Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/46

Browse

Now showing 1 - 20 of 43

“Abdülhamid Hamdi Harputi Efendi ve Arap Dili ve Edebiyatına Katkıları”
(Uluslararası Harputa Değer Katan Şahsiyetler Sempozyumu”, Mayıs 2015., Elazığ., 2015) Gemi, Ahmet
Abdülhamid Hamdî Efendi (1830-1902), Harput eski müftüsü, âlim, zahid ve mutasavvıf Ömer Naimî Efendi’nin oğludur. Harput’un yetiştirdiği ilim adamlarındandır. 1830 yılında Harput’ta doğdu. İlk tedrisini Kamil Paşa Medresesinde, babası Ömer Naimî Efendi’nin yanında gördü. (1830-1902), Harput eski müftüsü, âlim, zahid ve mutasavvıf Ömer Naimî Efendi’nin oğludur. Harput’un yetiştirdiği ilim adamlarındandır. 1830 yılında Harput’ta doğdu. İlk tedrisini Kamil Paşa Medresesinde, babası Ömer Naimî Efendi’nin yanında gördü.
“Abdullah Bin Hicâzî Bin İbrahim Eş-Şerkâvî’nin “Risâle Fî Î‘rabi Lâ İlâhe İllallah” Adlı Eseri Üzerine Bir Değerlendirme,”
(Şırnak İlahiyat Dergisi, Sayı: 16, ss. 133-161., 2016) Gemi, Ahmet
Abdullah bin Hicâzî bin İbrahim eş-Şerkâvî Mısır'ın ve İslâm âleminin ünlü âlimlerindendir. Fıkıh, hadis, dil ve edebiyat gibi pek çok alanda eser kaleme almıştır. Ezher şeyhliği yapmış olan eş-Şerkâvî, 19. yüzyıl Mısır'ının siyasal hareketinde de önemli görevlerde bulunmuştur. Alanında önemli bir çalışma olarak kabul edilen "Risâle fî İ'râbi Lâ İlâhe İllallah" adlı eserinde eş-Şerkâvî, kelime-i tevhidin i'rab yönlerini ele almaktadır. Aşağıda tahkikini yaptığımız bu eserde, kelime-i tevhidin sözdizim (:sentaks) ve morfo-loji (:tasrif) yönünden tahlili yapılmakta ve bu konudaki tartışmalara yer verilmektedir.
“Abdürrahman Câmî ve Eel-Fevâidü’z-Ziyâiyye Adlı Eserinin Medrese Eğitimindeki Rolü,”
(Uluslararası Klasikler Çalıştayı (Arap, Kürt ve Süryani Klasikleri), (15-17 Mayıs 2017). Mardin., 2017) Gemi, Ahmet
Arap dili ve edebiyatı çok zengin bir kütüphaneye sahiptir. Devasa bir mirasa sahip olan bu edebiyat değişik alt birimlere ayrılmaktadır. Bu alt birimlerden biri nahiv (sentaks)’dir. Nahiv alanında birçok eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin bir kısmı fazla rağbet görmezken diğer bir kısmı ilim dünyasınca takdir görmüş ve yüzyıllarca medreselerde okutularak klasik unvanını kazanmıştır. Bu eserlerden biri Molla Cami olarak şöhret bulan “el-Fevâidü’z-Ziyâiyye” adlı eserdir. Bu çalışmada söz konusu eser üzerinde durulacak ve bu eseri klasikler arasına katan etkenler irdelenecektir.
‘ALÎ EL-CARÎM VE ‘ŞAİR BİR KRAL’ ROMANINDAKİ BAZI ŞİİRLER ÜZERİNE BİR İNCELEME
(e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2021) Can, Zehra Nurdan; Yılmaz, Nurullah
Arap edebiyatında günümüze kadar ulaşmış ve eğitim-öğretim alanında hala faydalanılan dilbilgisi kitapları denilince akla gelen ilk isimlerden biri ‘Alî el-Carîm’dir. Yazar dünya çapında bilinen ve okullarda kullanılan dilbilgisi kitaplarının yanı sıra şiir ve roman alanlarında da kaleme aldığı eserler sayesinde çok önemli bir edebiyatçı olarak Arap edebiyatı tarihine geçmiştir. ‘Alî elCarîm klasik tarz etkisi altında yetişse de edebi konularda düşünürken ve bu düşüncelerini gerek roman gerekse şiir olarak yazıya dökerken modern tarzı savunmuştur. Tarihe duyduğu ilgi ile tarihi roman başlığı altında yazdığı eserler geleceğe hem Arapçayı hem de Arap tarihini iyi ve kolay bir şekilde anlama, öğretme ve aktarma fikri ile kaleme alınmıştır. Bu romanlardan biri de şiirle tarihi bir araya getirdiği “Şâ’ir Melik (Kral Bir Şair)” romanıdır. Bu bilgiler doğrultusunda yapılan çalışmada ‘Alî el-Carîm’in hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilmiş, “Şâ’ir Melik (Kral Bir Şair)” romanının konusuna, ana karakterlerine değinilmiş ve romanda geçen şiirlerden bazıları tematik olarak tahlil edilmiştir.
