Necîb Mahfûz'un Hânu'l-Halîlî ve Peyami Safa'nın Fatih-Harbiye romanlarında gelenek-modernite çatışması

Abstract

Modern çağın Batılı sömürgecilik anlayışına karşı 19.yy.'ın başlarında, kültürel ve vatani bağımsızlık çerçevesinde ayakta kalma mücadelesi verilen Mısır ve Anadolu'da birçok şair ve yazar toplumun temel değerlerinde yaşanan aksaklıkları metinlerine yansıtmaya çalışarak bu doğrultuda eser vermeye yönelmiştir. Söz konusu dönemde daha çok yanlış Batılılaşmayı ele alan nasihatvari yarı modern romanların Batı'dan yapılan tercüme çalışmaları aracılığıyla yavaş yavaş ciddi bir üslup kazanması ve aydınların topluma kulak vermelerinin akabinde, roman türünde gerek mana ve içerik gerekse metot bağlamında kayda değer değişikliklerin yaşanmasını sağlamıştır. Bu çalışmada günümüzün küreselleşen dünyasında da bir sorun olarak karşımıza çıkan kültürel uyumsuzluk, zihinsel bunalım, gelenek-modernite/eski-yeni çatışması ve manevi buhran gibi toplumsal gerçekler Necîb Mahfûz'un Hânu'l-Halîlî ve Peyami Safa'nın Fatih-Harbiye eserleri üzerinden ele alınarak eleştirel bir perspektifle değerlendirilmiştir.

In the early 19th century, many poets and writers, tried to reflect on the textual scripts the problems happen in the society and its values in the wake of the struggle aimed to survive the Western colonialization of the modern age under the framework of cultural and national independence. In this questioned period, many studies dealt with the false westernization and written in a way to advice the society, gradually gained a serious style through the translation of the semi-modern western works. After the intellectual's listening the society, a significant change took place in both the meaning and content as well as the method of the novel types. In this study, social incompatibility, mental cirisis, tradition-modernity, old-new conflict and spiritual depression, which are also a problem in today's globalizing world, are studied through the works of Necîb Mahfûz's Hânu'l-Halîlî and Peyami Safa's Fatih-Harbiye. And evaluated from a critical perspective.