Browsing by Author "Erdal, Zekai"

Now showing 1 - 18 of 18

Aksaray'da fazla tanınmayan Anadolu Selçuklu Türbeleri
(USAD, 2018) Erdal, Zekai
The city, which was rebuilt entirely by Qilich Arslan II, the Sultan of Anatolian Seljuks, had rapidly thrived since it was a military base and also located at the intersection of main trade routes. The golden era of Aksaray during the Seljuks period began to fade following the Kösedağ War the chaotic environment in the Beyliks small Turkish emirates) period and displacement of certain people in order to Turkize and Islamize the new capital city of Ottomans led the city of Aksaray to collapse. Numerous tombs built in that period were destroyed because of some problems such as invasion, plunder, riot; the remaining ones were demolished for the sake of nothing. Four tombs belonging to that period, which are still extant despite all these negative circumstances or were detected before its demolition, have been included in the scope of the study. One of those does not exist today. The sites of cemetery subsist only in two tombs at the city center. The tomb in the town of Topakkaya has managed to remain standing by virtue of restoration, partially loyal to its original state though. The buildings, except the Anonymous Tomb, are not known very well in the academic circles. This article aims to present the obscure tombs of Anatolian Seljuks in Aksaray
AKSARAY'DA KARAMANOGULLARINA AiT ESERLEN TARiIHLENDiRME SORUNLARI
(Uluslararast 0rta Anadolu ve Akdenie BeylikleriTarihi, Krlnrrii ve Medeniyeti Semptzyumu - ll, 2016) Erdal, Zekai
Aksaray region was an important stopover along the Silk Road that crossed through Anatolia for centuries and the city of Aksaray has a long history. The region came under the control of the Seljuk Turks after the Battle ofManzikert in 1071. The Anatolian Seljuk Sultanate they founded left impodant landmarks in and around Aksaray. The Moroccan traveller Ibn Battuta who was in the region in the 14th century was impressed by the class of Muslim traders that had emerged in Aksaray and noted the urban centre as "a beautiful city, surrounded by waterways and gardens, with a water supply coming right to the houses of the city.''
Aksaray'da Türk Devri Mimarisi
(2014) Erdal, Zekai
Aksaray were located in the center of Anatolia hand gained a new identity containing Turkish-Islamic cultur and art influence after it was invaded by Anatolian Seljukides in XIIth century. In this study a brief summary of Aksaray was given to indicate the importance of city concerning political and cultural events of the period. Afterwards, architectural activities in centrium of Aksaray and its villages between XIIth-XXth century is defined and research was held concerning the mosques, minarets, madrasah, zawiyahs, tombs, caravanserais, hospitals, turkish baths, bridges, fountains, laundries, aqueaducts, kiosks, bakehouses, schools, libraries, publşc buildings, bazaars survived until today in terms of building techniques and architectural specifications. The searched monuments in our extent of thesis were builded within a long time period which had began from XIIth. Century to first half of XXth century. In this study, plans, facade and material characteristics of the architectural monuments in Aksaray provience were documented through monumental surveys, and their presesnt conditions were recorded by taking their photos.
BİR MEZARTAŞINDA SAKLI TARİH
(2017) Erdal, Zekai
Mezar taşları boyut olarak küçük olsalar da, üzerindeki yazılar nedeniye birçok yapı ile yarışacak kadar önemli eserlerdendir. İçinde yatan kişinin kim olduğunu, statüsünü, ölüm sebebini, ölüm tarihini, sade yada süslü cümlelerle anlatan mezar taşaları, kişinin dünyadaki konumuna göre de ihtişamlı ve görkemli olabilmektedir. Siirt İli, Baykan İlçesi’ne bağlı Derzin (Adakale) Köyü’ne hakim bir tepe üzerinde, kale, medrese, cami, türbeler ve onlarca mezar taşı bulunmaktadır. Bu eserlerin hepsi Osmanlı Devleti zamanında yurtluk-ocaklık sistemine göre bölgede varlık gösteren Zırki Beyliğine aittir. Ancak bu eserler arasında bir mezar taşı vardır ki, üzerindeki bilgiler ile bölgedeki Şerefhani etkisinin Zırkiler üzerindeki egemenliğini göstermektedir. Siirt bölgesindeki Bitlis-Zırki iktidar mücadelesinin somut bir örneği olan araştırmaya konu mezartaşı Muhammed Halef Bey’e aittir.Muhammed Halef Bey’in kim olduğu ve iktidar mücadelesi , hem mezartaşındaki bilgiler, hem de arşivdeki belgeler ile ortaya konulmuştur.