“Arap Edebiyatında Seyahatnâme/Rihle Türü Bağlamında Meşhur Arap Seyyahların Gözüyle Mardin”.
(Doğu Araştırmaları Dergisi, Sayı: 16/2, ss. 39-55., 2016) Gemi, Ahmet
Seyahatname (Rihle)ler, kültürel yaşamın önemli bir parçası olarak geçmişteki dil, edebiyat, folklor, iktisat, siyaset gibi olgulardan haberdar olmamıza aracı olmaktadır. Bu yönüyle seyahatnameler geçmiş ile bugün arasında bir köprü olmakta ve geçmişteki bir takım olguların günümüze taşınmasına aracı olmaktadır. Bu çalışmamızda, ilkin Seyahatname türünün Arap Dili ve Edebiyatındaki yerine ilişkin bir değerlendirme yapılacaktır. Ardından da Arap seyyahların gözüyle, Mardin ili ve civarındaki yerleşim yerlerinin geçmişteki sosyo-kültürel özellikleri ile dil, kültür, edebiyat vb. yönleri ele alınacaktır. Bununla birlikte Mardin'i ele alan seyahatnameler arasında bir karşılaştırma yapılarak bunların benzer ve ayrı yönlerine dikkat çekilecektir.
Arap-İslam Kültüründe Kendini Bilime Adama: Fuat Sezgin Örneği
(divan kitap, 2019) Abdülhadioğlu, Ahmet
In Arabic-Islamic history along with the advent of Islam, scientific studies that started with the Ahl al-Suffa, and the culture of self-commitment to science and truth in this manner continued in the later periods, leading to the emergence of scholars and the revealing of important works. Islamic scholars have made important studies throughout the history in the Islamic sciences as well as the scientific sciences and pioneered important discoveries and scientific studies that have enlightened humanity to these days. In the modern period, many studies have been carried out in both the East and the West about Arabic-Islamic culture and science. Fuat Sezgin has put forward the most important and most remarkable works in this field. The most important issues that differentiate Fuat Sezgin from other scientists working in this field are that he brought the West and the East together in a culturally common area, and, with his works he avoided, albeit relatively, the wrong perceptions of the Arabic-Islamic culture in the West.
Arapçadaki “İsm-i Tafdîl” ve İngilizcedeki “Comparison” Kavramlarının Mukayesesi
(Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2023) Küçükzoroğlu, Merve
Arapça ve İngilizce, apayrı coğrafyalarda var olan dillerdir. Ancak her iki dil de günümüze kadar geçen süreçte ciddi bir yayılma göstermiş ve geniş kitleler tarafından konuşulur hale gelmiştir. Farklı dil ailelerine mensup olmalarına rağmen birbiriyle benzerlik gösteren gramer kullanımları mevcuttur. Söz konusu benzerliklerin işlendiği muhtelif çalışmalar kaleme alınmıştır. Çalışmamız, bu minvalde yapılan araştırmaların devamı niteliğinde olup iki dil arasındaki benzerliğin müşahhas hale getirilmesi yolunda atılan adımlardan biridir. Çalışmamızın konusunu bahsi geçen benzerliklerden biri teşkil etmektedir. Bilindiği üzere iki veya daha fazla şey arasında bir karşılaştırma yapmak için Arapçada “ism-i tafdîl” sîgası kullanılırken İngilizcede aynı anlamı ifade etmek için “comparison” kalıpları karşımıza çıkmaktadır. Bu iki kalıp, cümleye kazandırdıkları mana bakımından benzemelerinin yanı sıra gramer açısından da birbirine benzer noktalar barındırmaktadır. Söz konusu benzerlikler başta olmak üzere, çalışmamızda ilk olarak ism-i tafdîlin tanımına yer verilip akabinde Arapçadaki kullanımı hakkında bilgilendirme yapılacaktır. Ardından İngilizcedeki mukabili olan “comparison” kavramı ele alınacak ve örnek cümlelerle somutlaştırmak suretiyle ism-i tafdîl ile mukayese edilecektir. Çalışmamız vesileyle Arapça ve İngilizce gibi muhtelif bölgelerde ortaya çıkan ve pek çok insan tarafından konuşulan iki farklı dilin bu ayrılıklarına rağmen oldukça benzer kullanımlara sahip oldukları olgusu pekiştirilmiş olacaktır. Gayret bizden tevfik Allah’tandır.
