Şehrî Dîvânı Şerhi (İlk 50 gazel)

Abstract

XVII. yüzyıl şairlerinden olan Şehrî (Malatyalı Ali Çelebi) Sebk-i Hindî'nin önemli temsilcilerinden biridir. Şehrî'nin ilk 50 gazeli şerh edildiği bu çalışma için öncelikle hazırlık mahiyetinde, Cumhuriyet öncesi ve sonrasında yapılan başlıca şerhler incelenmiş, Sebk-i Hindî şairlerinin genel özellikleriyle ilgili kaynaklar taranmıştır. Şerh sürecinde Türkçe, Farsça ve Arapça genel sözlüklerin yanı sıra Divan şiiri sözlükleri, tasavvuf sözlüklerinden yararlanılmış, söz konusu beyitler dönemin dinî, tasavvufî ve içtimai hususiyetleri göz önünde bulundurularak yorumlanmaya çalışılmıştır. Sebk-i Hindî şiirinin kendine mahsus orijinal kavram ve söz kalıpları için dönemin edebî anlayışı içerisinde eser veren diğer şairlerin divanlarıyla ilgili yapılmış çalışmalara da müracaat edilmiştir. Çalışma giriş, üç bölüm ve sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde, şerh kavramı açıklanmıştır. İkinci bölümde Şehrî hakkında bilgi verilmiş ve şerhi yapılan ilk 50 gazel çerçevesinde Şehrî'nin şiirlerinde tespit edilen Sebk-i Hindî özellikleri örneklerle sunulmuştur. Üçüncü bölüm ise 50 gazelin şerhinden oluşmaktadır.Şehrî (Malatyalı Ali Çelebi), one of the 17th century poets is one of the important representer of Sebk-i Hindi. First of all, as a preparation the main commentaries made before and after the Republic were examined and the sources about the general characteristics of Sebk-i Hindî poets for the work where Şehri's 50 ghazals commented. In the commentary process, besides the general dictionaries of Turkish, Persian and Arabic, dictionaries of Dîwân poetry and Sufi dictionaries were used, and these couplets were tried to be interpreted by considering the religious, mystical and social characteristics of the period. For the original concept and word patterns of Sebk-i Hindî poetry, studies on the dîwâns of other poets who worked in the literary understanding of the period were also applied. This work consists of introduction, three body parts and conclusion. In the first part, the concept of comment is explained. In the second part, the information about Şehri is given and the characteristics of Sebk-i Hindî which was determined in Şehrî's poems within the framework of the first 50 ghazals commented are presented with examples. The third part consists of commentary of 50 ghazals.