Birinci Haçlı Seferi ve Eyyûbî Fethinin Kudüs'teki Uygulamaları Bağlamında Kutsal Savaş ve Cihad Kavramlarının Karşılaştırılması

Abstract

Dünya tarihine göz atıldığında savaşların bir nedeninin de dini hassasiyetler olduğu görülür. Savaşın müteharrik gücü olarak görülebilen din, aynı zamanda onun kimlere karşı, neden ve nasıl yapılacağını ortaya koyma noktasında da referans olmuştur. Bu bağlamda, motivasyonunu dinden alan savaşlar bazen doğrudan kutsal metinlerden referansla bazen de onun takipçileri tarafından yapılan yorumlardan hareketle belli bir yön bulmuştur. Bu tezde I. Haçlı seferi özelinde, Hristiyanların kutsal savaş algısı ile Müslümanların cihad anlayışı karşılaştırılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda önce kutsal savaş ve cihadın kavramsal çerçevesi çizilmiş, kavramların ve kapsamlarının yansımaları ele alınmıştır. Kavramlar açıklanırken dinlerin kutsal metinlerine, bu metinlerin yorumlarına ve ilgili din müntesiplerinin savaş tarihlerine göz atılıp konu temellendirilmeye gayret edilmiştir. Ayrıca kutsal savaşla bağlantılı bir kavram olan haklı savaş ile ilgili kavramsal ve kronolojik bir değerlendirme de yapılmıştır. Ardından önce Haçlıların Kudüs'ü ele geçirmeleri, sonrasında Eyyûbilerin şehri fethetmeleri gibi somut örnekler üzerinden bu kavramların pratikteki yansımaları ele alınmıştır. Ayrıca kutsal savaş tabirinin anlamlandırılması adına ve Haçlı seferlerinin öncülü olmasından dolayı İspanya ve çevresinin Müslümanlardan tekrar alınmasını ifade eden ve yeniden fetih anlamına gelen Reconquista, onun sebepleri ve sonuçları üzerinde de durulmuştur. Kavramların pratiğe yansımasında etkili olan ve din müntesiplerinin diğerlerine bakışını ifade eden algı da Kudüs ve Reconquista çerçevesinde tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Cihad, Haçlı Seferleri, Kudüs, Kutsal Savaş, Reconquista, Selâhaddin Eyyûbî

A glance at world history reveals that one of the reasons for wars is religious sensitivities. Religion, which can be seen as the motivating force of war, has also been a reference in determining who, why and how it will be fought. In this context, wars, which take their motivation from religion, have sometimes found a certain direction with direct reference to sacred texts and sometimes with the interpretations made by their followers. In this thesis, it is attempted to compare the Christian perception of holy war with the Muslim understanding of jihad in the context of the 1st Crusade. In this context, firstly, the conceptual framework of holy war and jihad is drawn and the reflections of the concepts and their scopes are discussed. While explaining the concepts, the sacred texts of the religions, the interpretations of these texts and the war histories of the followers of the related religions were examined and an effort was made to justify the subject. In addition, a conceptual and chronological evaluation of the just war, which is a concept related to the holy war, has also been made. Afterwards, the reflections of these concepts in practice were discussed through the concrete example of the conquest of Jerusalem by the Crusaders and the conquest of the city by the Ayyubids. In addition, in order to make sense of the term holy war and because it is the predecessor of the Crusades, Reconquista, which means the reconquest of Spain and its surroundings from Muslims and means reconquest, and its causes and consequences have also been emphasised. The perception, which is effective in the reflection of the concepts in practice and which expresses the view of the followers of the religion towards others, has also been discussed within the framework of Jerusalem and Reconquista. Keywords: Jihad, Crusades, Jerusalem, Holy War, Reconquista, Saladin Ayyubî