SEZAİ KARAKOÇ İLE İKİNCİ YENİ ŞAİRLERİNİN ORTAK İMGE EVRENİ

Abstract

İkinci Yeni şairleri, uzak, yoğun ve serbest çağrışımlı imgeler kullanmaları, kapalı ve muğlak bir anlatımı benimsemeleri ile Türk şiirine tartışmaları uzun yıllar devam edecek yeni bir poetik anlayış getirirler. Sezai Karakoç’un İkinci Yeni şairleri arasında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği de güncelliğini koruyan bir tartışmadır. Ancak Sezai Karakoç da imgelerin kuruluşu, verili dilin kullanım biçimi, modern hayata başkaldırı ve kapalı anlatımın benimsenmesi gibi poetik özellikler bakımından İkinci Yeni’nin öncü şairleri arasında yer almaktadır. Dünya görüşleri ve hayatı anlamlandırma biçimleri bakımından farklı bir bağlamda yer alsalar da Sezai Karakoç’un estetik tutumu ile İkinci Yeni şairlerinin estetik tutumları ve şiir dilini kullanış biçimleri pek çok ortak noktada buluşmaktadır. Zira Sezai Karakoç da diğer İkinci Yeni şairleri gibi şiirlerinde yaşadığı çağın bunaltılarını, huzursuzluklarını, uyumsuzluklarını, tedirginliklerini ve bireyi etkisi altına alan dayatmalarını derin ve yoğun anlamlar içeren metaforik ve imgesel söylemler aracılığıyla dile getirir. Sezai Karakoç’un yoğun imgelerle kurulan şiirlerinde, içinde yaşanılan çağın ve modern kent hayatının eleştirisi; kapitalizmin etkileri, mimarinin dönüşümü, bireyin yozlaşması ve asli gerçekliğinden uzaklaşması bağlamında yansıtılırken geleneksel, İslamî ve metafizik unsurlar merkeze alınır. İkinci Yeni şiirinin öncülerinden olan Edip Cansever, Turgut Uyar ve Cemal Süreya’nın şiirlerinde ise modern hayatın eleştirileri, modern ve kentli bireyin kendine yabancılaşması ve dinmek bilmeyen bir uğultuya dönüşen varoluşsal kaygılarla, bunaltılarla boğuşması üzerinden aktarılır. Bu bağlamda Sezai Karakoç’un şiirlerindeki modernlik eleştirisi, Edip Cansever, Turgut Uyar ve Cemal Süreya’nın modernlik eleştirilerinde olduğu gibi bunaltı, uyumsuzluk ve huzursuzluk gibi yıkıcı duygu durumlarını yansıtmakla birlikte dinî ve metafizik bir içerik barındırması yönüyle daha farklı anlam alanlarına işaret etmektedir. Bu çalışmada Sezai Karakoç’un şiirlerinde yoğun olarak kullandığı imgeler ile Edip Cansever, Turgut Uyar ve Cemal Süreya’nın şiirlerindeki imgelerin çağrışımları ve göndergeleri bakımından benzerlikleri tespit edilerek yorumlanacaktır. Çalışmanın kapsamından dolayı sadece örneklem olarak seçilen imgelere odaklanılacaktır.

The Second New poets bring a new poetic understanding to Turkish poetry, the discussions of which will continue for many years, by using distant, intense and free-associating images and adopting a cloudy and ambiguous expression. It is an ongoing debate whether Sezai Karakoç could be considered among the poets of the Second New Movement. However, Sezai Karakoç is also among the leading poets of the Second New in terms of poetic characteristics such as the establishment of images, the way of language use, the rebellion against modern life, and the adoption of ambiguous expression Even if Sezai Karakoç and the Second New poets are evaluated in different contexts in terms of their world-views, the language usage styles and aesthetic attitudes among them have common points. That is mostly because, Sezai Karakoç, similar to other Second New poets, expresses in his poems the depressions, unrest and impositions of the age in which he lives through metaphorical discourses that contain deep meanings. Islamic and metaphysical elements are the focal points in Sezai Karakoç’s poems while criticism of modern life is reflected in the context of the effects of capitalism, the transformation of architecture, and the degeneration and alienation from the original reality of the individual. The criticisms of modern life in the poems of Edip Cansever, Turgut Uyar and Cemal Sureya are also conveyed through the individual’s alienation from themselves and their struggle to existential concerns. In this context, the criticism of modernity in Sezai Karakoç’s poems not only reflects emotional states such as anxiety and uneasiness, similar to criticism of modernity in the poems of Edip Cansever, Turgut Uyar and Cemal Sureya but also points to different meaning areas in terms of containing a religious and metaphysical content. In this paper, the similarity among the poems of Sezai Karakoç and the poems of Edip Cansever, Turgut Uyar and Cemal Sureya will be determined in terms of images.