AVÂMİL'E YAPILAN ŞERHLER BAĞLAMINDA İBRAHİM EL- KÛRÂNÎ'NİN AVÂMİL TEKMİLESİ
(2017) Gemi, Ahmet
Abdülkâhir el-Cürcânî ile Birgivî Mehmed Efendi'nin el-'Avâmil adlı eserleri, Arap dilinde önem atfedilen iki önemli çalışmadır. Bu eserler, Arap nahvinin temel kaidelerini özet bir şekilde ele almaktadırlar. Eskiden olduğu gibi günümüzde de önemini muhafaza eden bu eserlere, birçok tekmile ve şerh yapılmıştır. Bu tekmilelerden biri de İbrahim elKûrânî'nin Tekmiletü'l-'Avâmili'l-Cürcâniyye adlı eseridir. Ayet, hadis, mesel... gibi şevâhidle zengin bir muhtevaya sahip olan bu çalışma, birçok açıdan Avamil'in diğer tekmile ve şerhlerinden ayrılmaktadır
“Avâmil’e Yapılan Şerhler Bağlamında İbrahim El-Kûrânî’nin Avâmil Tekmilesi.”
(e-Şarkiyat İlmi Araştırmaları Dergisi/Journal of Oriental Scientific Research (JOSR), 9 (1), ss. 315-335., 2017) Gemi, Ahmet
Abdülkâhir el-Cürcânî ile Birgivî Mehmed Efendi'nin el-'Avâmil adlı eserleri, Arap dilinde önem atfedilen iki önemli çalışmadır. Bu eserler, Arap nahvinin temel kaidelerini özet bir şekilde ele almaktadırlar. Eskiden olduğu gibi günümüzde de önemini muhafaza eden bu eserlere, birçok tekmile ve şerh yapılmıştır. Bu tekmilelerden biri de İbrahim el-Kûrânî'nin Tekmiletü'l-'Avâmili'l-Cürcâniyye adlı eseridir. Ayet, hadis, mesel… gibi şevâhidle zengin bir muhtevaya sahip olan bu çalışma, birçok açıdan Avamil'in diğer tekmile ve şerhlerinden ayrılmaktadır.
Basra ve Kûfe Dil Ekollerinin Semâʻ Özelinde İhtilaflarının Örneklerle İzahı
(Düzce Üniversitesi, 2023) Küçükzoroğlu, Merve
İslâm dünyasında fetih hareketlerinin artmasıyla Arap olmayan milletler Araplarla bir arada yaşamaya başlamış, Arapça’ya olan yönelim artmış, bunun neticesinde dilde bozulmalar meydana gelmiştir. Lahn denilen bu bozulmalar, dînî nasların yanlış anlaşılması da dâhil birçok hataya sebebiyet vermiştir. Lahnin önüne geçmek için gramer kurallarının tespiti zorunlu hale gelerek bu hususta ilk çalışmalar Basra’da yapılmıştır. O dönemde Kûfe’de çeşitli alanlarda ilmi faaliyetlerin yürütülüyor olması sebebiyle Kûfe âlimlerinin, dil çalışmalarına daha sonra dâhil olduğu söylenmiştir. Yaşanılan bölgelerin coğrafi konumu, buralardaki siyasi ve sosyal durumlar ve yöntem farklılıkları Kûfe ve Basra’nın iki ayrı ekol olmasında etken sebepler olmuştur. Nahiv kaideleri ortaya konulurken her iki ekol de semâʻ, kıyâs, icmâʻ gibi metotları kullanmışlar, ancak bu metotları kullanma bakımından farklılık göstermişlerdir. Aynı şekilde çalışmamızın ana konusunu teşkil eden semâʻda başvurulan kaynaklar hususunda da birbirlerinden ayrılmışlardır. Basra ekolünün bu kaynakların kullanımında tavizsiz, katı bir tutum sergilediği söylenirken Kûfe ekolünün bir miktar daha müsamahakâr davrandığı belirtilmiştir. Nitekim nahiv kurallarının oluşturulmasında esas alınan tüm yöntemlerin çıkış noktası olan semâʻda takınılan tavrın