Türkiye'de Tescil Edilmiş Bazı Makarnalık Buğday (Triticum durum L.) Çeşitlerinin Mardin - Kızıltepe Koşullarında Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Abstract

Bu araştırma, Mardin-Kızıltepe ekolojik koşullarında bazı makarnalık buğday çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada tescil edilmiş 15 adet makarnalık buğday çeşidi (Fırat-93, Şahinbey, Diyarbakır-81, Aydın-93, Zühre, Ceylan-95, Sarıçanak, Eyyubi, Artuklu, Güneyyıldızı, Altıntoprak, Selçuk-87, Harran, Fuatbey ve Amanos) kullanılmıştır. Deneme Mardin-Kızıltepe kuru şartlarda 2012-2013 ve 2013-2014 yetişme sezonunda tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada kullanılan çeşitlerde bitki boyu 88.2-112.9 cm, başak uzunluğu 5.9-7.5 cm; başakta başakçık sayısı, 15.0-29.8 adet; başaktaki tane sayısı, 23.8-52.6 adet; tane verimi, 286.9-477.3 kg/da; bin tane ağırlığı, 37.3-47.1g; hektolitre ağırlığı, 77.1-82.6 kg; protein oranı, % 10.4-15.7 ve zeleny sedimantasyon testi 13.3-27.6 ml arasında değişmiştir. Elde edilen sonuçlara göre Mardin-Kızıltepe bölgesi için tane verimi bakımından Şarıçanak çeşidi, protein oranı bakımından Zühre ve hem tane verimi hem de kalite bakımından Sarıçanak, Artuklu ve Zühre çeşitleri ön plana çıkmıştır.This research, was conducted to determine the yield and quality characteristics of some durum wheat cultivars in Mardin-Kızıltepe ecological conditions. In this study, 15 bread wheat cultivars ((Fırat93, Şahinbey, Diyarbakır-81, Aydın-93, Zühre, Ceylan-95, Sarıçanak, Eyyubi, Artuklu, Güneyyıldızı, Altıntoprak, Selçuk-87, Harran, Fuatbey and Amanos) were used. Dry conditions based on Randomized Complete Block Design with 3 replications was established Mardin-Kızıltepe trial in during the growing season 2012-2013 and 2013-2014. In the studied cultivars, plant height range from 88.2 to112.9 cm, spike length range from 5.9 to 7.5 cm, spikelets per spike the range from 15.0 to 29.8 units, the spike in the number of grains range from 23.8 to 52.6 units per spike, grain yield range from 2869 to 4773 kg/ha, thousand grain weight range from 37.3 to 47.1, range from 77.1 to 82.6 kg test weight, range from % 10.4 to 15.7 protein, and zeleny sedimentation test ranged from 13.3 to 27.6 ml. Based on the results, cv. Sarıçanak was recommended for grain yield and cv. Zühre was protein while cultivars Sarıçanak, Artuklu and Zühre were recommended for both grain yield and quality for the Mardin-Kızıltepe region.