Şeyh Mahmud Berzenci ve Siyasi Faaliyetleri 1918-1931

Abstract

Bu çalışma Şeyh Mahmud Berzenci'nin siyasi hayatını kendi dönemine ait gelişmeler çerçevesinde ele alan bir araştırmadır. 1881-1956 yılları arasında yaşayan Şeyh Mahmud Berzenci, Osmanlı İmparatorluğunun son yirmi yılında bölgedeki gelişme ve değişimlere şahit olmuş, bölge insanının belleğinde önemli izler bırakmıştır. 1909 yılında babası Şeyh Said'in Musul'da öldürülmesiyle beraber Berzenci ailesinin lideri olan Şeyh Mahmud, İttihat ve Terakki Partisinin yönetim anlayışına ters düşmüş, ancak Birinci Dünya Savaşı'nın başlamasıyla Osmanlı Devleti saflarında İngilizlere karşı Irak Cephesinde, Ruslara karşı da İran sınırında savaşmıştır. Bölgenin İngilizlerce işgali neticesinde Süleymaniye merkezli Kürt Hükümeti'nin başkanı olan Şeyh Mahmud, İngilizler ile Derbendi Baziyan'da yapılan savaşta esir düşmüş ve Hindistan'a sürülerek hapsedilmiştir. Üç yılı aşkın bir hapis ve sürgün hayatından sonra Süleymaniye'ye dönen Şeyh Mahmud, İngiliz işgaline karşı kısa süre sonra mücadeleye kaldığı yerden devam etmiştir. İran sınırındaki dağlık alanda İngiliz ve Irak ordusuna karşı mücadele eden Şeyh Mahmud, 1931 yılında İngiliz yönetimi ile anlaşmak zorunda kalmıştır. Bu tarihten sonra sakin bir hayat yaşayan Şeyh Mahmud 1956 yılında vefat etmiştir. Anahtar Kelimeler: Şeyh Mahmud Berzenci, Kürtler, İngilizlerThis study analyses the political life of Sheikh Mahmoud Berzenci depending on the developments of his life and times. Sheikh Mahmud Berzenci, who was lived between 1881-1956, witnessed the developments and changes in the region in the last two decades of the Ottoman Empire and left important traces in the memory of the people of the region. In 1909, after his father Sheikh Said was killed in Mosul, Sheikh Mahmud, who was the leader of the Berzenci family, disagreed with the Union and Progress Party's management approach, but with the outbreak of the First World War, he began to fight on the Iraqi Front against the British and on the Iranian border against the Russians. As a result of the British occupation of the region, Sheikh Mahmud, who was the head of the Kurdish Government centred in Sulaymaniyah, was captured in the battle with the British in Derbendi Baziyan and was exiled to India and imprisoned. After more than three years of imprisonment and exile, Sheikh Mahmud returned to Sulaymaniyah and soon resumed his struggle against the British occupation. Sheikh Mahmud, who fought against the British and Iraqi army in the mountainous area on the Iranian border, had to come to an agreement with the British administration in 1931. Sheikh Mahmud, who lived a quiet life after this date, died in 1956. Sheikh Mahmud, who lived a quiet life after this date, died in 1956. Key Words: Sheikh Mahmud Barzanji, Kurds, British