Bilge Olgaç sinemasında erkeklik temsilleri

Abstract

Bu tez çalışması, Bilge Olgaç sinemasına toplumsal cinsiyet, erkeklik ve feminizm kavramları çerçevesinde odaklanmaktadır. Bilge Olgaç, erkek baskın bir alan olan Türk sinemasında varlık gösterebilmiş ve çok sayıda film yapmış kadın bir yönetmendir. Türk sineması gibi erkek egemen bir alanda bir kadının erkeklik ile ilgili ortaya koyduğu temsil biçimleri önemlidir. Bu çalışmada söylem analizi yöntemi kullanılarak bu temsil biçimlerinin çözümlenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede öncelikle cinsiyet, toplumsal cinsiyet ve erkeklik kavramlarının analizi yapılmış ve bu kavramların birer toplumsal pratik olarak inşa edildikleri vurgulanmıştır. Çalışma kuramsal olarak R.W.Connel'in hegemonik erkeklik kavramı ile Pierre Bourdieu'nün eril tahakküm kavramlarına dayanmaktadır. Tarihsel bir perspektifle bu kavramların, Hollywood ve Türk sinemasında izleri sürülmüştür. Feminist sinema kuramı bağlamında Bilge Olgaç sinemasını incelediğimizde karşımıza farklılaşmış iki dönem çıkmaktadır. 1960'tan 1980'e kadar olan dönemde Türk sinemasındaki eril dilin Olgaç'ın sinemasında da hâkim olduğunu söyleyebiliriz. 1980'den sonraki süreçte ise kadın yönetmen kimliği ön plana çıkmış olup, feminist sinema yaklaşımına daha uygun bir üslup geliştirmiştir. Söz konusu ikinci dönemde kadın ve erkeğin farklılaşan toplumsal konumlarını sorunsallaştırdığını görmekteyiz. Bu çerçevede Olgaç'ın farklı dönemlerde çekilmiş Üçünüzü de Mıhlarım (1965), Linç (1970), Gülüşan (1985), İpekçe (1987) isimli dört filmi analiz edilmiştir.

In the study titled "Representations of Masculinity in Bilge Olgaç Cinema", firstly, the terms of sex and gender were analyzed and it was stated that these concepts were constructed with social institutions and cultural representations. In this context, the concept of masculinity is handled and explained. We can say that representations of masculinity are similarly constructed by the social structure in a historical context. R. W. Connel's concept of Hegemonic Masculinity and Pierre Bourdieu's Masculine Domination concepts are used to refer to the representations of masculinity in Turkish society. The historical development of cinema is examined, and the representations of masculinity in Hollywood Cinema and Turkish Cinema are discussed from a feminist perspective. In this context, it is aimed to examine the representations of masculinity in Bilge Olgaç cinema within the scope of Feminist cinema theory. Bilge Olgaç has been able to make a presence in Turkish cinema, which is a male-dominated field, and is referred to as the female director who directs the most films. In this context, Bilge Olgaç's female director identity has gained importance. The fact that she brought masculinity practices to the screen as a female director in a male-dominated field has made her cinema important. From this point of view, 4 films directed by her were analyzed. Üçünüzü de Mıhlarım (1965), Linç (1970), Gülüşan (1985), İpekçe (1987) were evaluated in the context of feminist cinema theory. We can divide Bilge Olgaç's cinema into two periods. From 1960 to 1980, he directed his films in the context of the masculine camera in general. In the period after 1980, the identity of a female director came to the forefront and we can say that she directed films more in line with the feminist cinema approach.