Çeper Hanı: Çevresi ve Yapımı
(2021) Erdal, Zekai
Çeper Hanı: Çevresi ve Yapımı isimli bu çalışma ile tarih öncesi çağlardan beri kullanılan Bingöl-Diyarbakır istikametindeki yolun önemli duraklarından birisi olan Çeper Köyü’ndeki eserler kaleme alınmıştır. Köyün hemen kuzeyindeki Birkleyn mağaralarındaki Asur Kabartmaları da yolun ne derece önemli olduğunu gösteren unsurlardan birisidir. Çeper Köyü, konumu itibariyle Harput-Diyarbakır istikametindeki ana ticari yola bağlanan ve Hani-Dibni istikametinden gelen tali yolun, Bingöl istikametine giden yola bağlandığı kavşak noktasındadır. Tüm bu nedenlerden ötürü köyde, Bingöl istikametindeki yolu kontrol edecek şekilde inşa edilmiş bir Osmanlı kalesi, Hani istikametinden gelen tali yol üzerinde de bir han inşa edilmiştir. Her iki yapının üzerinde inşa tarihlerini gösteren bir kitabe bulunmamaktadır. Her iki yapı ile alakalı yayınlarda gerek kale, gerekse hanın Osmanlı Sultanı IV. Murat devrinde inşa edildiğine dair bir genel kabul vardır. Hanın plan şeması itibariyle tarihleri belli olan hanlara benzemesi nedeniyle de XVII. yy’a tarihlendirilmektedir. “Çeper Hanı: Çevresi ve Yapımı” isimli bu araştırma sonucunda gerek kale gerekse hanın iddia edildiğinin tersine daha erken dönemlerde inşa edildiği arşiv belgeleri ile ortaya konulmuştur.
EDDADI KİTABELERİ
(NAHQIVAN VE DOGU ANADOLU ABIDELERi ULUSLARARASI SEMPOZYUMU, 2015) Erdal, Zekai
The Shaddadids who ruled in big parts of caucasus from 948 to r 200 AD. They began ruling in the city of Dvin' and eventually ruled other major cities, such as Barda and Ganja. A cadet line of the Shaddadids were given the cities of Ani and Tbilisi as a reward for their service to the Seljuqs, to whom they became vassals. From 1045 to 1055' the Shaddadids were engaged in several wars against the Byzantine army. Great part of Azerbaiiat' wholeofArmenia and Nakhchivan and northeast of Turkey were ruled by a Shaddadid dynasty. The ruler of Shaddadids wasfoundinconstruction activitiesin the their territory. Rulers, werebuilt as mosques' masjids bridges, baths, castles, walls, bastions, palaces and the other importantbuildings. very littlework hassurvived tothepresent day from Sheddadids dynasty. Inscriptionin these works, which are mostlyinpersian andArmenianAlthoughwritten inArabic. I i 1. Giriq: Makale kapsamrnda $eddadilerin egemen oldu$u topraklarda inqa edilen binalarrn tizerinde yer alan kitabeler iqerisinde cjzellikle $eddadi Emirlerinin isimlerinin zikredildisi kitabeler ile Arapga ve Farsga kitabeler incelenmiqtir. Ani'den Bakii'ye kadar geniq bir alanda neredeyse Kafkaslarrn tamamrna hakim olan $eddadiler dcineminde rilkenin farkh yerlerincle onlarca kale, sur, q;ehir, cami, mescit' kilise'manasttr, han, hamam, burg, saray, kciprti gibi gerek islami gerekse gayr-i islami eserler inqa edilmiqtir.Gciz oniinde olmast nedeniyle siirekli istila ve ya$malara maruz kalan $eddadi iilkesindeki eserlerin go$u ortadan kalkmrgtrr. Giiniimtize ulaganlardan ise kitabesi olanlar oldukga azdrr. Tespit edilen Arapga ve Farsga kitabeler ilezikredildigi kitabeler, Arapga alrrhkh olmak iizere Farsga, dilde yazrlmrgtrr.23October 2011 An earthquakethat occurredin couldn't present my paper is Inscriptions of Shaddadids in Igdrr. By providinga newdocumentand informationthe Key Words: Shaddadids, Ani, Ganja, Dvin, Inscnption. Van,my homewas heavily damaged, and thereibre I in The Second International Symposium of Aras Basin paper will be presentedin this symposium.
