MAÜ GCRIS Standart veritabanının içerik oluşturulması ve kurulumu Research Ecosystems (https://www.researchecosystems.com) tarafından devam etmektedir. Bu süreçte gördüğünüz verilerde eksikler olabilir.
 

Mardin Sahası Demonik Varlık Anlatıları

No Thumbnail Available

Date

2023

Journal Title

Journal ISSN

Volume Title

Publisher

Open Access Color

OpenAIRE Downloads

OpenAIRE Views

Research Projects

Organizational Units

Organizational Unit
Department of Turkish language and Literature / Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü
Türk kültürünün temel unsurları olan Türk dili ve edebiyatı alanında geçmişten günümüze ortaya konulan yazılı ve sözlü ürünleri araştırıp incelemek; elde edilen bilgileri toplumla paylaşmak; diğer kültürlerle olan ilişkilerde belirleyici ve etkin bir rol oynamak; alanında yetkin bilim insanları ve eğitimciler yetiştirmek eğitim çerçevemizi oluşturmaktadır. Eğitim felsefemiz, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün akademik açıdan güçlü ve yetkin konumunu korumak ve devamlılığını sağlamak, Türkoloji alanında var olan birikimini en etkin şekilde aktarmaktır. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunları, Yüksek Öğretim Kurumları bünyesinde araştırıcı, akademisyen ve okutman, kamu ve özel eğitim kurumlarında öğretmen, yerel yönetimlerde eğitim, kültür, sanat hizmetleri alanında yürütücü; iletişim, medya, reklamcılık ve tanıtım, turizm, insan kaynakları, tasarım, kütüphanecilik, arşiv alanlarında uzman olarak istihdam edilebilecekler; yayıncılık sektöründe editör, düzeltmen, metin yazarı olarak görev alabileceklerdir. Öngörülen programlardan mezun olanlar üniversiteler, enstitüler, Milli Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, TRT, TİKA, Yunus Emre Enstitüsü, Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, TDK vb. kurumlarda istihdam edilebilirler. Üniversitemiz Edebiyat Fakültesi’nin çatısı altında lisans eğitimleriyle öğrenci yetiştirmeye devam eden Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü, Türkoloji alanında nitelikli lisansüstü eğitim vermeyi de hedeflemektedir. Bu bağlamda bölümümüzde Türk Halk Edebiyatı, Eski Türk Edebiyatı, Yeni Türk Edebiyatı ve Yeni Türk Dili alanlarında Tezli Yüksek Lisans yapma imkanı mevcuttur.

Journal Issue

Events

Abstract

Çalışma, Mardin sahasının “demonik varlıklarının” saha çalışması yöntemiyle elde edilmesi ve ağırlıklı olarak “memorat”lar üzerinden bir değerlendirilmesine dayanmaktadır. Sahada en çok görülen demonolojik varlık “cinler”dir. Cinlerden ise en etkili olanının “dişi” cinler olduğu gözlemlenmiştir. Mardin sahası demonolojisi; literatürde yer alan dünya ve Anadolu’nun demonoloji haritasından bir miktar ayrılarak cinler üzerinde yoğunlaşır ve şeytanı ikinci plana atar. Şeytanla ilgili anlatı ve inanışlar çok sınırlıdır. Cinlerin ise inanç ve anlatı noktasındaki hâkimiyeti dikkat çekicidir ve bölgeye has alt başlıkları barındırması bakımından da önemlidir. Şeytanın betim ve temsiline dayanan “diaboloji”nin bölgede sınırlı olması, sahanın daha çok “demonik” kökenden beslenmesiyle açıklanabilir. “Demonoloji” ve “diaboloji” kavramlarına da açıklık getiren çalışmada “demonlar” daha çok “iyi” ve “kötü” karakterli olmalarına bakılmaksızın tanrılarla insanlar arasında bir köprü vazifesi gören veya dünya ve âhiretten bağımsız bir boyutta varlık gösteren varlıklar olarak halk zihninde karşılık bulmaktadır. Çalışmada önemi haiz bir diğer nokta ise sahanın “definecilik” ve “defineleri koruyan ruhlar” bağlamında güçlü bir anlatı geleneğine sahip olmasıdır. Çalışmanın sınırları göz önüne alındığında bütün define hikâyelerine yer verilmemiş olsa dahi sahanın bu bağlamda güçlü bir anlatı/memorat geleneğine sahip olduğu söylenebilir. Cinler başlığına ek olarak “fal” ve “falcılık” “cinler”ile ilgi kurularak gerçekleştirilen yarı rütüel, yarı sosyal aktivite konumundadır. Bu bilgilere ek olarak “aile”lerin lakaplarını alış hikâyeleri “atalar kültü” merkezli menkıbelere dayanır. Bazı aile büyüklerinin mucizevî hikâyelerinin olması ve bu kişilerin aileleri ve çevrelerinin refahı ve mutluluğu için koruyucu birer ruh pozisyonunda olmaları “mitik” devire ait “atalar kültü” ile yakın tarihin anlatı dokusunu birleştirir niteliktedir. Demonoloji dendiği vakit “hayvan sembolizmini” konundan bağımsız düşünmemek gerekmektedir. Bu açıdan da sahadan elde edilen verilere bakıldığında başta “kedi” olmak üzere köpek, ayı ve kuşlar “demonolojik” varlıklarla ilişkilendirilmişlerdir. Gündelik hayatta çokça sevilen ve hadislerden anlaşıldığı üzere peygamber sevgisine nail olan kediler cinlerle ilişkilendirilmiş; serçe kuşu ölmüş küçük çocukların ruhlarını sembolize etmiş ve köpek de “cin”leri görüp hissedebilen birer uyarıcı olarak düşünülmüştür. Sonuç olarak ise Mardin demonolojisini “cinler”, “ata/evliya ruhları” ve “hayvan sembolizmi” bağlamında düşünmek yanlış olmayacaktır.

Description

Keywords

Folklor, Arkeoloji, Din Bilimi, Kültürel Çalışmalar

Turkish CoHE Thesis Center URL

Fields of Science

Citation

WoS Q

N/A

Scopus Q

N/A

Source

Folklor akademi dergisi (Online)

Volume

6

Issue

2

Start Page

778

End Page

792