Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamaları ve Bunların Türkiye'deki Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Rekabet Avantajı Üzerindeki Etkisi

Abstract

Türkiye'deki Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerde (KOBİ) kapasite kullanımı, firmaların etkinliği, esnekliği ve rekabet gücüne önemli bir etkiye sahiptir. Buna karşılık, kapasite yeterince kullanılmadığında, bu durum yerel ve bölgesel pazarlarda sunulan ürünlerin rekabet gücünü olumsuz etkilemektedir. Bu sorunu ele almak için, Türkiye'deki rekabetçi KOBİ'lerin teşvik edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı, tedarik zinciri yönetimi (TZ) uygulamalarının, örneğin tedarikçilerle stratejik ortaklıklar, müşteri ilişkileri yönetimi, bilgi paylaşımı ve kalitesi, israfı olmayan sistemler, risk ve getiri paylaşımı, KOBİ'lerin tedarik zinciri çevikliği (TZÇ) ve rekabet avantajı (CA) üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma, ilgili literatürde kapsamlı bir inceleme yapmış ve teorik bir çerçeve ve model geliştirmiştir. Sonuç olarak, bu çalışma TZ uygulamalarını, Türkiye'deki KOBİ'ler için rekabet avantajı sağlayabilecek değerli kaynaklar olarak görmektedir. Çalışmada nicel araştırma yöntemi tercih edilmiştir. Değişkenleri ölçmek amacıyla alan yazın taranarak bir anket hazırlanmıştır. Çalışmadaki değişkenler arasındaki ilişkileri analiz etmek için uygun istatistiksel yöntemler ve çoklu doğrusal regresyon teknikleri kullanılarak bağımsız değişkenlerin bağımlı değişken üzerindeki etkisi belirlenmiştir. Anket, Türkiye'nin farklı bölgelerindeki KOBİ sahiplerine ve çalışanlarına uygulanmış, 437 KOBİ yöneticisi ve sahibinden geri dönüş alınmıştır. Anketin geçerlilik ve güvenirliği hesaplanmış olup verilerin analizi için SPSS istatistik paket programı kullanılmıştır. Bulgular, tedarikçilerle stratejik ortaklıklar, müşteri ilişkileri yönetimi, bilgi paylaşımı ve kalitesi, israfı olmayan sistemler, risk ve getiri paylaşımı gibi TZ uygulamalarının hem TZÇ'yi hem de RA'yı önemli ölçüde yordadığını göstermiştir. Ayrıca, TZÇ'nin CA üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Ek olarak, bulgular TZÇ'nin TZ uygulamaları ile CA arasındaki ilişkide aracılık ettiğini doğrulamıştır. Sonuç olarak, TZ uygulamaları, doğrudan ve dolaylı olarak CA oluşturmaya katkıda bulunan TZÇ'yi oluşturmada merkezi bir rol oynamaktadır. Bu çalışma, rekabet avantajı elde etmek için KOBİ yöneticilerine ve iş sahiplerine etkili bir TZ yönetimi stratejileri uygulamalarını önermektedir. Çalışmayla elde edilen sonuçlardan hareketle, Türkiye'deki KOBİ'lerin bu uygulamaları benimsenmesini teşvik edici politikalar geliştirilmelidir. Çalışma bir açıdan TZ uygulamalarına katkı sunarken, diğer açıdan CA ve genel firma başarısı arasındaki ilişkiyi anlamak için kavramsal bir çerçeve sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Tedarik Zinciri Yönetimi, Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamaları, Rekabet Avantajı, Türkiye.The use of capabilities has a significant impact on the efficiency, Agility, and responsiveness of Turkish small and medium-sized enterprises (SMEs). Conversely, underutilization of capacity can negatively impact the competitiveness of the products offered by these companies in local and regional markets. To solve this problem, it is important to promote competitive enterprises in Turkey. Therefore, the purpose of this study is to explore the impact of supply chain management practices such as strategic partnerships with suppliers, customer relationship management, information sharing, information quality, zero waste systems, and risk and reward sharing on supply chain agility in Turkey Competitive advantage of small and medium-sized enterprises. The study conducted a comprehensive literature review and developed a theoretical framework and model. Ultimately, this study considers supply chain management practices as valuable resources that can bring competitive advantage to SMEs in Turkey. The study adopted a quantitative approach and designed a questionnaire to measure the variables based on previous literature. Statistical methods and multiple linear regression techniques were used to analyze the relationships between the study variables. The survey was distributed to employees and company owners in several Turkish states and 437 responses were received from SME managers. The validity and reliability of the survey instrument were reviewed methodologically, and data analysis was conducted using the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS). The results show that supply chain management practices such as strategic partnerships with suppliers, customer relationship management, information sharing and quality, zero waste systems, and risk and reward sharing significantly predict supply chain agility and competitive advantage. Furthermore, agility was found to have a significant impact on competitive advantage. Furthermore, the results confirm that supply chain agility plays a mediating role in the relationship between supply chain management practices and competitive advantage. Finally, supply chain management practices play a vital role in improving supply chain responsiveness and contribute directly and indirectly to building competitive advantage. To gain a competitive advantage, the study recommends managers and entrepreneurs to implement effective supply chain management strategies. Furthermore, policies should be developed to encourage Turkish SMEs to adopt these practices. From an academic perspective, this study contributes to the current knowledge of supply chain management practices and provides a conceptual framework for understanding the relationship between these practices and the competitive advantage and overall success of companies in the Turkish context. Key words: Supply Chaın Management, Supply Chaın Management Practıces, Competıtıve Advantage, Turkey.