Feridun Nâfiz [Uzluk] Bey’in Aksaray Notları
(2019) Erdal, Zekai; Gül, Mustafa Fırat
Aksaray, Âşıklı Höyük’le birlikte MÖ 8000’den beri farklı toplulukların, kavimler ve devletlerin yerleştiği, imar faaliyetleri gösterdiği ya da yağma ve talana maruz kalan bir yer olmuştur. Bu nedenle de Aksaray ve çevresinde farklı dönemlere ve devletlere ait birçok eser günümüze ulaşabilmiştir. Anadolu Selçuklu döneminde en ihtişamlı günleri yaşayan Aksaray, Moğollarla birlikte yıkımlara maruz kalmıştır. Osmanlı Devleti zamanında ise iyice gözden düşer şehir küçük bir kasaba şeklinde Cumhuriyet dönemine kadar gelmiştir. Eski eserlere düşkün olan, onları yerince inceleyen ve onlar hakkında çeşitli notlar tutarak belgeleyen bir kişi olan Feridun Nafiz Uzluk, Aksaray’a hekim olarak atanmıştır. Uzluk görev yaptığı süre boyunca (1929-1932) Aksaray’daki Selçuklu eserlerini incelemiş, fotoğraflarını çekmiş ve kendince çeşitli notlar tutmuştur. Ömrü boyunca toplamış olduğu belgeler, bilgiler ve yazdığı notlar Uzluk’un vefatından sonra Selçuk Üniversitesi’ne bağışlanmıştır. Uzluk, Aksaray hakkında 13 sayfalık bir not tutmuştur. Osmanlı Türkçesi ile yazılan defterde yapılarla ilgili basit çizimler, mezar taşları ve kitabelerin dökümü ve bazı yapılar hakkında çeşitli bilgiler yer almaktadır
Hasankeyf Kazıları Orta Çağ Mezarlarında Ölü Gömme Uygulamaları
(2024) Acar, Ayşe; Erdal, Zekai
Toplumların geleneksel ve kültürel değerlerini, günlük yaşamdaki uygulamalarının yansımasını ölü gömme adetlerinde görebiliriz. Mezar içerisindeki bireylere ait iskelet kalıntılarının incelenmesi ile de toplumların, demografik özelliklerinin, yaşam ve sağlık koşullarının anlaşılması mümkündür. Çalışmanın materyali, Kızlar Cami (Kuzeydoğu, Güneydoğu, Güneybatı ve Kuzeybatı), Süleyman Han Cami Türbe (Türbe 1-2, Eyvan) ve Hasankeyf Büyük Saray yanı kazı alanından ortaya çıkarılan 86 adet mezar ve 136 adet bireyden oluşmaktadır. Kazı çalışmaları sırasında gömü tipi, mezar türü, gömü özellikleri, gömü buluntuları, birey sayısı, cinsiyet ve yaş tahmin bilgilerini içeren form doldurulup, her bir mezar için uygulanmıştır. Daha sonra iskelet kalıntıları laboratuvar aşamasında metrik ve morfolojik olarak incelenmiştir. Çalışmanın bulgularına göre; 73 birey dorsal bir şekilde gömülmüştür. Bütün mezar türlerinin birbirine yakın sayılarda olduğu gözlenmiştir. Açma alanlarındaki mezarların içerisinde tabut kullanımı toplam 86 adet mezarda 19 adettir. Mezardaki bireylerin 58 tanesinin yüzleri güneye dönük, 8 bireyde yüz yukarı bakar durumdadır. El ve kolların konumu açısından, 38 bireyde kollar yanda iken kolun yönünde kesinlik göstermeyen şekilde bir el yanda, bir el karın veya göğüste olan 12 adet mezar bulunmaktadır. Mezar buluntusu seramik, boncuk, bilezik, cam, küpe, yüzük ve sikke olarak tanımlanmıştır. Boncuk, çocuk bireylerin mezarında daha çok gözlenmiştir. Yetişkin mezarlarında az da olsa buluntuya rastlanması, dönem özellikleri açısından şaşırtıcı bir durumdur. Çalışma, Hasankeyf bireylerinin gömü pratiklerinin anlaşılması ve dönem insanlarının gömü geleneklerinin bilgilerini içermesi açısından özgünlük taşımaktadır.
