İSLAM/TÜRK DEVLET VE TOPLUM GELENEĞİNDE RENKLER VE ANLAMLARI

Abstract

Birçok İslam ve Türk devletlerinde renkler, politik ve toplumsal bir temsil unsuru olarak kullanılmıştır. Kaynaklar, dikkatle incelendiği zaman görülecektir ki, İslam ve Türk geleneğinde renkler, çoğu zaman keyfi ve rastgele olmanın dışında bilakis devletin ve o devlete bağlı toplumun bir şekilde aidiyet ve sembol unsuru olarak kullanılmıştır. Spesifik bir konu olması ve tarihi kaynaklarda dağınık bulunması sebebiyle, İslam/Türk devlet ve toplumlarında köklü bir geleneği ifade eden bu konu pek incelenmemiş veya yalnızca siyasi anlamları üzerinde durulmuştur. Oysaki İslam/Türk toplumlarında renklerin yeri geldikçe sosyal, dini ve fikri anlamları da olduğunu, bazen bir iletişim aracı olarak, bazen de yas, sevinç, samimiyet duygularını ifade etmek için kullanıldığını, uğur ya da uğursuzluk addedildiğini görmekteyiz. Bugün renklerle ilgili birçok alışkanlıklarımıza da temel teşkil etmesi bakımından bu tarihsel geleneğin aydınlatılması önem taşımaktadır. Bu makalede, kaynaklar ışığında, İslam/Türk devlet ve toplum anlayışında renklerin ifade ettiği siyasi, toplumsal, manevi ve temsili anlamları üzerinde durulacaktır.