Ziyaretçilerin Yerel Yemek Tüketimindeki Motivasyon Faktörlerinin İncelenmesi: Erzurum Örneği

Abstract

Turistlerin seyahatlerdeki beklentilerinin farklı olması, turizm etkinliklerinde alternatifler oluşmasına ve çeşitlenmesine neden olmuştur. Bu alternatiflerden birisi de gastronomi turizminde yer alan yerel yemek tüketimidir. Yerel yemek tüketimi turist motivasyonunu etkileyen önemli bir cazibe unsurudur. Bu araştırmanın amacı ziyaretçilerin yerel yemek tüketim motivasyonlarını ve bu motivasyonlar ile farklı değişkenler arasındaki ilişkileri belirleyerek, yerel yemeklerin turistik bir çekicilik faktörü olarak sunulmasına esas belirleyici faktörleri ortaya koymak, konuya ilişkin alan yazın çalışmalarına katkıda bulunmaktır. Çalışma nicel araştırma yöntemi ile tarama modeli kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın verilerini 2023 Eylül–Ekim ve 2024 Şubat-Mart aylarında Erzurum'a gelen yerli ve yabancı ziyaretçilerin anketlere verdikleri cevaplar oluşturmuştur. Araştırma kapsamında 484 katılımcıdan elde edilen veriler Sosyal Bilimler İçin istatistik (SPSS 27) programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilere tek yönlü varyans analizi ve t testi uygulanmıştır. Araştırmada elde edilen verilerin açıklayıcı faktör analizi sonucunda ziyaretçilerin yerel yemek tüketim motivasyon faktörleri duyusal çekicilik, heyecan arayışı, kültürel deneyim, sağlık beklentisi ve sosyal etkileşimden oluşan 5 faktör altında toplanmıştır. Duyusal çekicilik faktörü (3,87) en yüksek ortalamaya sahipken, sosyal etkileşim faktörü (3,17) ise en düşük ortalamaya sahiptir. Duyusal çekicilik motivasyon faktörü için ziyaretçilerin medeni durum, eğitim durumu, gelir seviyesi, yerli/yabancı olma durumu ve Erzurum'u ziyaret nedeni değişkenleri açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Kültürel deneyim motivasyon faktörü için ise, ziyaretçilerin medeni durum, gelir düzeyi, yerli/yabancı olma ve Erzurum'u ziyaret nedeni değişkenleri açısından istatistiki olarak anlamlı farklılıklar bulunduğu tespit edilmiştir. Yine sosyal etkileşim faktörü için ziyaretçilerin medeni durum, gelir düzeyi ve yerli yabancı olma değişkenleri açısından istatistiki olarak anlamlı farka sahip olduğu belirlenmiştir. Heyecan arayışı, sağlık beklentisi faktörleri için ziyaretçilerin gelir düzeyi ve yerli yabancı olma değişkenleri açısından istatistiki olarak anlamlı farka sahip olduğu belirlenmiştir.The different expectations of tourists during travelling have led to the formation and diversification of alternatives in tourism activities. One of these alternatives is local food consumption in gastronomy tourism. Local food consumption is an important attraction factor affecting tourist motivation. The aim of this study is to determine the motivations of visitors for local food consumption and the relationships between these motivations and different variables, to reveal the main determinants of the presentation of local food as a touristic attraction factor, and to contribute to the literature studies on the subject. The study was carried out using quantitative research method and survey model. The data of the study consisted of the responses of local and foreign visitors to Erzurum in September-October 2023 and February-March 2024. The data obtained from 484 participants within the scope of the research were analysed using the statistics in Social Sciences (SPSS 27) programme. One-way variance analysis and t test were applied to the data. As a result of the explanatory factor analysis of the data obtained in the study, the motivation factors of visitors' local food consumption were grouped under 5 factors consisting of sensory appeal, thrill seeking, cultural experience, health expectation and social interaction. The sensory appeal factor (3,87) has the highest mean, while the social interaction factor (3,17) has the lowest mean. For the sensory attraction motivation factor, it was determined that there were statistically significant differences in terms of marital status, education level, income level, being local/foreign and reason for visiting Erzurum. For local dishes under the cultural experience motivation factor; it was determined that there were statistically significant differences in terms of marital status, income level, being local/foreign and reason for visiting Erzurum. The social interaction factor was found to have statistically significant differences in terms of marital status, income level and being local/foreigner. For the factors of thrill-seeking and health expectation, it has been determined that visitors have statistically significant differences in terms of income level and being a local foreigner.