İbrahim Hakkı Konyalı'nın "Abideleri ve Kitabeleri ile Niğde Aksaray Tarihi" İsimli Eserine Eleştirel Bir Bakış
(SELÇUK ÜNİVERSİTESİ TÜRKİYAT ARAŞTIRMALARI ENSTİTÜSÜ YAYINLARI, 2015) Erdal, Zekai
İbrahim Hakkı K“nyalı’s m“st detailed v“lume in M“numents and Inscri”ti“ns series is with“ut d“ubt Aksaray (Niğde) hist“ry. The de”th “f this v“lume is due t“ the fact that its “ne “f the auth“r’s latest “euvres. The auth“r c“llected the inf“rmati“n he n eeded until 1974, which in turn he availed himself to write the Aksaray History. In his ”eri“d, Aksaray was a t“wn in Niğde ”r“vince, and he visited all the villages in Aksaray and Ortaköy, and wr“te ab“ut hist“rical s”“ts, ruins and fam“us neighb“rh““ds he heard in his works, some interesting ones he even visited himself. In studies on Aksaray until t“day, n“ sch“lar cited any “f his w“rks ab“ut the city. The b““k dem“nstrates K“nyalı as a historian, a folklore scholar, sociologist, art historian and an archivist. In such an extensive and profound volume, it is conceivable that there could be some mistakes. Those mistakes are either auth“r’s “wn, “r results “f the editing ”r“cess by the ”ublisher. In this study err“rs by the author are compared with other resources and demonstrated with examples.
MARDİN HACI SADIK AĞA - SÜRUR - HANI VE (GÜMRÜK) ÇARŞISI
(2019) Erdal, Zekai
Konumu itibariyle yüksek bir dağın güney yamacında boydan boya uzanmış bir şehir olan Mardin dağın eteğindeki dış kalesi ve tepesindeki iç kalesi ile her zaman görkemli ve zengin bir şehir olmuştur. Bu sebeple de sürekli kuşatma ve istilaya maruz kalmıştır. Şehre damgasını vuran Artuklular döneminde parlak günlerini yaşayan şehirde her esnafa uygun onlarca çarşı yapılmıştır. Unkapanı (Han - ı dakîk, zahireciler, bakkallar, savurkapı, mişkin, ayakkabıcılar, sipahiler, haffaflar, kılıççılar, suku’l -kebir, suk-i sultani, kazzazlar, bedesten, dellallar, gümrük, terziler, mesciler, berberler, keçeciler ve koyun pazarı gibi kimi zaman farklı isimlerde birçok çarşı hizmet vermiştir. Arşivlerde, Mardin’deki çarşılara ilişkin çok sayıda belge bulunmasına karşın hanlarla ilgili çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Gerek şehri ziyaret, gerekse ticaret için Mardin’e gelen insanların barınması için inşa edilen hanlardan günümüze sağlam olarak gelen hanlardan birisi de Hacı Sadık Hanı’dır. Mardin’nin Bağdat’a bağlanmasından sonra şehre voyvoda olarak atanan Hacı Sadık Ağa harap olan şehri imar etmiştir. Bu faaliyetler esnasında ana cadde üzerinde de bir han inşa ettirmiş ve bu han ile birlikte 36 adet dükkanı da neslinden gelenler için vakfetmiştir. Hacı Sadık Ağa Hanı Mardin’de Osmanlı dönemine ait şehir merkezindeki tek han olmasından dolayı önemli bir yapıdır.
