Enstitüler

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/10

Browse

Now showing 1 - 3 of 3

Averşîyayîşê domanan ser o tesîrê kayanê tradîsyonelan; Nımûneyê kayanê Sêwregı
(2024) Taşçı, Yakup; Kırkan, Ahmet
Toplumların çocuk oyunlarının folklorik bir tarihi vardır. Folklor ise toplumun edebiyatı ve kültürel hafızasıdır. Oyunlar sadece çocukların güzel vakit geçirdikleri faliyetler değildir. Çocukların dili oyunlarıdır. Toplumlar ne kadar çok çocuklarının oyunlarına sahip çıkarlarsa kültürleri o kadar çok ayakta kalır. Oyunlar sadece toplumların kultürleri de değildir. Oyunlar aynı zamnda çocukların gelişimi, dilleri, sosyaliteleri ve psikolojileri üzerinde etki yaratmakyadır. Bu nedenle toplumların oyunları küçümsememeleri gerekiyor. Oyunlar çocukların kültürlerini öğrenme ve hayatla tanışmada köprü görevi görüyor. Bu nedenle bu çalışmada çocuk oyunları ele alınmış. Bu çalışmanın temel amacı unutulmakta olan çocuk oyunlarını gün yüzüne çıkarmak ve onları yeni nesille tanıştırmaktır. Aynı zamnada Siverek Destek köyünün folklorunu literatüre kazandırmaktır. Bu çalışmada Siverek Destek köyünün toplam elli tane çocuk oyunu toplanmıştır. Saha araştırma yöntemi, kişilerle görüşme, kişilere oyunları sorma, yüzyüze görüşme ve literatür taraması yapılmıştır. Çalışmada Destek köyünün elli oyunu ayrıntılarıyla ele alınmış, oyunların alanlizi yapılmış, oyunların çocukların gelişimi üzerindeki etkisi ve oyunların tasnifi yapılmıştır. Oyun tanımlamaları ve oyun teorileri ile ilgili teorisyenlerin görüşleri verilmiştir. Yazılan bu oyunlar tarih ve çocukların eliyle bugüne gelmiştir. Fakat bu oyunlar artık yazılmasa tamamı kaybolacak, unutulacak. Çünkü bu oyunların yüzde sekseni yeni nesil çocuklar tarafından oynanmamakta ve oyunlarda geçen kelimeleri bile bilmemektedirler. Bu çalışmada da amaç Destek köyünde daha önce oynanmış ve oynanmakta olan oyunları yazarak ölümsüzleştirmek ve bu oyunların okulların eğitiminde yer almasını sağlamaktır. Anahtar Sözcükler: Siverek, Çocuk Oyunları, Folklor, Destek, Çocuk Gelişimi, Oyunların Tasnifi.
Kirdkî de perwerdeyê erjan, estanekanê mintiqaya Licê ser o tesnîfêk
(2024) Yıldırım, Erkan; Kırkan, Ahmet
Bu çalışmanın amacı Lice mıntıkasından derlenen Zazaca masallarda yer alan değerlerin tespit edilerek bu değerlerin analiz edilmesidir. Masal geçmişten günümüze anlatılagelerek yaşamını sürdürmektedir. Bu özelliği ile toplumların yaşam dönemlerini ve değer yapılarını açık veya örtük bir şekilde içinde barındırır. Başka edebi ürünlere nazaran masal varlığını sadece yazılı olana dayandırmaz. Her ne kadar günümüzde modern masal ürünleri yaygın olsa da masallar nesilden nesile anlatım yoluyla yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Zazaca masallar da anlatılagelen ürünler olup, halen de yetişkinler tarafından çocuklara anlatılarak varlığını sürdürmektedir. Zazaca masallar da diğer dillerde söylenen masallar gibi zaman içerisinde toplum dinamiklerini, değerlerini, kültür ve coğrafyasını içinde barındırarak günümüzde var olmaktadır. Masal, geleneksel bir üründür ve toplumların hafızalarını oluşturan başlıca etmenlerden biridir. Bu çalışmanın amacını oluşturan Zazaca masallarının incelenmesi kapsamında saha çalışmaları yapılmış, masallar ses kayıt yönetimi ile kayıt altına alınmış, sonrasında ses kayıtları deşifre edilerek metin haline getirilmiştir. Diğer yandan başkaları tarafından derlenen veya basımı yapılmış kaynaklardan elde edilen masallar incelenmiş ve masallarda toplum dinamikleri olarak kabul edilen değerler tespit edilmiştir. Çalışmanın metodu olarak saha çalışmalarıyla derlenen ve başkaları tarafından derlenerek basımı gerçekleştirilen dokümanlar taranarak bu dokümanlardan on altı değer ve on altı antideğer tespiti yapılmıştır. Çalışmada bu değer ve anti değerlerin tasnifi yapılmıştır. Tespit edilen değerler ve anti değerler tanımlanmış ve hangi olaylarla dile getirildiği belirtilmiştir. Bu çalışmayla masalların örtük ya da açık bir şekilde içlerinde barındırdıkları değerlerin bilinçli veya bilinçdışı gelecek nesillere aktarıldığı tespit edilmiştir. Bu çalışma belirlenen aktarım yolunun bir değerler eğitimi şeklinde geliştirilmesi için öneri sunmaktadır.
Mîyanê Zazayanê Sunîyan de Bawerîyê puçî: Nimûneya mintiqaya gêlî
(2024) Biçer, Ömer; Kırkan, Ahmet
Bu tez, Eğil bölgesi özelinde bölgenin folklorik gelenekleri içerisinde yer alan batıl inançlarını ele almaktadır. Kürt kültürü, zengin bir sözlü gelenek ve kültüre sahiptir. Bu zengin kültür içinde olan batıl inançlar önemli olmakla beraber, sosyolojik ve psikolojik açıdan merak edilmektedirler. Batıl inançlar, günlük hayatta bölge insanı üzerinde tesir etmiş ve etmektedir. Bu çalışmanın amacı zazaca konuşulan bölgenin folklorundan bir parça olan batıl inançları incelemektir. Çalışmanın başında inanç ve batıl inanç terimleri tanımlanmış ve evrensel bağlamda önemi açıklanmıştır. Ardından bölgedeki batıl inançlara dair bilgilere yer verilmiş ve bu inançlar bağlamında halk inançları ve mitolojiden yararlanılmıştır. Batıl inançlar, Eğil bölgesi özelinde her topluluğun geçmişten günümüze taşıdığı ve günlük yaşamında sıkça başvurduğu unsurlardan biri olmuştur. Günlük yaşamda bu batıl inançlar hayvanlar, ağaç ve bitkiler, günler, tabiat olayları, nazar, uğursuzluk gibi unsurlar hakkında olmuştur. Araştırma metodolojisi olarak, nitel veri toplama yöntemleri kullanılmış; yerel halkla yapılan görüşmeler, gözlemler ve derlenen sözlü hikayeler, batıl inançların pratiği ve saha araştırması kaynak gösterilerek yazılmıştır. Yer yer folklorik metinlerden de istifade edilmiştir. Sonuç olarak, bu tez, batıl inançların zazaca folkloru içindeki yerini, anlamını ve işlevini ortaya koyarak, folklorik çalışmalara zengin bir kaynak sağlamayı hedeflemektedir. Eğil ilçesinin kültürel kimliğinin anlaşılmasında da katkıda bulunarak, Bölge insanının sosyokültürel dinamiklerinden din, yaşam ve yaşam alanını gözler önüne sermektedir.

Browse

Browsing Enstitüler by Language "Zazaca"