Lise Öğrencilerinin Obezite Farkındalık Düzeyi ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışlarının İncelenmesi

Abstract

Bu araştırma, lise öğrencilerinin obezite farkındalık seviyeleri ile sağlıklı yaşam alışkanlıkları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamaktadır. Obezite, dünya çapında hızla büyüyen bir halk sağlığı sorunu olup, bireylerin yaşam kalitesini ciddi bir ölçüde etkileyebilmektedir. Erken yaşlarda sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi, obezite riskini azaltmada önemli bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, çocuk, ergen ve gençlerin obezite konusundaki bilinç seviyelerinin ölçülmesi ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarının teşvik edilmesi küresel çapta büyük önem taşımaktadır. Araştırma, tarama yöntemi esas alınarak Mardin'in Midyat ilçesinde basit rastgele örnekleme yöntemi ile 14-17 yaş aralığındaki 833 lise öğrencisi oluşturmuştur. Veri toplama aracı olarak 'Kişisel Bilgi Formu', 'Obezite Farkındalık Ölçeği (OFÖ)' ve 'Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ)' kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar SPSS (V26) paket programı aracılığı ile Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, Tamhane's T2 ve Pearson korelasyon testleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçları, lise öğrencilerinin obezite farkındalık düzeylerinin ve sağlık yaşam biçimi davranışlarının gelişiminde bireysel, ailesel ve çevresel faktörlerin karmaşık bir şekilde bir araya geldiğini ve bu faktörlerin karşılıklı olarak birbirini etkilediğini göstermektedir. Yaşa ve dolayısıyla sınıf düzeyine bağlı bilinç artışları, genel sağlık algısı ve cinsiyet gibi değişkenler, gençlerin yaşam tarzlarına doğrudan etki etmektedir. Elde edilen bu bulgular, Mardin ve benzeri bölgelerde lise düzeyindeki gençlerin çevresel koşullarının iyileştirilmesinin ve erken yaşlardan itibaren eğitilmesinin birey ve dolayısıyla da toplum sağlığını uzun vadede iyileştirebileceğini ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bireylerin sağlıklı bir yaşam sürdürmesi için obezite farkındalığı ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının desteklenmesi gerekmektedir. Okullarda uygulanacak sağlık ve obezite temalı eğitim programlarının, obezite farkındalığını artıracağı ve sağlıklı yaşam alışkanlıklarını teşvik edeceği öngörülmektedir.This study aims to examine the relationship between obesity awareness levels and healthy living habits of high school students. Obesity is a rapidly growing public health problem worldwide and can seriously affect the quality of life of individuals. Adopting healthy living habits at an early age plays an important role in reducing the risk of obesity. Therefore, measuring the level of awareness of children, adolescents, and young people about obesity and promoting healthy living habits is of great importance globally. The research was based on the survey method and 833 high school students between the ages of 14-17 were formed by simple random sampling method in Midyat district of Mardin. 'Personal Information Form', 'Obesity Awareness Scale' and 'Healthy Lifestyle Behaviors Scale' were used as data collection tools. The results obtained were analyzed using SPSS (V26) package program using Mann-Whitney U, Kruskal-Wallis H, Tamhane's T2 and Spearman correlation tests. The results of the study show that individual, familial and environmental factors come together in a complex way in the development of obesity awareness levels and health lifestyle behaviors of high school students and that these factors mutually affect each other. Variables such as awareness increases depending on age and therefore class level, general health perception and gender directly affect the lifestyles of young people. These findings reveal that improving the environmental conditions of young people at high school level in Mardin and similar regions and educating them from an early age can improve individual and therefore community health in the long term. As a result, obesity awareness and healthy lifestyle behaviors need to be supported in order for individuals to live a healthy life. It is anticipated that health and obesity-themed education programs to be implemented in schools will increase obesity awareness and encourage healthy lifestyle habits.