Mardin Müzesi'ndeki Nureddin Zengi Sikkeleri
(Journal of Islamicjerusalem Studies, 2018) Erdal, Zekai
The Zengid dynasty is one of the prominent Turkish states that ruled Iraq, Syria and eastern and south-eastern Anatolia regions (today within contemporary Turkey) with Aleppo and Mosul as their centre between 1127 and 1233. Apart from Mosul and Aleppo, it had three more principalities centred in Cizre, Sinjar and Shahrizor. The state founded in 1127 when Imad al-Din Zengi was appointed to govern Mosul dominated a vast area, and then, they saw the Crusaders as their primary enemy and laid the foundations until the conquest of Jerusalem by Salah al-Din al-Ayoubi. One of the greatest sultans of the Zengids was Nur al-Din Zengi (1118-1174) who came to Aleppo and ascended the throne upon the death of Imad al-Din Zengi at Qal ‘
Mardin Ulu Cami Üzerine Yeni Görüşler
(VAN YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ DERGİSİ, 2017) Erdal, Zekai
One of the most ancient mosques in Anatolia is the Great Mosque of Mardin. Various opinions about the construction date and architectural building of the mosque which is one of the most beautiful archetypes of Artuqid art were propounded. It is reckoned that it had a long construction period because of 16 inscriptions on the mosque. Although it was claimed in resources that the mosque had two minarets, it has not been accepted definitely by researchers and considered conspicuously. The buildings in Mardin were written by Prof. Dr. Ara Altun and his opinions are widely accepted. According to his opinions, the mosque was built in XI. century in the Seljuk Period considering the oldest inscription of the mosque and it took its present form the earliest in the last quarter of XII. century. On the other hand, this claim is not exact according to the waqfiyya. The waqfiyya asserts that the mosque was built by the Artuqid Sultan of Kutbettin İlgazi at once. Waqfiyya is dated to 573/1178. On the body of minaret, the date of 572/1176 can be read. It demonstrates that the mosque was completed in 1176 and its waqfiyya was engineered in 1178. Its waqfiyya reveals that the mosque had a backyard, two minarets and an independent madrasah. In addition, it is stated in the waqfiyya that there were shops on the north of the mosque. In this study, it will be dwelled on the date problem of the mosque in the light of present new information and the waqfiyya. Also, it will be attempted to reveal the original form of the mosque taking into consideration the remnants from the original texture of the building, the documents related to the mosque and the waqfiyya.