diğer metotların kullanımında da tesiri olmuştur. Söz konusu metot hakkında gerek Arapça gerek Türkçe çalışmaların yapıldığı görülmüştür. Araştırmamızda ekollerin semâʻ özelinde ihtilafa düştükleri noktalar, örnekler vasıtasıyla müşahhas bir hale getirilecektir. Çalışmamızda semâʻdan ana hatlarıyla bahsedilerek müracaat edilen kaynaklar, Basra ve Kûfe ekollerinin farklı yaklaşımlarıyla birlikte ele alınacaktır. Çalışmamızı özgün kılacak nokta ise ekollerin semâʻ metodunda ihtilafa düştükleri meselelerin örnekler üzerinden izah edilecek olmasıdır. Böylelikle ihtilaf noktaları teoriden pratiğe dökülerek somutlaştırılmaya çalışılacaktır.
Basra ve Kûfe Dil Ekollerinin Semâ‘ Özelinde İhtilaflarının Örneklerle İzahı
(Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları, 2022) Küçükzoroğlu, Merve
İslâm dünyasında fetih hareketlerinin artmasıyla Arap olmayan milletler Araplarla bir arada yaşamaya başlamış, Arapça’ya olan yönelim artmış, bunun neticesinde dilde bozulmalar meydana gelmiştir. Lahn denilen bu bozulmalar, dini nasların yanlış anlaşılması da dâhil birçok hataya sebebiyet vermiştir. Lahnin önüne geçmek için gramer kurallarının tespiti zorunlu hale gelerek bu hususta ilk çalışmalar Basra’da yapılmıştır. O dönemde Kûfe’de çeşitli alanlarda ilmi faaliyetlerin yürütülüyor olması sebebiyle Kûfe âlimleri, dil çalışmalarına daha sonra dâhil olmuştur. Yaşanılan bölgelerin coğrafi konumu, buralardaki siyasi ve sosyal durumlar ve yöntem farklılıkları Kûfe ve Basra’nın iki ayrı ekol olmasında etken sebepler olmuştur. Nahiv kaideleri ortaya konulurken her iki ekol de semâ‘, kıyâs, icmâ‘ gibi metotları kullanmışlar, ancak bu metotları kullanma bakımından farklılık göstermişlerdir. Aynı şekilde çalışmamızın ana konusunu teşkil eden semâ‘da başvurulan kaynaklar hususunda da birbirlerinden ayrılmışlardır. Basra ekolü, bu kaynakların kullanımında tavizsiz, katı bir tutum sergilerken Kûfe ekolü bir miktar daha müsamahakâr davranmıştır. Nitekim nahiv kurallarının oluşturulmasında esas alınan tüm yöntemlerin çıkış noktası olan semâ‘da takınılan tavrın diğer metotların kullanımında da tesiri olmuştur. Semâ‘ ve kıyâs hakkında yapılan çalışmaları incelediğimizde kıyâs özelinde yapılan çalışmaların çokluğu dikkat çekmektedir. Kıyâsı ve alt başlıklarını konu edinen çalışmalarda semâ‘ metoduna ve bu husustaki farklılıklara ışık tutulmuş olsa da semâ‘ özelinde yapılan bir çalışmaya rastlanamamıştır. Bu eksikliğin bir nebze giderilebilmesi için çalışmamızda semâ‘dan ana hatlarıyla bahsedilerek müracaat edilen kaynaklar, Basra ve Kûfe ekollerinin farklı yaklaşımlarıyla birlikte ele alınacaktır. Çalışmamızı özgün kılacak nokta ise ekollerin semâ‘ metodunda ihtilafa düştükleri meselelerin örnekler üzerinden izah edilecek olmasıdır. Böylelikle ihtilaf noktaları teoriden pratiğe dökülerek somutlaştırılmaya çalışılacaktır.
