Bı nêrîneke femînîst analîza romanên nîvîskarên mêr yên kurd

Abstract

Edebi metinler farklı eleştiri yöntemlerinin odak noktası olmuştur. Bu yöntemlerden biri de feminist edebiyat eleştirisidir. Bu çalışmada da dört Kürt erkek romancının (Sebrî Sîlêvanî, Meryema- Helîm Yusif, Sobarto- Bavê Nazê, Dara Pelweşiyayî ve Ferhat Pîrbal, Heft Wêney Rûtî Jinî Cenabî Wezîr ) birer romanı, feminist edebiyat eleştirisi yöntemiyle incelenmiştir. Bu romanlarda kadın karakterler analiz edilerek kadınların ataerkil toplum içerisindeki konumunun, yazar tarafından romanlara nasıl yansıdığı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Yazarların, kadın karakterleri kurgularken ataerkil bakış açısından nasıl etkilendiği, toplumsal cinsiyet rollerinin, cinsiyetçiliğin, ne şekilde ortaya çıktığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada yer alan romanlarda, kadın karakterler çoğunlukla fiziki yönleriyle betimlenmiş ve daha çok dişilikleriyle ön plana çıkarılmışlardır. Bu kadınların duygu ve düşünce dünyalarının göz ardı edildiği gözlemlenmiştir. Ancak Sebri Silêvaninin, Meryema karakterini bu tespitin dışında tutuyoruz. Kadın karakterler; ataerkil toplumun toplumsal cinsiyet sınırları içerisinde sınırlandırılmış ve bu kadınların, romanların nesnesi konumunda oldukları görülmüştür. Bu romanlarda ataerkil toplumun kadına bakış açısı, erkek karakterlerin bakış açıları üzerinden de incelenmiş ve erkek egemen zihniyetin yansımaları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma giriş kısmı, birinci bölüm ve ikinci bölüm olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında çalışmanın konusu, amacı, sınırlılıkları ve yöntemi belirlenmiştir. Birinci bölümde feminizm, feminizmin dalgaları, çeşitleri ve feminist edebiyat eleştirisi üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde ise erkek romancıların romanları feminist edebiyat eleştirisi açısından incelenmiştir. Bu romanlardaki karakterler ve öne çıkan konular analiz edilmiştir.

Literary texts have been the focus of different criticism methods. One of these methods is feminist literary criticism. In this study, four novels written by four Kurdish male novelists (Sebrî Sîlêvanî, Meryema-Helîm Yusif, Sobarto-Bavê Nazê, Dara Pelweşiyayî and Ferhat Pîrbal, Heft Wêney Rûtî Jinî Cenabî Wezîr) were examined by feminist literary criticism method. By analyzing the female characters in these novels, it has been tried to reveal how the position of women in the patriarchal society is reflected in the novels by the author. It was tried to determine how the authors were influenced from the patriarchal point of view while constructing female characters, and how gender roles, sexism emerged. In the novels included in this study, female characters were mostly portrayed in terms of their physical aspects and came to the forefront with their femininity. It was observed that the emotion and thought worlds of these women were ignored. However, we exclude the character of Meryema from Sebri Silêvan's novel. Female characters are confined within the gender boundaries of the patriarchal society and it is seen that these women are the objects of novels. In these novels, the point of view of patriarchal society towards women is examined from the point of view of male characters and the reflections of male dominant mentality are tried to be determined. This study consists of three chapters: The introduction part, the first part and the second part. In the introduction part, the subject, aim, limitations and method of the research are determined. In the first chapter, feminism, the waves of feminism, the types of feminism and feminist literary criticism are emphasized. In the second part, the novels of male novelists are examined in terms of feminist literary criticism. The characters and prominent topics in these novels are analyzed.