GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİNDE ARPADA BİTKİ BOYU İLE VERİM ARASINDAKİ İLİŞKİNİN BELİRLENMESİ

Abstract

Bu çalışma, Güneydoğu Anadolu Bölgesinde farklı lokasyonlarda yetiştirilen yazlık arpa genotiplerinde bitki boyu ile verim arasındaki ilişkileri belirlemek üzere Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre üç tekrarlamalı olarak yürütülmüştür. Araştırmada 3 adet lokasyonda bitki boyu ile tane verimi arasındaki etkileşimler incelenmiştir. Araştırmada Kızıltepe lokasyonu uzun boylu, Diyarbakır lokasyonu uzun boylu, Hani lokasyonu ise kısa boylu bitki boyuna sahip olduğu belirlenmiştir. Varyans analiz sonuçlarına hem bitki boyu hem de tane verimi bakımından lokasyon, genotip ve interaksiyon % 1 düzeyinde önemli olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca bitki boyu ile verim arasındaki ilişkiler görsel olarak biplot analiz tekniği kullanılarak tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre çeşitlerin başaklanma süreleri 87 – 120 cm, tane verimi 477-665 kg/da arasında değişim göstermiştir. Ayrıca GT biplot tekniği ile başaklanma ile verim arasındaki ilişki araştırılmış uygun çeşitler belirlenmiştir. GT biplot tekniğinde PC1 varyasyonun %68.31, PC2 ise %31.69 ve toplamda varyasyonun % 100’ünü oluşturmuştur. Biplot tekniğine göre orta boylu genotipler verim vektörüne yakın çok uzun boylu genotipler ise bitki boyu vektörüne yakın çok kısa boylular ise her iki özelliğin tersi istikametinde yer aldıkları ve yüksek verimlilik ile orta boyluluk arasında bir ilişki olduğu tespit edilmiş. GT biplot tekniği ile genotipler bitki boyu ile verim bakımından görsel olarak kolayca değerlendirilmiştir. Biplot analiz tekniği ile elde edilen sonuçlara göre özellikle 16 nolu hat ile Samyeli, Aday 2 ve Vamıkhoca çeşitlerinin hem bitki boyu ham de verim bakımından oldukça stabil aynı zamanda oldukça ideal oldukları tespit edilmiştir. Biplot analiz tekniği ile sonuçların kolay bir şekilde yorumlanabileceği ve önerilerde bulunabileceği teyit edilmiştir.