“Batıya Açılan İlk Pencere: Ünlü Dilci Ebu Ali el-Kâli,”
(Uluslararası Dil, Düşünce ve Din Bilimleri Kongresi (8-10 Kasım 2018). Mardin., 2018) Gemi, Ahmet
…
Berde‘î ve “Sa‘dullâh es-Sağîr” Adlı Eserinde Takip Ettiği Şerh Metodu
(Oku Okut Yayınları, 2022) Küçükzoroğlu, Merve
Abdülkāhir el-Cürcânî (öl. 471/1078-79), Arap dili alanının mihenk taşlarından biridir. Nahiv alanında önemli eserler kaleme alan Cürcânî’nin el-‘Avâmilü’l-mi’e adını verdiği eser birçok dilci tarafından beğenilmiş, üzerine muhtelif şerh çalışmaları yapılmıştır. Bahsi geçen şerh çalışmalarından biri de Sa‘dullāh el-Berde‘î (öl. 609/1212) tarafından telif edilip Sa‘dullâh es-sağîr ismiyle meşhur olan ‘Avâmil şerhidir. Berde‘î, farklı ilimlerle iştigal etmiş ancak nahiv alanında öne çıkan bir âlim olmuştur. Yazdığı eserler ve verdiği derslerle yaşadığı dönemde bulunduğu beldenin önemli isimlerinden biri olmuştur. Muhtelif alanlarda eserleri olmakla birlikte nahiv alanında yazdığı eserler büyük önem arz etmektedir. Günümüze ulaşan en önemli eserlerinden biri, Zemahşerî’nin el-Unmûzec eseri için yazdığı Hadâiku’d-dekâik isimli şerhtir. Söz konusu eser hâlâ medreselerde okutulagelen ders kitapları arasında yer almaktadır. Çalışmamızın esas konusunu teşkil eden bir diğer eseri ise Cürcânî’nin el-‘Avâmilü’l-mie telifi üzerine yazdığı ve Sa‘dullâh es-sağîr adıyla şöhret kazanan şerhtir. Araştırmamızda Berde‘î’nin takip ettiği şerh metodu ele alınmıştır. Söz konusu eser, dönem âlimlerinin yaptıkları çalışmalara konu olmasının yanı sıra Hadâiku’d-dekâik gibi medrese müfredatında yerini almış ve günümüzde okutulmaya devam eden eserler silsilesine katılmıştır. Berde‘î’nin şerhinde uygulamış olduğu yöntem, eserin hem âlimler hem de talebeler nezdinde teveccüh gösterilen bir konumda olmasını etkilemiştir. Berde‘î ve ‘Avâmil üzerine yazmış olduğu şerhi hakkında yapılan çalışmalar incelendiğinde hem müellif hem de mezkûr eseri hakkında yapılan çalışmaların azlığı dikkat çekmektedir. Araştırmamız vesilesiyle bu eksikliğin bir nebze de olsa giderilmesine gayret gösterilmiştir. Şârihin kullandığı metodun ele alınması suretiyle eserin büyük bir ilgi görüp hâlâ medreselerde tercih edilme sebeplerine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda Cürcânî ve ‘Avâmil eseri hakkında genel bir bilgilendirmenin sonrasında Berde‘î’nin biyografisine yer verilmiştir. Akabinde müellifin takip ettiği şerh yöntemi, kitabın incelenmesinin ardından detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Araştırmamız sonunda müellifin memzûc bir şekilde kaleme aldığı şerhinde genel olarak ‘Avâmil’de takip edilen metoda tâbî olduğu görülmüştür. Cürcânî’nin eserinde kullandığı, anlaşılmayacağını düşündüğü kelime ve terkipleri izah etme yoluna gitmiştir. Meselelerin okurun zihninde net bir şekilde yerleşmesi adına yalın ve anlaşılır bir dil kullanmış, konuları izah ederken yaptığı açıklamalarda orta yolu tutarak okuyucuyu ayrıntılara boğan bir anlatım tarzı benimsememiştir. Aynı şekilde anlamda kapalılığa sebebiyet verip mananın anlaşılmasına mâni olacak bir yöntem de takip etmemiştir. Okuyucunun zihnini kitap boyunca diri ve canlı tutacak ibareler kullanmıştır. İhtilaflı meselelerde sair görüşleri zikretmiş, kendi görüşünü sarahaten ya da üstü kapalı bir şekilde belirtmiştir. İstişhâd noktasında Cürcânî de Berde‘î de ayet ve Arap kelamını kullanmışlar, hadislerden şahit getirmemişlerdir. Takip edilen bu yöntemler çalışmamızda eserden örnekler sunularak detaylı bir şekilde işlenmiştir.
