İleri Kademe Ekmeklik Buğday (Triticum Aestivum L.) Hatları İle Tescilliçeşitlerin Tarımsal Özellikler Yönünden Karşılaştırılması

Abstract

Buğday geçmişten günümüze insan beslenmesinde en önemli ürünlerden biridir. Ayrıca, buğdayın farklı ürünlere (un, pasta, büsküvi, makarna vs.) işlenerek tüketilmesi tüketim miktarını artırmaktadır. Ekmeklik buğdayın adaptasyon kabiliyetinin yüksek olması ve toprak seçiciliğinin az olmasından dolayı yetiştiriciliği kolay yapılmaktadır. Güncel çalışma, Türkiyenin Diyarbakır İli koşullarında 2011-2012 yetiştirme sezonunda yağışa dayalı koşullarda yürütülmüştür.Çalışmanın amacı; tane verimi ve kalitesi bakımından çeşitlerden daha üstünhatları belirlemektir. Deneme, 20 ileri hat ve 5 kontrol çeşit ile tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuştur. Araştır-mada, genotipler tek yönlü ANOVA analizine tabi tutulmuştur. Genotip-özellik ilişkisi GGE biplot modeli ile görsel olarak sunulmuştur. Varyans analiz sonuçlarına göre,hektolitre ağırlığı hariç tüm özelliklerde istatistiksel olarak p≤0.01 düzeyinde önemli farklılıklar olduğu belirlenmiştir. Çalış-mada, tane veriminde; G3, G17, G19, G21 ve G22 protein oranında; G2, G16 ve G17 zeleny sedi-mantasyon miktarında; G17 ve G18’in kontrol çeşitlerden daha üstün olduğu belirlenmiştir.Üstün hatlar farklı ortamlarda test edilmek üzere ıslah programına dahil edilmiştir.Çalışma sonuçlarına göre, özellikle G17’nin tane verimi ve kalitesi yönünden iyi değerlere sahip olması bu genotipin de-taylı bir şekilde incelenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.Ayrıca, G17 ıslah programlarında ebe-veyn olarak kullanılabilir. G17 hattınınbiyoinformatik, modern (moleküler) ve klasik ıslahişbirliği ileincelenmesi ıslah programlarına katkıda sağlayacaktı