Mühimme Defterlerine göre Osmanlı Devleti'nde eşkıyalık hareketleri (1626-1631)

Abstract

Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda iktisadi, sosyal ve siyasi çözülme asayişi önemli ölçüde tehdit etmiştir. Devlet ortaya çıkan problemlere kalıcı ve köklü çözümler üretmemiş, geçici tedbirlerle problemleri çözmeye çalışmıştır. Bu durum Osmanlı Devleti'ni değişen dünya şartlarına göre geride bırakmakla birlikte devletin önemli müeseselerinde bozulmaları, yenilgileri, ekonomik buhranı ve eşkıyalık hareketlerini ortaya çıkarmıştır. Bu eşkıyalık hareketleri; yol kesme, hırsızlık, soygun, ev, kervan ve hamam basma, adam kaçırma, can, mal ve ırza tecavüz, cinayet, askeri sınıf mensuplarının zulümleri, görev suistimali şeklinde cereyan etmiştir. Eşkıyalık hareketlerine katılan sadece askeri sınıf mensupları olmamış, reâyâya da eşkıyalık hareketlerinde bulunmuştur. Devletin her kademesinde olan insanların katıldığı bu hareketlere, ekonomik buhranla beraber insanların kolay kazanma arzusu, uzun süren seferler, otorite boşluğu ve askeri disiplinin bozulması neden olmuştur. Eşkıyalık hareketlerinde bulunanlar, kimi zaman gurup halinde kimi zaman da ferdi olarak eşkıyalık yapmışlardır. Eşkıyalık hareketleri daha çok Rumili Eyaleti'nde ve onu takiben Anadolu Eyaleti'nde gerçekleşmiştir. Diğer eyaletlerde de bir çok olay yaşanmıştır. Eşkıyalık hareketlerine karşı alınan önemler ve suç işleyenlere verilen cezalar çoğu zaman bu faaliyetleri engelleyememiştir. Eşkıyalık hareketleri Osmanlı'da özelliklede taşrada görülmeye devam etmiştir. Bu durum devlet otoritesinin taşrada zayıflamasına neden olmuştur. Bu araştırmada XVII. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti'nin genel durumu, eşkıyalık, eşkıyalık hareketlerinin ortaya çıkış sebepleri, Mühimme Defterlerine göre (1626-1631) Osmanlı Devleti'nde yaşanan eşkıyalık hareketleri, bu hareketlerin kimler tarafından yapıldığı, alınan tedbirler ve verilen cezalar üzerinde durulmuştur.

In XVII. Century, financial, social and political disintegration threaten public order to a large extend in Ottoman Empire. State doesn't find a radical and permanent solution to these problems and tries to slur over with temporary precautions. This situation, besides leaving Ottoman Empire behind changing world conditions, creates corruption in some institutes, defeats, economic depression and brigandage movements. These brigandage movements include forestallment, robbery, theft, home-bathhouse-caravan invasion, abduction, ravishment, murder, cruelty of military class, and abuse of work. Not only military class takes part in brigandage movements, but also community takes part in.these movements which every rank of state takes part in is caused by people's desire of earn easily along with economic depression, long lasting military expeditions, authority gap, corruption of military class. The ones who participates in brigandage movements makes brigandage sometimes as an individual sometimes as a group. Brigandage movements mostly take place in Greek States and later in Anatolian States. There were many similar events of abusing in other states, too. Measures taken for brigandage movements and punishments given for this crime couldn't hinder these movements most of the time. Brigandage movements went on being seen especially in rural. This situation caused the state authority to become weakened in rural. In this research, general situation of Ottoman Empire in first half of XVII Century, brigandage, reasons of brigandage movements, brigandage movements in Ottoman Empire according to the Mühimme Books (1626-1631), by whom these movements are done, the measures taken and the punishments given to these are discoursed.