“Berdel: Kürt Kadınının Kaderle İmtihanı”,
(Hakkâri Üniversitesi, 2009) Gemi, Ahmet
…
“Binbir Gece Masallarında Türkler”
(Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Sempozyumu”, Şubat 2016., Barselona-İspanya., 2016) Gemi, Ahmet
The Thousand and One Nights is one of the best tales of Arabic Literature. Living its maturity in the period of caliph Harun al-Rashid, in approximately 8th century, The Thousand and One Nights is a product of common comprehension of nations near Bagdahd like Chinese, Persian, Indian, and Turk etc. Among the tales which have been translated into almost all languages there are also widely known tales such as Aladdin and His Magic Lamp, and Ali Baba and the Forty Thieves. The Thousand and One Nights, having a rich heritage of Ara-bic language, includes nations given above and mentions about Turks in most parts of the tales. In this study, The Thousand and One Nights will be evaluated in terms of Arabic Language and the traces of Turks will be pursued.
“Çend Agahî Derheq Jîyana Feqe Reşîd û Sirru’l-Mehşera Wî De.”
(Nûbihar Akademî, 3 (9), ss. 117-130., 2018) Gemi, Ahmet
Feqe Reşîd yek ji zanayên Kurd e ku di dawiya sedsala 19emîn û di serê sedsala 20emîn de jiyaye. Beriya vê nivîsê derheqê jiyan, kesayetî û berhemên wî de di qada zanistê de, herçiqas qismek ji Sirru’l-Mehşera wî hatibe çapkirin jî, tu tişt nedihat zanîn. Di vê gotarê de, em ê hewl bidin perdeya li ser jiyan û kesayetiya Feqe Reşîd û li ser berhemên wî rakin. Feqe Reşîd sê berhem nivîsîne. Yek ji van berhemên wî Kitêba Sirru’l-Mehşer e ku heya niha kesekî bi temamî ev kitêb nedîtibû û serencama wê bi temamî nizanîbû. Em ê di vê gotarê de li ser serencama Sirru’l-Mehşerê bisekinin û ew beşê winda yê ku me dîtiye binasînin
Dilsel Özellikleri Bakımından Mardin Arapça Lehçesi
(2019) abdülhadioğlu, ahmet
Mardin’de konuşulan Arapça lehçesi, Türkiye’nin diğer bazı şehirlerinde konuşulan Arapça lehçelere nazaran fasih Arapçaya yakın olması ve arkayik özellikler taşıması bakımından önemli bir yer teşkil etmektedir. Bu lehçe, gerek sesbilgisi, gerek biçimbilgisi, gerekse sözdizimi bakımından fasih Arapçanın birçok özelliğini barındırmaktadır. Bu makalede, Mardin’de konuşulan Arapça lehçenin sahip olduğu kültürel ve dilsel zenginlikleri ile bazı lehçesel özellikleri hakkında bilgi verilecektir. Çalışmaya konu olan coğrafi alan, Mardin şehir merkeziyle sınırlı olmayıp, bağlı ilçe ve köyleri de kapsamakta, derlenen örnekler ve yapılan gözlemler üzerinden bu lehçe hakkında özet niteliğinde bilgiler verilmektedir.
“Ebû Abdillah Celalüddin ed-Devvânî ve Risâle fî i‘râb-ı lâ ilâhe illâllah Adlı Eseri”,
(Ekev Akademi Dergisi, 2014) Gemi, Ahmet
Kelime-i Tevhîd İslam’ın temel esaslarındandır. Bu nedenle bu konuyla ilgili birçok eser kaleme alınmıştır. İslâm düşünce tarihinde önemli yeri olan ve birçok eser kaleme alan Celâluddîn ed-Devvânî’nin “Risâle fî i‘râbi lâ ilâhe illallâh” adındaki eseri kelime-i tevhîdin i‘râbıyla ilgili olarak kaleme alınmış önemli bir eserdir.
