Eğitim ve Kentlilik: Filistin Mülteci Kampları

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Nakba’dan bugüne gelinceye değin değişen, yeni bir olguyu tarifleyen ve onu inşaya zorlayan Filistin mülteci kamplarını, tikel durumları üzerinden tartışmaktır. Bu tartışmanın ürettiği pozisyon, kamp kavramının kendisinin sorgulandığı, küresel ve yerel ilişki ağlarını yeniden kurmak zorunda bıraktığı mültecilik hallerini, Ortadoğu özelinde yeni okuma biçimleri için metodolojik bir inşa çabasının yapısal bileşeni olarak görmektedir.

Gazze, Batı Şeria, Lübnan, Ürdün ve Suriye, 1948 sonrası yazılan Filistin tarihinin ayrılmaz parçası olarak ifade edilebilir. Batı Şeria, bu parçalar içerisinde, işgal topraklarının “enklav”a dönüştürülme çabasına rağmen, tartışılmak istenen dönüşüm için hayatîdir. Örneğin Beytüllahim, El-Halil, Ramallah, Nablus ve Jenin gibi kentler, birçok mülteci kampını barındırır ve her kamp özelinde, aslında mülteci durumu, sürekli değişen yapısı ile yeni bir var oluş sergiler. Ürdün ve Lübnan’da yaşanan tecrübe ise misafir eden-misafir edilen ilişkisi bağlamında bu varoluşa eklemlenir. Böyle bir durumda, mülteci kamplarına veya mekânlarına veya ev sahibi ülkedeki pozisyonlarına göre, “yeni bir kentlilik formu” tartışması anlamlı bir alan olarak karşımızda duruyor.

Burada, Filistinli mülteciler bağlamında, kamp/mülteci/mekân/eğitim kavramları ile beraber, yeni bir “eğitimlilik/kentlilik” meselesini tartışmak anlamlıdır. Dolayısıyla bu çalışma, Ortadoğu coğrafyasının kabaca tümünde karşımıza çıkabilecek olan temel bir problem alanına, yani “mültecilik/eğitimlilik/kentlilik” meselesine, Filistin mülteci kampları ve daha mikro ölçekte “Fawwar Mülteci Kampı” özelinde odaklanmaktadır.