Zeydi anlayışın Kur'an tefsirindeki Yeri -Yusuf b. Ahmed es-Sülaî ez-Zeydî ve tefsirciliği özelinde-

Abstract

Malum olduğu üzere Kur'an'da ahlâkî, ictimaî ve kevnî âyetler olduğu gibi ahkâm âyetleri de bulunmaktadır. Aslında ahkâm âyetleri, Tefsir ilminin tedviniyle birlikte tefsir edilmiştir. Fakat ihtiyaç gereği hicrî üçüncü asırdan itibaren bu alanda ihtisas yapmış İslâm âlimleri, sadece ahkâm âyetlerine yönelik müstakil eserler vermeye başlamışlar. Bilindiği kadarıyla ahkâm tefsiri alanında ilk eser, Mükatil b. Süleyman'a (v. 150/767) ait Tefsiru Hamsi Mieti Âyatin mine'l-Kur'an adlı eserdir. Fakat Muhammed Hadi Marife et-Tefsir ve'l-Mufessirun adlı eserinde bu alanda ilk eser veren kişinin Ebû'n-Nadr Muhammed b. es-Sâib el-Kelbî'ye (v. h. 146) ait eser olabileceğini aktarmaktadır. Ayrıca Muhammed Hadi Marife müfessirin, bu eserini İbn Abbas'tan gelen rivayetlerden derlediğini de aktarmaktadır. İbn Nedim'in el-Fihrist adlı eserinde; Bu alanda daha önce Ebu'n-Nadr Muhammed b. es-Sâib el-Kelbî'nin çalışmalarda bulunduğu bilgisine yer verilmektedir. Fakat hem eserin ismi hakkında herhangi bir bilgiye yer verilmemesi hem de eserin günümüze kadar ulaşmaması onun bu alanda yazılan ilk eser olarak kabul edilmesini güçleştirmektedir. İmam Şafiî'nin (v. 204/820) ahkâm âyetlerine dair görüşleri, Ahmed b. Hüseyin el-Beyhakî (v. 458/1066) tarafından müstakil bir eserde toplanmış ve bu eser daha sonra Zahid Kevserî'nin mukaddimesiyle birlikte 1372/1952 yılında Kahire'de neşredilmiştir. Sonraki süreçte ise Hanefî, Şafiî, Malikî ve Hanbelî mezheplerine mensup âlimlerle birlikte, Zeydiyye ve İmâmiyye âlimleri de ahkâm âyetlerine yönelik müstakil eserler vermeye başlamışlar. Bu mezheplere mensup âlimler eserlerinde, kendi mezheplerini destekler mahiyetteki yorumlara yer vermişlerdir. Bu eserlerden bir tanesi de Zeydî âlimlerin en önemlilerinden biri ve 832/1429 yılında vefat etmiş olan Yusuf b. Ahmed es-Sülâî'ye / aittir. Birçok önemli esere sahip olan bu zatın, ahkâm tefsirlerinden olan ve önemli bir yere konumlandırılan eseri, es-Semerâtu'l- Yani'â ve'l- Ahkâmu'l-Vadihatu'l-Kati'â ismiyle meşhur olmuştur. Bu çalışmada ana gaye, müfessirin bu eserde izlediği tefsir metodunun farklı açılardan değerlendirmesi olacaktır. Ayrıca çalışmada, Yusuf b. Ahmed es-Sülaî'nin hayatına, eserlerine ve ilmi kişiliğine ihtiyaç oranında değinilecektir.

The Qur'an contains moral, social, and existential verses, as well as juristic verses, as is well known. In fact, the juristic verses and the composition of Tafsir were interpreted concurrently. Islamic scholars who specialized in this topic began to publish separate works expressly for the juristic verses as early as the third century Hijri. According to what is known, the first work in the realm of juristic tafsir was Tefsiru Hamsi Mieti Âyatin mine'l-Kur'an by Mükatil b. Süleyman (d. 150/767). Subsequently, Ahmed b. Huseyin al-Beyhakî (d. 458/1066) compiled Imam Shafii's (d. 204/820) views on the juristic verses in a separate work, which was later published in Cairo in the year 1373/1952 with an introduction by Zahid Kevserî. Scholars from the Zaydiyya and Imamiyya sects, as well as those from the Hanafi, Shafii, Maliki, and Hanbali sects, started to publish independent works on the juristic verses in the following period. Scholars from various sects have incorporated comments in their works that support their own sects. One of these works belongs to Yusuf b Ahmed es-Sülâî / , one of the most important Zaidi scholars (d. 832/1429). This scholar, who produced numerous important works, is also the author of es-Semerâtu'l- Yani'â ve'l- Ahkâmu'l-Vadihatu'l-Kati'â , a juristic tafsir of particular importance. The present study aims to examine the tafsir method followed by the mufassir in the aforementioned work. The main purpose of this study will be the evaluation of the exegesis method follewed by the commentatur in this work from different perspectives. Yusuf b. Ahmed es-Sülâî's life, works and scientific personalint will be mentioned as needed.