Organomineral ve kimyasal gübre uygulamasının makarnalık buğdayda tane verimi ve kalite üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışma, 2019-2020 üretim sezonunda Mardin ili Kızıltepe ilçesinde kimyasal ve organomineral (Kompost ve Leonardit) gübrelerin farklı azot dozlarının (0, 8, 16, 24 kg N da-1) Burgos makarnalık buğday çeşidinin verim, verim unsurları, kalite özellikleri ve farklı gelişim dönemlerde ölçülen Normalize Edilmiş Vejetasyon Indeksi (NDVI) değerlerine etkilerini belirlemek amacıyla yağışa dayalı koşullarda yürütülmüştür. Deneme tesadüfî bloklarda bölünmüş parseller deneme desenine göre ana parsellere gübre formları alt parsellere gübre dozları gelecek şekilde dört tekrarlanmalı olarak tesis edilmiştir. Çalışmadan elde edilen değerlere göre yapılan varyans analizi sonucuna göre; Gübre formlarının araştırmada incelenen özellikler üzerine etkisi önemsiz olduğu görülmüştür. Tane verimi, hektolitre ağırlığı, bin tane ağırlığı, protein içeriği, nişasta içeriği, yaş glüten ve farklı dönemlerde ölçülen NDVI değerleri üzerine azot dozlarının etkisi istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Gübre dozlarının artışına paralel olarak tane verimi, bin tane ağırlığı ve protein içeriği, yaş glüten ve NDVI değerlerinde artış meydana gelmiştir. Tane veriminde en yüksek değer 16 kg N da-1 kompost gübre uygulamasında elde edilmiştir. Bin tane ağırlığı için 16 kg N da-1, protein içeriği için 24 kg N da-1, yaş glüten için 16 kg N da-1 kimyasal gübre uygulamasında en yüksek değerlere sahip olduğu görülmüştür. Başaklanma ile sarı olum dönemi arasında en fazla NDVI değerindeki azalış kompost gübresinin 16 kg N da-1 dozunda belirlenmiştir. Kuru koşullarda yürütülen bu çalışmada, organomineral gübre uygulamaları ile kimyasal gübre uygulamalar arasında incelenen özellikler bakımından önemli bir fark olmadığı yalnızca azot dozları arasında farklılık belirlenmiştir.The purpose of this research was to determine the yield, yield components, quality characteristics, and Normalized Difference Vegetation Index (NDVI) values of durum wheat (Burgos cv.) of different nitrogen doses (0, 80, 160, 240 kg N ha -1) of chemical and organomineral (Compost and Leonardite) fertilizers in Kiziltepe district of Mardin province during the 2019-2020 growing season. The experiment was established in randomized blocks according to the split plots experimental design, with fertilizer forms on the main plots and fertilizer doses on the sub plots, with four replications. According to the findings of the study, the effect of fertilizer forms on the traits studied was insignificant. The effects of nitrogen doses on plant height, spike length, number of spikelet, number of grains per spike, and grain weights per spike were found to be insignificant. Nitrogen doses was statistically significant effects on grain yield, hectoliter weight, thousand grain weight, protein content, starch content, wet gluten, and NDVI values. With the increase in fertilizer doses, grain yield, thousand grain weight and protein content, wet gluten and NDVI values increased. The highest grain yield was obtained in 160 kg N da-1 compost fertilizer application. It has been observed that it has the highest values in chemical fertilizer application at 160 kg N ha -1 for thousand kernel weight, 240 kg N ha -1 for protein content, and 160 kg N ha -1 for wet gluten. The maximum decrease in NDVI value between the heading and the maturing stage was determined at 160 kg N ha -1 of compost manure. In this study carried out in dry conditions, it was determined that there was no significant difference between organomineral fertilizer applications and chemical fertilizer applications in terms of the properties examined, but there was a difference between nitrogen doses.