Yükseköğretime geçiş politikaları: Bir model önerisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, liselerde görev yapan öğretmenlerin ve lise son sınıf öğrencilerinin Türkiye'de yükseköğretime geçiş politikalarına ilişkin algılarının betimlenmesi ve yükseköğretime geçişe ilişkin yeni bir model önerisinin geliştirilmesidir. Ölçüt örnekleme ve maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemiyle belirlenen çalışma grubunu 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında Mardin Merkez, Kızıltepe ilçe sınırları içerisinde bulunan Anadolu, Mesleki ve Teknik Anadolu ve Anadolu İmam Hatip liselerinde görev yapan 18 öğretmen ile bu okullarda öğrenim gören 18 lise son sınıf öğrencisi oluşturmuştur. Bu çalışmada, nitel araştırma desenlerinden olgubilim deseni kullanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme yöntemiyle katılımcıların görüşleri alınmıştır. Nitel veriler, betimsel ve içerik analizine tabi tutularak yorumlanmıştır. Bu araştırmayla elde edilen bulgulardan bazı sonuçlar ise şunlardır: Türkiye'de yükseköğretime geçiş sistemi ve yapılan sınavlara ilişkin, öğrenci ve öğretmenlerin olumsuz algılara sahip oldukları, bu sınavların öğrencileri psikolojik olarak, sosyal açıdan ve aile ile iletişimleri bağlamında olumsuz etkilediği, fakat onların akademik bilgi seviyelerinin artışını olumlu etkilediği görülmüştür. Her iki gruptaki katılımcıların, yükseköğretime geçişte uygulanan önceki sınav sisteminde soru sayısının fazla olmasını olumlu, fakat sınavın haftalara yayılmasını ve puan türlerinin çok fazla olmasını olumsuz buldukları tespit edilmiştir. Yükseköğretime geçişte yeni sistem olan YKS ile ilgili olarak, sınavda soru sayısının azaltılması lise son sınıf öğrencileri ve öğretmenler tarafından olumsuz görülürken; oturum sayısının ve puan türlerinin azaltılması, olumlu bulunmuştur. Öğretmenlerin ve lise son sınıf öğrencilerinin büyük çoğunluğu lise türüne göre sınavların yapılması ve sınavda alanla ilgili soruların sorulması yönünde görüş bildirmişlerdir. Bazı katılımcıların ise yetenek ve ilgilere göre ya da ortaöğretim başarı puanına göre değerlendirme yapılmasını istedikleri araştırma bulguları arasında yer almaktadır. Yapılan çalışma sonucunda mevcut sınav sisteminin olumsuz etkileri ve katılımcıların görüşlerine dayalı olarak yükseköğretime geçişte yeni bir model önerisi sunulmuştur. Yükseköğretime geçişte önerilen yeni modelde öğrencinin ortaöğretim başarı puanının %25'i, ortaöğretimde faaliyetlere katılımının ve ürettiği projelerin %25'i ve yükseköğretime giriş sınav puanının %50'si alınarak elde edilen puanın aritmetik ortalaması hesaplanır. Aday, elde edilen bu puan ile yükseköğretime geçiş hakkı elde eder.

The purpose of this study is to describe views of high school teachers and students on policies on the passing to the higher education in Turkey and to develop a proposol of a new model. Sample of the study consist of 18 teachers working in high school and 18 senior of high school students determined by criterion sampling and maximum variation sampling from Anatolian, Vocational and Technical Anatolian and Imam Hatip high schools of Mardin and Kızıltepe county in 2017-2018 academic year. Phenomonological design was used for that research and participants' views were taken by semi-structured interview method. Qualitative data was obtained by interview and analyzed with descriptive and content analysis. According to the results; It has been observed that teachers and the senior of high school students (12th grades) have negative thoughts about transition system to higher education and exams done in Turkey and that those kind of exams have affected students negatively in terms of physhological, social and communication with family but affected students in a positive way in terms of increase in the level of academic knowledge of students. In addition, teachers and the senior of high school students were found to think it positive that there were lots of questions in the previous exam system applied in entrance to higher education in Turkey but they found it negative that there were several score types and too many sessions lasted a few weeks in the previous exam system. Besides, Teachers and the senior students found it negative to reduce the number of questions at the Higher Education Institutions Examination (YK but found it positive to reduce the number of sessions at the YKS and to include only one week coverage of the YKS. It has been seen that most of the teachers and the senior of high school students gave comments and advices such as applying exams specific to different types of high school, asking only particular subjects. Some of the teachers and the senior of high school students' wishes to make evaluation according to the students' abilities and aptitude or student's cumulative grade of success in high school are among the research findings. At the end of that research, proposal of a new model on the passing to the higher education was presented depending on the negative effects of the present exam system and views of the participants. In new model proposed for passing to higher education in Turkey, twenty five percent of student's high school success point, 25 % of student's participation to activities in high school and student's projects and 50 % of student's point taken from the university entrance exam are taken and calculated the arithmetic average of those points. Applicant gains right to access to higher education with this point.