MARDİN’DEKİ ARTUKLU TÜRBELERİ
(2020) Erdal, Zekai
Mardin, Türk-İslam sanatı ve mimarisinin anıt eserlerini barındıran nadir şehirlerden birisidir. Özellikle Artuklularla birlikte ön plana çıkan ve onlarla birlikte de var olmaya devam eden Mardin, eski dokusunu koruması açısından da önemli turizm merkezlerindendir. Necmeddin İlgazi tarafından 1106’da Mardin merkezli kurulan Artuklular 1409 yılına kadar hüküm sürmüşlerdir. Mardin ve çevresinde önemli kültür varlıkları ortaya koymuşlardır. Tahta geçen Artuklu sultanları hayrat olarak cami, medrese, türbe gibi binalar yaptırmışlardır. Sultanlar ve yakınları ya bu yaptırdıkları yapıların içindeki bir mekâna veyahut sadece müstakil türbelere defnedilmişlerdir. Sultanların gömüldüğü mekânların bir kısmı günümüzde mevcut iken bir kısmı ise sadece arşivlerde anılmaktadır. Bu çalışmada Mardin’i üç asır boyunca başkent yapan ve şehrin her tarafına Türk-İslam mührünü vuran Artuklu hanedan üyelerinin gömüldüğü türbeler ele alınmıştır. Mevcut olmayan yapılar çeşitli arşiv kayıtlarından tespit edilmiştir. Yanlış bilinen türbeler ise yeni belge ve bilgiler ışığında yeniden tanımlanmıştır. Mardin’deki Artuklu Sultanlarının gömüldüğü türbeler ilk defa bu çalışma ile bir araya getirilerek incelenmiştir.
Şeddadilerden Bahseden Kitabeler
(2019) Erdal, Zekai
950 yılında Dvin merkezli olarak kurulan sonrasında, Gence’yi başkent yapan Şeddadiler, Sultan Alparslan’ın bölgeye gelmesiyle birlikte Ani’yi de içine alacak şekilde üç kol halinde varlıklarını sürdürdüler. 1088 yılında Gence Şeddadileri’nin yıkılmasına karşın 1200 yılına kadar Ani’deki şube yaşamaya devam etti. Kafkasların büyük bir bölümünü kontrol altına alan Şeddadiler, kuzeydeki Hıristiyan Gürcüler ile Ermenilerin güneye; özellikle de Anadolu’nun doğusuna inmelerine engel olmuşlardır. Yöredeki politikaları nedeniyle Bizans ordusu tarafından başkent Gence dahi kuşatılmıştır. Günümüzde Türkiye’nin kuzeydoğusu, Gürcistan’ın güneyi, Ermenistan ile Nahçıvan’ın tamamı ve Azerbaycan’ın büyük bir kısmı Şeddadi hâkimiyetindeydi. Hâkim oldukları topraklarda imar faaliyetlerinde bulunan Şeddadi emirleri cami, mescid, köprü, hamam, kale, sur, burç, saray, gibi önemli binalar inşa ettirmiş olmalarına rağmen çok az eser günümüze kadar gelebilmiştir. Bu eserlerdeki kitabelerin çoğunluğu Arapça ile yazılmış olmakla birlikte Farsça ve Ermenice yazılanları da vardır. Bu çalışmada ise Nahçıvan’da anlatılan Deştadem Kale kitabesi ile Ani’deki ferman haricindeki diğer kitabeler ele alınmıştır. Çoğunluğu Ani’de olmak üzere dini ve askeri mimaride yer alan İslami ve gayr-i İslami kitabeler ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.
Şeddadilerden Bahseden Kitabeler
(2019) Erdal, Zekai
950 yılında Dvin merkezli olarak kurulan sonrasında, Gence’yi başkent yapan Şeddadiler, Sultan Alparslan’ın bölgeye gelmesiyle birlikte Ani’yi de içine alacak şekilde üç kol halinde varlıklarını sürdürdüler. 1088 yılında Gence Şeddadileri’nin yıkılmasına karşın 1200 yılına kadar Ani’deki şube yaşamaya devam etti. Kafkasların büyük bir bölümünü kontrol altına alan Şeddadiler, kuzeydeki Hıristiyan Gürcüler ile Ermenilerin güneye; özellikle de Anadolu’nun doğusuna inmelerine engel olmuşlardır. Yöredeki politikaları nedeniyle Bizans ordusu tarafından başkent Gence dahi kuşatılmıştır. Günümüzde Türkiye’nin kuzeydoğusu, Gürcistan’ın güneyi, Ermenistan ile Nahçıvan’ın tamamı ve Azerbaycan’ın büyük bir kısmı Şeddadi hâkimiyetindeydi. Hâkim oldukları topraklarda imar faaliyetlerinde bulunan Şeddadi emirleri cami, mescid, köprü, hamam, kale, sur, burç, saray, gibi önemli binalar inşa ettirmiş olmalarına rağmen çok az eser günümüze kadar gelebilmiştir. Bu eserlerdeki kitabelerin çoğunluğu Arapça ile yazılmış olmakla birlikte Farsça ve Ermenice yazılanları da vardır. Bu çalışmada ise Nahçıvan’da anlatılan Deştadem Kale kitabesi ile Ani’deki ferman haricindeki diğer kitabeler ele alınmıştır. Çoğunluğu Ani’de olmak üzere dini ve askeri mimaride yer alan İslami ve gayr-i İslami kitabeler ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.
