Di Çîroka Bilbilê Hizar Awaz de Peyvsazî

Abstract

Di çîrokek ji herêma çolemêrgê de peyvsazî an dariştina peyvan mijara vê xebatê ye. Di vê xebatê de armanca me di vê çîroka gelerî de lêgerîn û lêkolînek biçûk bikin û vê çîrokê ji aliyê dariştina peyvan ve vekolin. Ji bo vê armancê me pêşiyê mijar di çend pirtûkên rêziman de ber çavan re derbas kir. Ji pirtûkan nîşe girtin,ev nîşe rêz kirin,mînak jî zêde kirin. Kurtebejek diyar kir. Paşê jî di çîroka ku ji aliyê hevalê me yê ezîz ,Omer Dilsoz ve hatiye berhevkirin a bi navê Bilbilê Hizar Awaz de peyv ji aliyê sazbûnê ve ji hev cuda kirin. Di vê cudakirinê de em li ser peyvên pêkhatî û hevdudanî rawestiyan. Çîrokbêjê vê çîrokê Hecî Cebraîlê Gûzereşî ye. Çîrok di sala 2002an de hatiye guhdarkirin û nivîsîn. Di vê çîroka gelerî de gelek bêje wek dewkî hatine nivîsîn ,hinek jî da ku em bikaribin wan ji hêla sazbûnê ve diyar bikin bi awayê nivîskî hatine rêzkirin. Lê belê bi tu awayî me dest neda naveroka çîrokê.

Bu çalışmanın konusu Hakkâri yöresinden bir hikâyenin kelimelerinin yapı bakımından özellikleridir. Amacımız bu halk hikâyesi üzerine küçük bir inceleme ve araştırma yapıp hikâyedeki kelime yapılarını ortaya çıkarmaktır. Bu amaca ulaşmak için öncelikle bu konu hakkında yazılmış birkaç kitabı gözden geçirdik. Bu kitaplardan notlar aldık, notları düzenledik, örnekleri çoğalttık. Arada kısaltmalar da ortaya çıktı. Daha sonra değerli arkadaşımız Ömer Dılsoz’un derlediği öyküyü ‘Bilbilê Hezar Awaz’ sözcük yapısı bakımından inceledik. İncelememizi türemiş ve birleşik kelimeler üzerine yaptık. Basit yapılı sözcükleri belirtmedik. Bu öykü 2002 yılında Hecî Cebraîlê Gûzereşî tarafından söylenmiştir. Bu öyküde birkaç sözcük konuşma dilinde değil de yazı diline göre yazılmıştır ki kolay incelenebilsin. Öykünün özüne kesinlikle dokunulmamıştır.