Zâhid bin Muhammed'in Kitâb-ı Şem?î ve Sürûrî ?Alâ Dîvân-ı Hâfız adlı eseri (İnceleme-metin: 52A-103B vr.)

Abstract

Bu çalışmada 16. yüzyıl şerh geleneğinin iki önemli ismi olan Sürûrî ve Şem?î"nin „'Şerh-i Dîvân-ı Hâfız"" adlı eserlerini tertip ederek „Kitâb-ı Şem?î ve Sürûrî ?Alâ Dîvân-ı Hâfız" ismiyle kaleme alan Zâhid bin Muhammed"in eseri „52a-103b Varakları Arası" transkripsiyonlu bir şekilde yazılmış ve metin çeşitli şekillerde incelenmiştir. Giriş bölümünde Türk Edebiyatındaki şerh geleneğine kısaca değinilmiştir. Birinci bölümde ise şerhin tanımı yapılmış ve şerh geleneğiyle ilgili bilgi verilmiştir. Ayrıca Hâfız"ın hayatı, edebi kişiliği ve eseriyle ilgili bilgi verildikten sonra Türk edebiyatında önemli Hâfız Dîvânı şerhlerine ve şârihlerine yer verilmiştir. Ayrıca 'Kitâb-ı Şem?î ve Sürûri ?Alâ Dîvân-ı Hâfız' adlı eseri kaleme alan mürettip Zâhid bin Muhammed"in hayatı ve eseri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise eserin şekilsel özelliklerine değinilmiş ve eserde iktibâs edilen sözlere yer verilmiştir. Bunun yanı sıra şerh usûllerine bütüncül bir gözle bakılarak bu eserde takip edilen usûle dikkat çekilmiş ve eserin tasavvufi bakımdan değerlendirilmesiyle bu şerhlerin edebiyatımızdaki önemine değinilmiştir. Son olarak ise üçüncü bölümde Zâhid bin Muhammed'in ?Kitâb-ı Şem?î ve Sürûrî ?Alâ Dîvân-ı Hâfız' adlı eserinin 52a-103b varakları arası transkripsiyonlu bir şekilde aktarılmıştır. Şerhi derleyen kişi Zâhid bin Muhammed'dir. Hakkında elimizde bulunan tek bilgi eserin dua ve sebeb-i tertip bölümünde geçen ibarelerdir. Bu ibareler arasında eserin derlendiği tarih olan 'Hicri-1005 şaban' ve mürettibin ismi yer almaktadır. Çalışmamızın esas amacı ise daha önce üzerinde çalışılmamış olan Sürûrî ve Şem?î'nin Hâfız Dîvânı"na yazmış oldukları şerhlerin birleştirilmiş olan nüshasını incelemektir. Bu inceleme neticesinde Divan edebiyatında şerh geleneği, Hâfız'ın eserlerine yazılmış olan şerhler ve incelenmekte olan metnin şekilsel özellikleri ortaya konulmuştur.

In this study, Zahid bin Muhammad who wrote 'Book of Şem?î and Surûrî?Alâ Dîvân-ı Hâfız by arranging the works of Şerh-i Dîvân-ı Hâfız Book in of two important names of 16th century commentary tradition, Surûrî and Şem?î. '52a-103b Leaf Between' is written in a transcribed form and the text has been examined in various ways. In the introduction part, the commentary tradition in Turkish Literature is briefly mentioned. In the first chapter, the definition of annotation is made and information about annotation tradition is given. In addition, after giving information about the life, literary personality and work of Hâfız, important commentaries and commentaries of Hâfız Dîvân were included in Turkish literature. In addition, 'Kitâb-ı Şem?î and Surûri?Alâ Dîvân-ı Hâfız was written about the life and work of Zahid bin Muhammad', the crew. In the second part, the formal features of the work are mentioned and the words quoted in the work are mentioned. In addition to this, the methods followed in this work were taken into consideration with a holistic view of the commentary methods and the importance of these commentaries in our literature was mentioned by evaluating the work in terms of Sufism. Finally, in the third chapter, the texts 52a-103b of Zahid bin Muhammad's 'Kitâb-ı Şem?î and Surûrî?Alâ Dîvân-ı Hâfızeser have been transcribed. The commentary is compiled by Zahid bin Muhammad. The only information we have about him is the phrases in the prayer and reason section of the work. These phrases include Hijri History-1005 Şaban and the name of the crew. The main purpose of our study is to examine the unified copies of the commentaries written by Surûrî and Şem?î Hafız Dîvanı, which have not been studied before. As a result of this study, commentary tradition in Divan literature, commentaries written in Hâfız"s works and formal features of the text are examined.