ŞEREFNAME ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR OKUMA
(2019) Erdal, Zekai
Şerefname özellikle Kürt tarihi açısında en önemli kaynak eserlerin başında gelmektedir. Eserini 1597 yılında tamamlayan Şerefhan gerek elindeki diğer eserlerden gerekse duyum veya şahit olma yoluyla olayları eserine aktarmıştır. Ancak bahsettiği kişi ve olayları herhangi bir mukayeseye tut- madan olduğu gibi aktarma yolunu seçmiştir. Bu nedenle de birçok tarihi hata ve gerçek dışı olay eserde yer almıştır. Günümüzde Şerefname’yi baz alarak kaleme alınan bir çok yayın da, bu eserde zikredilen olay, kişi ve yerleri herhangi bir kritiğe tutmadan olduğu gibi aktarmayı seçmiştir. Şeref- name’de anlatılanlar gerek arşiv belgeleri gerekse kültür varlıklarıyla örtüşürken, tam tersine arşiv belgelerinin de reddettiği olay ve kişiler de olmuştur. Tarih, sanat tarihi, arkeoloji, epigrafi ve paleog- rafi gibi bilim dalları bir çok yönden ortak konularda buluşmaktadır. Bu nedenle de bir konu hakkın- da araştırma yapılacak ise mutlaka disiplinler arası bir çalışma yapılması gerekmektedir. Şerefname gibi bir yazma eserdeki veriler, epigrafinin konusu olan kitabe ve mezar taşları ile, Os- manlı arşiv belgeleriyle de paleografinin, arazideki taşınmaz kültür varlıklarıyla sanat tarihinin ko- nusuna girilerek rahat bir şekilde kritize edilmiştir. Diğer bilim dallarındaki veriler açık bir şekilde Şerefname’deki bilgileri desteklediği görülmüştür. Ancak Topkapı Sarayı Arşivleri ile Başbakanlık Osmanlı Arşivlerindeki Osmanlı paleografyası, Şe- refname’de zikredilen olay ve kişileri reddetmekte olup Şerefhan’ın gerçekleri yansıtmadığını ortaya koymaktadır. Derzin ve Gırdıkan beylikleri, Şerefhan’ın ikamet ettiği Bitlis’in yaklaşık olarak 45 km. güneydoğusundadır. Özellikle Derzin Beyliği Şerefhan Beyliği’nin güneyden de komşusudur. Güney- den gelip Van üzerinden İran yönüne giden ana yolun geçtiği Bitlis Deresi’nin, iki ucundan birisinde Derzin, diğer ucunda ise Şerefhan Beyliği bulunmaktadır. Şerefhan’ın kendisine bu kadar yakın ve komşu olan bir beylik hakkında bu kadar bariz hataları ese- rinde yazması anlaşılır bir durum değildir. Zira olaylar eserin tamamlandığı 1597 yılından yaklaşık 50 yıl öncesinde vuku bulmuştur. Bilgilerin taze olduğu bir dönemde ve coğrafi olarak da yakın olan bir yer hakkındaki bilgilerin eserinde hatalı bir şekilde yazılması; Şerefhan’ın bu yerler hakkında pek de olumlu bir düşünceye sahip olmadığını da yansıtmaktadır. Zira Asitane’den gönderilen ferman ve hükümlerin birer sureti Bitlis’e komşu diğer Ekrad beylerine de gönderilmiştir. Bu nedenle de elinde geniş bir bilgi ve belge olan tarih düşkünü bir beyin bu şekilde menfi