“el-Mevsılî’nin el-İhtiyar Adlı Fıkıh Kitabında Geçen Şevahid Beyitlerin Çözümlenmesi”
(Artuklu Akademi Dergisi, Sayı 3, ss. 59-69., 2015) Gemi, Ahmet
el- İhtiyâ r adlı fıkıh kitabı , günümüzde daha çok Türkiye’de okunmaktadır. Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde yürütülen çalışmalarda ve özellikle de Hasekî usulü ders veren ihtisas k urslarında el- İhtiyâ r kitabı , kaynak olarak kullanılmaktadır. el- İhtiyâ r ’da geçen şevâ hid beyitlerin kaynakları, bahirleri ve Türkçe anlamları üzerinde yapılan bu çalışmanın ilâhiyat alanında çalışanlara faydasının olacağı şüphesizdir. Bu çalışmada kitapta geçen beyitler temel referans alınmakla birlikte , bu beyitlere benzer başka beyitler de incelenerek dipnotlarda verilmiştir. Bununla birlikte bu çalışmada beyitlerin konularla ilgili bağlantıları da kısaca verilmiştir.
el-mukevvinu's-sakâfî fi'l-emsâli'ş-şa'biyyeti'l-Mârdîniyye
(akdem publishing, 2018) abdülhadioğlu, ahmet
تمارس الأمثال الماردينية دورًا محوريًا في الحفاظ على الخصوصية الثقافية للمجتمع العربي في ماردين، فالأمثال والأقوال لونٌ مِنَ النّثرِ تُلخّصُ تجربةً، ونظْرةً عميقةً في الحياةِ، يُقالُ لقائِلها حكيمٌ، وقد انتقلت من جيل إلى جيل حتّى تحوّلتْ استعمالًا عامًّا، وتعدُّ من التراث الثّرِّ النّفيسِ عند الشّعوب والأقوام المختلفة، فهي تمثلُ جانبًا مهمًّا من الإرْثِ الحَضَارِيِّ والثقافيِّ المنقولِ عبرَ تجاربِ الأفرادِ والمجتمعاتِ. تُعدُّ ماردين من أهمِّ المناطق الّتي حافظتْ على اللغةِ العربيّةِ والتّراثِ الشّعبيّ من الأمثالِ والأقوال والْمأثوراتِ على الرّغمِ من سيطرةِ اللّغةِ التركيّةِ والكرديّةِ وشيوعهما؛ لِذا منهجُ هذا البحثُ يهدفُ إلى دراسةِ الأمثالِ والأقوالِ الشعبيّةِ الّتي لفتتْ الانتباهَ إلى كثرتها، وغناها اللغويّ والاجتماعيّ، والثقافيّ، والفكريّ، ودراسةِ عِلاقتها بالثّقافةِ العربيّةِ القديمة، ويتناولُ البحثُ الأمثالَ والأقوالَ معتمدًا على الْمنهجِ الوصفيّ التّحليليّ بشكلٍ موضوعيٍّ وربط كلّ ذلكَ بالحياةِ الاجتماعيّةِ والثقافيّةِ لسكّانِ ماردينَ وتلاقحِ الثّقافاتِ بين أقوامها، وقد صنّفَ البحثُ الأمثالَ والأقوالَ تصنيفًا بحسبِ أغراضِ المثلِ وما يرمي إليه، ولتحقيق ذلك قمنا بجمع الأمثال الماردينية من أفواه الشيوخ في مدينة ماردين وفي البلدات والقرى المحيطة بها، ولا بد أن نشير في هذا الإطار إلى أن بحثنا هذا يأتي استكمالًا لجهود توثيقية ومقابلات وجولات تمتد إلى عشر سنوات؛ لذا فإن أهمية هذا البحث تأتي في الدرجة الأولى من كونه الأول من نوعه في مجال توثيق الأمثال الماردينية، ولا يخفى على أحد ما يمتلكه الجهد التوثيقي من أهمية، ولا سيما أنه يتصل بحفظ التراث المارديني والحفاظ على خصوصيته الحضارية، وغير خافٍ على أحد أن توثيق التراث الشفوي يشكل أهم وسيلة من وسائل حفظه وضمان استمراره. وأخيرًا ننوه إلى أن الأرقام التي عند كل مثل تشير إلى من أجرينا معه مقابلة وأخذنا عنه المثل، وبالتالي وضعنا لكل شخص رقمًا في نهاية كي لا نرهق القارئ بكثرة الحواشي سفل الصفحات، كما يجب أن نشير إلى الكلمات التي ترد في الأمثال بين قوسين هي لشرح معنى الكلمة وليست من لهجات المثل

Browse

Browsing Arap Dili ve Edebiyatı Bölümü by Title