ARGO DI DEVOKA AMEDÊ DE

Abstract

Her çandek û deverek xwediyê argoyên xwe yên taybet in. Ev argo li gor şert û mercên dîrokî, erdnîgarî, civakî, folklorî û aborî, di nav salan de rengê xwe girtine û heya îro hatine. Ev argoyên ku tên bikaranîn bi giştî bo deverên kurd lê dijîn, taybet ji bo devera Amed jî derbas dibe. Ev çanda argoyên ku bi guherîneke berdewam digihîje roja me, ji ber pêşketina televizyon, radyo û jiyana modern hêdî hêdî winda dibe. Divê ev argoyên ku li ber mirinê ne, bêne tespîtkirin, danasîn û ji bo dahatûyê bêne neqilkirin. Ji bo vê jî em ê di vê xebata xwe de li bajara Amedê argoyên ku tên bikaranîn bi alikariya pirtûk, stran, helbest û kesayetan kom bikin. Piştê komkirina argoyan em ê wateya wan li hemberê wan binivîsînin. Beriya wan jî em ê li ser erdnigarî û dîrokî ya Amedê agahiyan bidin paşê wateya ziman, zimanê dayîkê, zarava, devok werin dayîn û bi mînakan xebat were xurt kirin.

Her kültür ve bölge kendine has argolara sahiptir. Bu argolar tarihi, çoğrafi, sosyal, folklorik ve ekonomik şartlardan dolayı yıllar içinde rengini almış ve günümüze ulaşmışlardır. Bu kullanılan argolar Kürt bölgelerinde var olmakla birlikte özelllikle Diyarbakır şehrinde kullanılmaktadır. Bu argo kültürü ki sürekli değişim ile günümüze gelirken televizyon, radyo ve modern yaşamın gelişmesinden dolayı yavaş yavaş kaybolmaktadır. Bu ölüm döşeğinde olan argo kelimelerin tespit edilip açıklandıktan sonra gelecek kuşaklara nakil edilmelidir. Bu yüzden de bu çalışmamızda Diyarbakır’da kullanılan argoları kitap, müzik, şiir ve şahıslar aracılığıyla toplayacağız. Bu argoları topladıktan sonra anlamlarını karşılarına yazacağız. Bunlardan önce ise Diyarbakır’ın çoğrafyası ve tarihi hakkında bilgi verip ardından dil, anadil, lehçe, ağız gibi kavramların anlamları verilecek ve örnekler ile bu çalışma kuvvetlendirilecektir.