MARDİN’İN GELENEKSEL EĞLENCESİ: LEYLİ GECESİ

Abstract

Çok kültürlü geleneğe sahip yörelerde geleneğin aktarımı, bireyleri bir arada tutan kültürel kodları taşımalarını sağlamaktadır. Mardin yöresi, farklı dine ve dile sahip insanların bir arada yaşadığı ve ortak bir kültür oluşturabildikleri bir şehirdir. Mardin’de insanları bir araya getiren kültürel mirasın izleri, eğlence ritüellerinde de görülmektedir. Böylece yörenin geleneksel eğlencesi olan Mardin Leyli Gecelerinin işlevsel yönü ortaya çıkmaktadır. Geçmişten günümüze kültürün taşınmasını sağlayan eğlenceler, modern ile gelenek arasında yaşatılmaktadır. Geleneksel eğlenceler, bu yönüyle köprü vazifesi görmektedir. Mardin yöresinin kültür hayatını ve eğlence hayatını günümüze taşıyan Leyli Geceleri, kültürel zenginliğini, yöreye ait eğlence biçimlerine yansıtmaktadır. Mardin Leyli Gecelerinin bir diğer özelliği ise, geçiş dönemi eğlenceleri içinde yer almasıdır. Yörenin kültür ve eğlence pratiklerinin temel öğelerini barındıran kına, düğün, sünnet gibi geçiş dönemi eğlenceleri içerisinde geçmişte önemli yere sahip olan gece, günümüzde mekânsal olarak uğradığı değişimin sonucunda işlevsel ve yapısal değişime uğramıştır. Mardin Leyli Geceleri, müzik aracılığıyla iletişimin yaşandığı mekânlardır. Çok dilli ve kültürlü yapıya sahip olan yörenin, müziğine ve eğlencesine, bu çeşitlilik yansımıştır. Günümüzde gecenin bağlamından ve yerel dokusundan uzaklaşarak kazandığı yeni görünüm, gece ve ritüelleri açısından çalışmada tartışılaşacaktır. Mardin Leyli Gecelerinin turistik formda geçirdiği değişim ve dönüşümler, gelenek içinde yaşatılmaya çalışılan eğlence ile birlikte kültür aktarımı, çalışmada tartışılacaktır. Leyli Geceleri ise geleneksel bağlamında yaşadığı bu değişim ile öne çıkmaktadır. Mardin eğlence kültüründe önemli bir yere sahip olan “Leyli Gecesi” eğlenceleri, ritüelleri, icrası ve toplu çalma-söyleme geleneklerinin tanıtılması bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Çok kültürlü geleneğe sahip yörelerde geleneğin aktarımı, bireyleri bir arada tutan kültürel kodları taşımalarını sağlamaktadır. Geçmişten günümüze kültürün taşınmasını sağlayan eğlenceler, modern ile gelenek arasında yaşamaya çalışmaktadır. Geleneğin yaşatıldığı ortamlar olan geleneksel eğlenceler, bu yönüyle köprü vazifesi görmektedir. Mardin yöresinin kültür hayatını ve eğlence hayatını günü