Yiyecek İçecek İşletmelerinde Gıda Atık Yönetimi Diyarbakır ve Antalya İlleri Karşılaştırmalı Örneği

Abstract

Gıda israfı, dünya genelinde ve Türkiye'de önemli bir sorundur. Bu çalışma, gıda israfının nedenlerini, atık gıda yönetiminin olup olmadığını ve sürdürülebilirliğini araştırmayı amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında Antalya ve Diyarbakır'daki yiyecek ve içecek işletmelerinde atık gıda durumu analiz edilmiştir. Antalya'da 29, Diyarbakır'da 19 işletme ile yüz yüze görüşmeler yapılmış, toplanan veriler MAXQDA, Word ve Excel programlarıyla içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlara göre, her iki ilde de gıda israfı önemli bir sorun olarak belirlenmiştir. Antalya'daki işletmeler, turizm faaliyetleri nedeniyle daha fazla atık gıda üretmektedir. Diyarbakır'da ise yerel yemek kültürü nedeniyle atık gıda miktarı daha azdır. Antalya'daki işletmeler atık gıda yönetimi konusunda daha bilinçli olup çeşitli önlemler alırken, Diyarbakır'daki işletmelerin bu konuda daha az aktif olduğu görülmüştür. Atık gıda en çok mutfak ve servis süreçlerinde ortaya çıkmaktadır. İşletmelerin büyük çoğunluğu atık gıdaları geri dönüştürme konusunda yetersiz kalmakta, ancak geri dönüşüm ve kompostlama gibi uygulamaların faydalı olduğu vurgulanmaktadır. Eğitim eksikliği ve farkındalık yetersizliği, atık gıda yönetimindeki en büyük engeller olarak belirlenmiştir. Bu çalışma, Diyarbakır ve Antalya'daki yiyecek ve içecek işletmelerinde sürdürülebilir atık gıda yönetimi konusunda farkındalık yaratmayı ve işletmelerin atık yönetimi stratejilerini geliştirmelerine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Sonuçlar, işletme maliyetlerini düşürmek, çevre kirliliğini azaltmak ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmak için önemli öneriler sunmaktadır.Food waste is a significant issue both globally and in Turkey. This study aims to investigate the causes of food waste, the presence of food waste management, and its sustainability. The analysis focused on food and beverage establishments in Antalya and Diyarbakır. Face-to-face interviews were conducted with 29 businesses in Antalya and 19 in Diyarbakır, with data analyzed using MAXQDA, Word, and Excel software. The results indicate that food waste is a major problem in both cities. Businesses in Antalya produce more food waste due to tourism activities, while in Diyarbakır, the amount is lower due to the influence of local culinary culture. Businesses in Antalya are more aware of food waste management and take various measures, whereas those in Diyarbakır are less active in this regard. The most significant stages for food waste occurrence are in the kitchen and during service processes. Most businesses are inadequate in recycling food waste, although practices such as recycling and composting are noted to be beneficial. Lack of education and awareness are identified as the biggest barriers to effective food waste management. This study aims to raise awareness of sustainable food waste management in food and beverage establishments in Diyarbakır and Antalya and to contribute to the development of waste management strategies. The findings provide important recommendations for reducing operational costs, minimizing environmental pollution, and achieving sustainability goals.