Bir El Yazma Üretim Merkezi Olarak Şiraz ve Resim Üslubunun Türkmen Dönemindeki Dönüşümü

Abstract

İran’ın Fars eyaletinde yer alan ve önemli bir kültür sanat merkezi olan Şiraz, 14. yüzyıl başlarından 16. yüzyılın ortalarına kadar bu özelliğini korumuştur. İran edebiyatına ait çeşitli eserlerin olduğu, resimli el yazmaları bu kentte, süreklilik içerisinde ve zaman zaman yerel metotlarla hazırlanmıştır. Bu metotla üretim, eserlerin sayı olarak artışına katkı sağlamıştır. El yazmaların sayı olarak arttığı zaman aralığı Türkmen Dönemi olarak bilinen Karakoyunlu (1351-1469) ve Akkoyunlu (1340- 1514) beyliklerinin var olduğu zaman dilimine denk gelmiştir. Böylece yeni üretim metodu ile birlikte yeni bir dönemde Şiraz’da yerleşik olan resim üslubu yeniden yorumlanmıştır. Bu çalışmada, Şiraz kentinin önemli sanat merkezi olmasını etkileyen başlıca unsurlardan bahsedildikten sonra kentte gerçekleştirilen kitap üretimi ve mevcut üretimi şekillendiren bazı unsurlar üzerinde durulmuştur. Üretim ile birlikte Şiraz’da hazırlanan resimli kitaplarda var olan resim üslubundan bahsedilmiş ve Türkmen dönemindeki durum değerlendirilmiştir. Üslubun şekillenmesine etki eden nedenler ve konunun odaklanıldığı dönemdeki resim üslubundaki dönüşüm eldeki mevcut bilgiler ışığı altında ele alınmıştır.