Enstitüler

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/10

Browse

Now showing 1 - 3 of 3

Mühimme Defterlerine göre Osmanlı Devleti'nde eşkıyalık hareketleri (1626-1631)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2016) Artan, Mihriban; Özcoşar, İbrahim; Özcoşar, İbrahim
Osmanlı Devleti'nde XVII. yüzyılda iktisadi, sosyal ve siyasi çözülme asayişi önemli ölçüde tehdit etmiştir. Devlet ortaya çıkan problemlere kalıcı ve köklü çözümler üretmemiş, geçici tedbirlerle problemleri çözmeye çalışmıştır. Bu durum Osmanlı Devleti'ni değişen dünya şartlarına göre geride bırakmakla birlikte devletin önemli müeseselerinde bozulmaları, yenilgileri, ekonomik buhranı ve eşkıyalık hareketlerini ortaya çıkarmıştır. Bu eşkıyalık hareketleri; yol kesme, hırsızlık, soygun, ev, kervan ve hamam basma, adam kaçırma, can, mal ve ırza tecavüz, cinayet, askeri sınıf mensuplarının zulümleri, görev suistimali şeklinde cereyan etmiştir. Eşkıyalık hareketlerine katılan sadece askeri sınıf mensupları olmamış, reâyâya da eşkıyalık hareketlerinde bulunmuştur. Devletin her kademesinde olan insanların katıldığı bu hareketlere, ekonomik buhranla beraber insanların kolay kazanma arzusu, uzun süren seferler, otorite boşluğu ve askeri disiplinin bozulması neden olmuştur. Eşkıyalık hareketlerinde bulunanlar, kimi zaman gurup halinde kimi zaman da ferdi olarak eşkıyalık yapmışlardır. Eşkıyalık hareketleri daha çok Rumili Eyaleti'nde ve onu takiben Anadolu Eyaleti'nde gerçekleşmiştir. Diğer eyaletlerde de bir çok olay yaşanmıştır. Eşkıyalık hareketlerine karşı alınan önemler ve suç işleyenlere verilen cezalar çoğu zaman bu faaliyetleri engelleyememiştir. Eşkıyalık hareketleri Osmanlı'da özelliklede taşrada görülmeye devam etmiştir. Bu durum devlet otoritesinin taşrada zayıflamasına neden olmuştur. Bu araştırmada XVII. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Devleti'nin genel durumu, eşkıyalık, eşkıyalık hareketlerinin ortaya çıkış sebepleri, Mühimme Defterlerine göre (1626-1631) Osmanlı Devleti'nde yaşanan eşkıyalık hareketleri, bu hareketlerin kimler tarafından yapıldığı, alınan tedbirler ve verilen cezalar üzerinde durulmuştur.
Nev'îzâde Atâyî Dîvânı'nda sosyal unsurlar
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Kassap, Fahrettin; Yakut, Emrullah
Nev'îzâde Atâyî'nin eserleri üzerine bu zamana kadar birçok ilmî çalışma yapılmış olmasına rağmen divanında yer alan sosyal hayat unsurları hakkında müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Bu eksiklikten yola çıkılarak Nev'îzâde Atâyî Dîvânı'nda yer alan şiirlerde sosyal hayat unsurları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada kapsam itibariyle Nev'îzâde Atâyî Dîvânı'nda yer alan tüm şiirleri kapsamaktadır. Çalışmamızda, Saadet Karaköse'nin hazırlamış olduğu "Nev'îzâde Atâyî Dîvânı" neşri esas alınmış, divanda yer alan şiirler ışığında dönemin sosyal hayatına dair önemli izler ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmamız sosyal hayatı yansıtan kavramların açıklaması ve bu kavramların geçtiği beyitlerin verilmesinden oluşmaktadır. Giriş bölümünde şerh, tahlil ve sosyal hayat unsurlarıyla ilgili çalışmalara kısa bir bakış yer alırken, birinci bölümde Nev'îzâde Atâyî'nın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiş, ikinci bölümde ise sosyal hayatın safhalarını oluşturan alt bölümler yer almıştır. Sonuç kısmında ise divan incelemesi ışığında genel bir değerlendirme yapılmıştır.
Teza Lîsansa Bilind Tesrîfa teremaxî
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2016) Üneşi, Aydın; Acar, Hayrullah
Van"ın Bahçesaray (Muks) ilçesine bağlı Yaylakonak (Teremax) köyünde dünyaya gelen Eliyê Teremaxî, 16-17. Yüzyıllarda yaşamış bir kürt medrese bilginidir. Teremaxî Kürt dili tarihinde ilk defa Arapça gramerini Kurmanci Kurtçesiyle kaleme almıştır. Teremaxi eserinde Kurmanci Kurtçesi gramerine de özel bir yer ayırmış, bunun yanı sıra Arapça, Farsça ve Kurmanci Kürtçesi gramerlerini karşılaştırmıştır. Çünkü O dilbilimci olarak Kurmanci Kürtçesiyle Arapça ve Kurmanci Kürtçesi gramerleri hakkında nesir olarak kürtçe eser yazan ilk kişidir. Tesrifa Teremaxî'nın ilk elyazmasi 1850"li yıllarında Hakkari"de bir mollanın yanında bulunmuş olup, Mela Mahmûdê Bazîdî onun bir örneğini kaydetmiş ve Kürt medreseleri ile eserin yazarı hakkında bir önsöz eklemiştır. Rusyanın Erzurm konsolosu A. Jaba eseri Leningrad (Petersburg)"ta bulunan Sovyet Bilimler Akedemisi arşivine göndermiş olup,eser günümüze kadar burada muhafaza altında bulunmaktadır. Marûf Xeznedar da el yazmayı oradan alarak 1971'de Bağdat'ta, bir önsözle birlikte yayınlamıştır. Eser bir giriş ile 31 bölümden oluşmuş olup medrese mensuplarından Arapçaya yeni başlayacaklar için hazırlanmış. Tesrifa Teremaxî"nin transkripsiyonu ve dilinin günümüz konuşma diline adapte edilmesiyle şive, dil gramer açısından incelenmesi, Kurmanci Kürtçesi çalışmaları için önemli bir dayanak olmuştur. Tesrîf tarîhsel boyutlarıyla, Kürdistan medreseleri müfredatı içerisindeki ders kitaplari arasında önemli bir yer edinmiştir.

Browse

Browsing Enstitüler by Subject "17. century"