Mardin’deki Arapça Sözlü Kültürünün Korunmasında Hikâye Gecelerinin Rolü

Abstract

Arap edebiyatında İslam öncesi dönemden günümüze kadar edebi bir tür olarak hikâye anlatıcılığı, önemli bir yer tutmaktadır. Her dönem farklı isimlerle adlandırılan bu edebi tür, 18. yy.’ın ortalarında başta Suriye olmak üzere diğer Arap ülkelerinde de yaygınlaşmış ve zamanla bir meslek haline gelmiştir. Bu mesleği icrâ edenler, halka açık alanlarda, evlerde ve kahvehanelerde, hikâyeleri dinleyicilerine aktarmışlardır. Aynı kültür ve meslek, Türkiye’de Arapçanın konuşulduğu illerden biri olan Mardin’de de 1960’lı yıllara kadar devam etmiş, zengin bir kültürü aktarma yanında, burada konuşulan mahalli lehçenin korunmasında da önemli bir rol üstlenmiştir. Bu makalede, İslam öncesi dönemden başlayarak Arap toplumlarında bu sanatın nasıl geliştiği ve Mardin özelinde hikâye gecelerinde hangi konuların ele alındığı, Arapça kültürü ve burada konuşulan yerel Arapça lehçeyi muhafaza etmede nasıl bir rol üstlendiği anlatılacaktır.