CIMMYT ORJİNLİ EKMEKLİK BUĞDAY GENOTİPLERİN YARI KURAK KOŞULDA VERİM VE KALİTE ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Abstract

İnsan beslenmesi için önemli bir ürün olan buğdayda vejatatif ve generatif gelişim dönemlerinde karşılaşılan su eksikliği ciddi verim kayıpları oluşturmaktadır. Artan iklim değişkenliğinin özellikle buğday üretimini olumsuz etkilemesi beklenmektedir. Optimum koşullar altında yüksek verimin korunmasının yanı sıra, hem iyi hem de olumsuz çevre koşullarında üretkenliğin en iyi seviyede tutulabilmesi için ıslah ve seleksiyon yoluyla, stabil genotiplerin belirlenmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Araştırmamızda ICARDA’dan temin edilen sıcaklığa ve kuraklığa toleranslı yazlık 67 ekmeklik buğday genotipi kullanılmıştır. Çalışmada elde edilen sonuçlara göre 22nd HT & DT SBWON-49 nolu (183,2 kg/da) genotip en yüksek tane verimi, 22nd HT & DT SBWON-69 genotip en yüksek protein (%17.57) ve 22nd HT & DT SBWON-87 nolu genotip en yüksek nişasta (%86.22) oranını yönünden ön plana çıkmıştır. Protein içeriği ile tane verimi ve nisaşta içeriği arasında negatif ve önemli bir korelasyon ilişkisi bulunmuştur. Dendrogram analizine göre genotiplerin özellikler yönünden 7 ana sınıfa ayrıldığı belirlenmiştir. Hiyerarşik kümede birbirine en yakın akraba genotipler 22ndSBWON-3 ve 22ndSBWON-21olurken birbirine en uzak genotipler 22nd SBWON-2 ve 22ndSBWON-5 genotipleri olmuştur. Çalışma sonucunda incelenen özellikler yönünden üstün genotiplerin bir so