli kullanılan çalışmada, yarı yapılandırılmış görüşme formları kullanılarak İstanbul İli Ümraniye İlçesi'ndeki ortaöğretim kurumlarında görev yapan 20 öğretmen ve 15 okul müdürü ile görüşmeler yapılmıştır. Katılımcılarla yapılan görüşmeler sonrası elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada; okul müdürü ve öğretmenlerin okulda yaşanan anlaşmazlıklarda arabulucuya ihtiyaç duyduğu ve sorunların çözümünde arabulucuya başvurulması gerektiğini düşündükleri, özellikle öğretmen-öğretmen, öğretmen-veli ve öğretmen-öğrenci arasında yaşanan anlaşmazlıklarda okul müdürünün arabuluculuk rolünü üstlenmesi ve görevini etkin bir şekilde yerine getirmesi beklendiği, okul müdürlerinin anlaşmazlıkların çözümünde en çok tercih edilen kişi olduğu, öğretmenlerin yaşadıkları anlaşmazlıklarda okul müdürlerinden en çok adaletli/tarafsız ve çözüm odaklı birer arabulucu olmalarını beklediği, bazı okul müdürlerinin okul içindeki anlaşmazlıklarda tarafların kültürel, dünya görüşü gibi farklılıklarına göre davrandığı, bu durumun bazen olumlu bazen olumsuz sonuçlara yol açtığı, okul müdürlerinin taraflar arasından yaşanan uyuşmazlıklarda en çok birebir görüşme ve uzlaştırma/arabuluculuk yöntemlerini tercih ettiği, katılımcıların çoğunun, sosyal arabuluculuk rolünde okul müdürlerini başarılı buldukları ve okul dışında yaşanan uyuşmazlıklarda araştırmaya katılan okul müdürlerinin yarısının arabulucu/uzlaştırıcı rolünü yerine getirirken diğer yarısının ise bunu tercih etmediği sonuçlarına ulaşılmıştır. Araştırmanın sonuçları doğrultusunda uygulayıcılar ve araştırmacılar için önerilerde bulunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Arabuluculuk, Sosyal Arabuluculuk, Ortaöğretim, Müdür, Öğretmen.

This research aims to examine the perceptions of teachers and school principals regarding the social mediation roles of school principals. The study aims to identify situations within schools that necessitate mediation, the individuals involved in these processes, the extent to which principals fulfill their roles in social mediation, and the mediation strategies they employ to address both internal and external conflicts. Employing a phenomenological approach as part of qualitative research methods, semi-structured interview forms were utilized to conduct interviews with 20 teachers and 15 school principals working in secondary education institutions in the Umraniye district of Istanbul. The data obtained from these interviews were analyzed using content analysis. The findings indicate that both principals and teachers recognize the need for mediation in school-related conflicts and underscore the significance of involving mediators in resolving these issues. Principals are particularly expected to mediate in conflicts among teachers, teachers and parents, and teachers and students, fulfilling this role effectively. Principals are identified as the preferred figures for conflict resolution, with teachers anticipating them to act as fair, impartial, and solution-focused mediators. The analysis reveals that some principals address school disputes by considering cultural or ideological differences among the parties, yielding both positive and negative outcomes. In conflict resolution, principals primarily employ one-on-one meetings and conciliation/mediation strategies. While most participants view principals as competent in their social mediation roles, it was observed that, in cases of conflicts external to the school, only half of the principals chose to assume the mediator role, while the remaining half opted not to. Based on these findings, recommendations are presented for practitioners and researchers. Key Words: Mediation, Social Mediation, Secondary Education, School Principal, Teacher