Colored Qur’ānic Manuscripts and Their Impact on Mastering the Science of Qur’ānic Recitations (Qirāʾāt)

Abstract

Müslüman âlimler ilk asırlardan günümüze kadar Kur’ân kırâatinin geliştirilmesine yönelik büyük çaba harcamışlar, her türlü ilmî ve teknolojik gelişmeden yararlanmışlardır. Bu çalışma, bahse konu çabalardan sayılabilecek olan renkli mushaf çeşitlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu mushaflardan bazıları tek bir rivâyet veya tek bir kırâate tahsis edilmişken bazısı Şâtıbîyye ve Dürre tariklerine göre ‘aşere-i suğrâyı, bazısı Tayyibetü’n-Neşr tarikine göre ‘aşere-i kübrâyı, bazısı da dört şâz kırâat ile birlikte ‘aşere-i kübrâyı içermektedir. Her mushafta renklendirme, ferşî ihtilafları sunumu ve Uṣūl özgün bir yöntem kullanılmıştır. Mushaflar Şâtıbîyye ve Tayyibetü’n-Neşr’deki şevâhidleri sunma, alimlerin değerlendirmelerini içerme bakımından birbirlerinden ayrışmaktadır. Ayrıca araştırma, öğrenme sürecine birden fazla duyunun katılmasını ve kırâatin hafızada kökleşmesini sağlamayı hedefleyen renkli mushafların kırâatlerin muhkem hale getirilmesindeki etkisini ortaya koymaya odaklanmıştır. Yine renkli mushaflar, tek bir kırâat ve rivâyetin hilaf vecihlerini, bu konuya özel bir kitaba müracaat etmeye gerek kalmadan, bilmeyi sağlar ve vecihlerin zabt altına alınmasını ve kırâatlerin birbirleriyle karıştırılmamasını kolaylaştırır. On mütevâtir ve dört şâz kırâati içeren bu mushaflar, kırâat ilmiyle uğraşanlara kolaylık sağlar.