Mukarnasların İran İslam Sonrası Mimari Örnekleri Üzerinden İncelenmesi
| dc.authorid | 0000-0001-7347-4600 | |
| dc.authorid | 0000-0002-5546-5548 | |
| dc.contributor.author | Eray, Saide Selin | |
| dc.contributor.author | Kutlu, İzzettin | |
| dc.date.accessioned | 2022-01-25T08:28:17Z | |
| dc.date.available | 2022-01-25T08:28:17Z | |
| dc.date.issued | 2021 | |
| dc.department | MAÜ, Fakülteler, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü | en_US |
| dc.description.abstract | Mukarnas, erken dönem yapılarında kubbe şeklini oluşturmak için üst üste binen katmanların birbirini taşıyarak geometrik bir biçim yaratan mimari eleman olarak inşa edilmiştir. Zamanla, kullanım alanı değişerek ve biçimsel olarak gelişerek ağırlıklı olarak süs amaçlı kullanım kazanmaya başlamıştır. Böylelikle mimari yapılarda kullanılan en güzel sanat eserleri örneklerinin yansıdığı bir unsur haline gelmiştir. Bu anlamda mukarnas, kubbe veya yarım kubbelerde, revaklarda, taç kapılarında, minarelerin şerefe altlarında, mihraplarda ve diğer birçok yerde kullanılabilen hacimsel bir bezeme ve süsleme çeşidi olarak karşımıza çıkmaktadır. İran’ın İslam etkisi altına girmesinin ardından ilk güçlü İslam hükümeti Selçuklular olmuştur. Selçuklular dönemi İran sanatının ve mimarisinin en parlak dönemlerindendir. İslam öncesi erken dönem kullanımıyla İran mimarisinde var olan mukarnasların, en ihtişamlı örnekleri Selçuklu döneminde ortaya çıkmıştır. Erken dönemlerde mukarnaslar, kare bir planın üst örtüsünü katmanlar halinde bir kubbeye dönüştürmek amacıyla inşa edilmiştir. Farklı boyutlarda inşa edilen mukarnaslarda genellikle tuğla kullanılmış, ilerleyen dönemlerde çini sanatıyla dekore edilmişlerdir. Bu çalışma, mukarnas sanatının çeşitlerini ve yapısını tanıtarak mukarnas sanatını İran’da bulunan Selçuklu dönemi mimari örnekleriyle irdelemeyi hedeflemektedir. Örnek inceleme yöntemi ile İran’da Selçuklu dönemi mimari eserlerinden önemli yere sahip olan dört yapıdaki mukarnas örnekleri incelenmiştir. Bu yapılar İsfahan kentinde bulunan Sarban minaresi ve İsfahan Ulu Camisi, Tebriz’in Maraghe ilçesinde Mavi Kubbe ve Yazd ilinde yer alan Kümbet-i Ali (Gonbad-e Ali)’dir. İran mimari yapılarında bulunan mukarnaslar genellikle; ön mukarnaslar, yığılmış mukarnaslar, asma mukarnaslar ve petek mukarnaslar olmak üzere dört farklı biçimde yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda, bu sanat tekniğinin sürdürülebilirliğini ve mimarideki önemli yerini korumak için, çeşitli tarihsel dönemlerde inşa edilen mukarnasların günümüzdeki tarihi örneklerinin korunmasının yanı sıra, bu değerli eserlerin yapım tekniklerinin tanıtılması, kaydedilmesi ve öğretilmesi gerekliliği vurgulanmaktadır. | en_US |
| dc.description.citation | Aslanapa, O. (2000). Türk Sanatı, 2. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi. Dinçer, S. (2021). Benzer Geometrik Şemaya Sahip Mukarnas Tasarımlarının Karşılaştırmalı Analizi, ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Sanat Dergisi, 14(27), 574-587. Grabar, O. (1990). The Great Mosque of Isfahan (Hagop Kevorkian Series on Near Eastern Art and Civilization), New York: New York University Press. Güzelci, O. Z., Alaçam, S. (2019). A Study on Measuring Complexity in Muqarnas patterns, The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 