Gazâli ve İbn Rüşd'de Tanrı'ya yön atfetmenin imkan ve mahiyeti

Abstract

Bu çalışmada, Gazâli ve İbn Rüşd'ün görüşleri çerçevesinde Tanrı'nın mekân ve cihette bulunup bulunmadığı konusu bir din felsefesi problemi bağlamında ele alınmıştır. Bu bağlamda tez, giriş ve üç ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde mekân ve cihet kavramı, Tanrı ve bu kavramların ilişkileri, İlk Çağ filozoflarının Tanrı-mekân ve boşluk görüşleri, İslam filozoflarından Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ ve İbn Rüşd'ün Tanrı-mekân, Tanrı-cihet düşüncelerine atıflar yapılarak genel problemler aktarılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde Gazâli'nin Tanrı, cihet ve mekân görüşleri ele alınmıştır. Ayrıca Gazâli'nin Tanrı'nın cihet ve mekân gibi hâdis varlıkların niteliklerinden münezzeh oluşunu ispatlama yöntemi incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise İbn Rüşd'ün Tanrı, cihet ve mekân görüşlerine yer verilmiştir. İbn Rüşd'ün Tanrı'nın dinî ve aklî olarak bir mekân ve yönde oluşunun imkânı ele alınmıştır.

In this study, within the framework of the views of Ghazali and Ibn Rushd, the issue of whether God exists in place and direction is discussed in the context of a philosophy of religion problem. In this context, the thesis consists of an introduction and three main parts. In the first chapter, the concept of place and direction, God and the relations of these concepts, the views of God-space and space of the ancient philosophers, and the ideas of God-place and God-direction, It has been tried to convey general problems to construct references to the idea of God-place, God-direction of the Islamic philosophers Kindî, Fârâbî, İbn Sînâ and Averroes. In the second part, Gazali's views on God, direction and place are discussed. In addition, al-Ghazali's method of proving that God is free from the attributes of hadith entities such as direction and place has been examined. In the third part, Ibn Rushd's views on God, direction and place are given. The possibility of Ibn Rushd's existence of God in a religious and mental place and direction is discussed.