Sosyal Kent Parametresi Olarak Sosyal Konut: Nusaybin TOKİ Konutları

Abstract

Beslenme gibi bir temel ihtiyaç olan barınma ihtiyacı, mekânsal olarak kentlerde konut üretimleri ile karşılık bulmaktadır. Barınmanın insani bir ihtiyaç olmasının yanı sıra temel bir hak olması ve devletler tarafında güvence altına alınması gerekliliği söz konusudur. Bu bağlamda devletler, sosyal ve ekonomik düzeyi gelişmemiş olan toplumsal kesimlerin ve grupların barınma ihtiyacını karşılamak için konut üretimi sağlamalıdır. Endüstriyel gelişmeler ve kır-kent arası yaşanan yoğun göçler, konut sorunun artmasına sebep olmuştur. Konut sorunu sadece iş istihdamı konusu ile sınırlanmayıp afet, göç ve savaşların yaşandığı bölgeler için de önemli bir sorun olmaktadır. İç ve dış çatışmaların yaşandığı bir sınır kenti olan Nusaybin’de, 2015 yılında yaşanan yıkım sonrası rehabilitasyonu sağlamak amacıyla 2016 yılında riskli alan ilan edilen yerlerde Toplu Konut İdaresi Başkanlığı (TOKİ) tarafından sosyal konutlar üretilmiştir. Bu çalışma, Nusaybin’de TOKİ konutlarının üretim öncesi süreçte yaşanan yıkımların morfolojik değişimini ve konut üretimi tamamlandıktan sonra alanda yaşanan fiziksel ve sosyal değişimi incelemek ve sınır kentlerde sosyal konut üretimlerine dair tartışma alanı yaratmak amacıyla oluşturulmuştur. Hızla üretilen Nusaybin TOKİ konutlarının, inşa sürecinin ve uygulama sonucunun istenilen sürekliliği ve konforlu kullanımı sağlayamadığı görülmüştür. Üretilen sosyal konutların kentli kültürü ve pratiklerine uygun olmaması, uygulamada yaşanan teknik sorunlar ve tasarımsal problemler bölgede enformel pratiklerin oluşmasına sebep olmuştur. Tandır yapımı, bostan alanları ekimi ve kümes hayvanları besleme alanları oluşturulması gibi faaliyetlerin TOKİ siteleri içerisinde oluşmaya başlaması sosyal ve kültürel bağlamdan uzak hızlı konut çözümü olarak yansımaktadır.