9(2), 191-201. Güzelci, O. Z., Alacam, S., Bayram, A. K. Ş., Lacroix, I. (2021). Measuring the Entropy of Sinan’s Muqarnas Patterns. Nexus Network Journal, 23(1), 85-105. Haddad, M. (2020). İslâm Mimarî Geleneğinde Mukarnas Unsurunun Ortaya Çıkışı. Artuklu Journal of Arts and Humanities, 4, 120-139. Honarfar, L. (1993). Gencine-ı Asar-ı Tarih-ı İsfahan (İsfahan Tarihi Kentinin Tanıtımı), Golha Yayınları. Mardani, S. (2021, 07 20). Mukarnes. Handi Crafts of Iran: http://isfhandicraft.blogfa.com/post/26 adresinden 10 Ağustos 2021 tarihinde erişilmiştir. Nejad Ebrahimi, A., Sami, Z. (2018). Investigation into ornamental patterns of muqarnas in architecture of Tabriz. Shahr-e İrani-Eslami, 31. Ödekan, A. (1988). Mukarnas Bezeme. In Mimar Başı Koca Sinan Yaşadığı Çağ ve Eserleri, ed. Sadi Bayram, 475–478. İstanbul: Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları. Özkurt, K. (2005). İsfahan’da Büyük Selçuklu ve İlhanlı Dönemi Mimari Eserleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Van. Parvin, S., Sattarnaejad, S. (2019). Manifestation of Islamic Decorative Arts in the Architecture of Gonbad-e Kabood and Gonbad-e Ghaffariyeh. Anastasis Research in Medieval Culture and Art, 1(2), 134-151. Sakkal, M. (1988). An introduction to Muqarnas domes Geometry. Structural Topolog, 14. Tabbaa, Y. (1985). The muqarnas dome: its origin and meaning. Muqarnas, 61-74. Taghizadeh, K. (2012). Islamic Architecture in Iran, A Case Study on Evolutionary of Minarets of Isfahan. Architecture Research, 2(2), 1-6. Yaghan, M. A. J. (2003). Gadrooned-Dome's Muqarnas-Corbel: Analysis and decoding historical drawings. Architectural Science Review, 46(1), 69-88. Yurttaş, H., Gökler, B. M. (2020). Bir Minare İki Usta. Doğu Esintileri, (13), 117-158 | en_US |
| dc.description.provenance | Submitted by İzzettin Kutlu (izzettinkutlu@artuklu.edu.tr) on 2022-01-02T14:46:58Z No. of bitstreams: 1 Mukarnas.pdf: 1800940 bytes, checksum: 6c476346e0b98cf5205b7e9a4507c9fe (MD5) | en |
| dc.description.provenance | Approved for entry into archive by yuvacan atmaca (yuvacan@artuklu.edu.tr) on 2022-01-25T08:28:17Z (GMT) No. of bitstreams: 1 Mukarnas.pdf: 1800940 bytes, checksum: 6c476346e0b98cf5205b7e9a4507c9fe (MD5) | en |
| dc.description.provenance | Made available in DSpace on 2022-01-25T08:28:17Z (GMT). No. of bitstreams: 1 Mukarnas.pdf: 1800940 bytes, checksum: 6c476346e0b98cf5205b7e9a4507c9fe (MD5) Previous issue date: 7-08 | en |
| dc.identifier.endpage | 865 | en_US |
| dc.identifier.startpage | 854 | en_US |
| dc.identifier.uri | https://hdl.handle.net/20.500.12514/2997 | |
| dc.language.iso | tr | en_US |
| dc.publisher | IKSAD Publishing | en_US |
| dc.relation.ispartof | Cukurova 7th International Scientific Researches Conference | en_US |
| dc.relation.publicationcategory | Konferans Öğesi - Uluslararası - Kurum Öğretim Elemanı | en_US |
| dc.rights | info:eu-repo/semantics/openAccess | en_US |
| dc.subject | Mukarnas | en_US |
| dc.subject | Selçuklu Dönemi | en_US |
| dc.subject | İran | en_US |
| dc.subject | İslam mimarisi | en_US |
| dc.subject | Cami | en_US |
| dc.title | Mukarnasların İran İslam Sonrası Mimari Örnekleri Üzerinden İncelenmesi | en_US |
| dc.type | Conference Object | en_US |
| dspace.entity.type | Publication |