Atalar Kültüne Tapınmak veya Geleceği Geçmişe Rehin Bırakmak / Statükoya Karşı Kur’ân’ın Verdiği Mücadele ve İnsanlığı Akla Çağrısı

Abstract

Yaygın bir şekilde ifade edildiği gibi, insan hem sos- yal yapı hem de inanç oluşturan bir varlıktır. Kendisi- ni diğer canlılardan ayıran bu temel özelliği sebebiyle medîneler kurmuş ve medeniyetler inşa etmiştir. Her bir tarihsel dönem sonraki nesillerin gelişim ve inkişafları için bir basamak işlevi görmüş ve buna göre, öncekile- rin tecrübe ve kültürel miraslarından sağlıklı bir şekil- de yararlanan toplumlar, günümüz dünyasında kendileri için daha yaşanılır bir hayat inşa edebilmişlerdir. Buna karşın kendilerini mensubu kabul ettikleri toplumların geçmiş yaşamlarını taklit ve daha da ileriye götürerek takdis etme tarzında bir yaklaşıma sahip olanlar, doğal yasalara aykırı hareket ettikleri için, her türlü sosyal ve iktisadi hastalıkların yanı sıra sürekli bir gerileme yaşa- mışlardır. Yaygın kabule göre İslam düşüncesinin dina- mik yapısı, on üçüncü yüzyıldan bugüne kesintisiz bir şekilde gerilemeye devam etmektedir. Entelektüel açıdan dokuzuncu ve on üçüncü yüzyıllar arasında, dünya ilim ve kültür mirasına ciddi bir katkı sağladığı halde, neden bu durum sonraki Müslüman toplumları tarafından de- vam ettirilememiştir? Özellikle günümüz İslamî ilimler alanındaki bu gerilemenin nedenleri nelerdir? Makale bu temel sorunsalı irdeleyecek, geçmişe ait kültürel mirasın kutsanması ve yüceltilmesinin doğurduğu sonuçlar üze- rinde durulacaktır.