bilgiler vermesi akla başka sorular getirmektedir. Bu durum ise Şerefname’nin güvenilirliğini sorgulamaya sebep olmaktadır. Tarih kitaplarında geçen kişi ve olayların gerçek ya da hayal ürünü olup olmadığı arşiv belgeleri ile taşınır ve taşınmaz kültür varlıklarıyla tespit etmek mümkündür. Zira tarihin konusunda giren olaylar, bulunan kültür varlıklarıyla ete-kemiğe bürünerek ayakları yere basan, gerçek şahsiyetlere dönüşmektedir. Sanat Tarihi, Arkeoloji gibi kültür varlıları üzerine çalışan bilim dallarının ortaya çıkardığı somut veriler bir anda tarihin seyrini değiştirmektedir. Bu nedenle de her üç bilim dalının birbiriyle sürekli dirsek temasında olması elzemdir. Zira her birisinde bulunan bilgi, ancak hepsinin bir araya gelip ortaya koydukları ortak bir ürün ile gerçeğe ulaşmaktadır.
Sultan II. Kılıç Arslan ve Aksaray, Prof. Dr. Ahmet ŞİMŞİRGİL,
(2017) Erdal, Zekai
Bu çalışmada, Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil tarafından hazırlanan ve 2016 yılında piyasaya çıkan Sultan II. Kılıç Arslan ve Aksaray isimli kitabın sanat tarihi kısmı, bilimsel bir üslup içerisinde incelenmiştir. Eserin tanıtımı yapıldıktan sonra, sanat tarihini içeren bölümler iki ana başlık altında tenkitli bir şekilde tahlil edilmiştir. İlk başlık, kitapta yer alan yanlış ve eksik bilgiler; ikinci başlık ise yapılan intihal hakkında olacaktır. Yanlış ve eksik bilgiler başlığındaki ilk bölümde, tespit edilen yanlışlıklar ve eksiklikler maddeler halinde, hemen altında ise gerçek ve doğru bilgiler bilimsel dayanakları verilerek vurgulanmıştır. Tespit edilen hatalar, eksiklikler ve intihaller, ilgili eserlerden alınan görseller ile desteklenmiş olup metin içersinde bu görsellere atıflar yapılmıştır.
Sultan II. Kılıç Arslan ve Aksaray, Prof. Dr. Ahmet ŞİMŞİRGİL, I Q Kültür Sanat Yayıncılık, 2016, 252 sayfa.
(2017) Erdal, Zekai
Bu çalışmada, Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil tarafından hazırlanan ve 2016 yılında piyasaya çıkan Sultan II. Kılıç Arslan ve Aksaray isimli kitabın sanat tarihi kısmı, bilimsel bir üslup içerisinde incelenmiştir. Eserin tanıtımı yapıldıktan sonra, sanat tarihini içeren bölümler iki ana başlık altında tenkitli bir şekilde tahlil edilmiştir. İlk başlık, kitapta yer alan yanlış ve eksik bilgiler; ikinci başlık ise yapılan intihal hakkında olacaktır. Yanlış ve eksik bilgiler başlığındaki ilk bölümde, tespit edilen yanlışlıklar ve eksiklikler maddeler halinde, hemen altında ise gerçek ve doğru bilgiler bilimsel dayanakları verilerek vurgulanmıştır. Tespit edilen hatalar, eksiklikler ve intihaller, ilgili eserlerden alınan görseller ile desteklenmiş olup metin içersinde bu görsellere atıflar yapılmıştır.