Tunus üzerinde Osmanlı-İspanyol hâkimiyet mücadelesi (xvı. asır)

Abstract

XVI. yüzyılda iki büyük devlet tarih sahnesinde zirveye ulaşmıştır. Osmanlı devleti İslâm aleminin hâmisi ve en güçlü devleti olarak, Katolik İspanya devleti de Avrupa’nın ve Hıristiyanlığın koruyucusu olarak yükselmiştir. Bu iki devlet başta Akdeniz olmak üzere, Kuzey Afrika ve Doğu Avrupa (Avusturya-Macaristan)’da karşı karşıya gelmiştir. Bu karşılaşma alanlardan biri de Orta Akdeniz bölgesinde yer alan, jeopolitik konumuyla dikkat çeken Tunus olmuştur. Bu asırda Tunus, Osmanlıların Kuzey Afrika’daki en önemli eyâleti olan Cezâyir’le karasal bağlantıyı sağlaması ve Akdeniz ticâret yollarına hâkim bir konumda olması sebebiyle önem kazanırken, İspanya için ise Kuzey Afrika’daki garnizonlarının korunması ve güney İtalya’daki topraklarının güvenliği için hayatî öneme sahip olmuştur. İki devletin Tunus üzerinde yaklaşık 40 yıl süren mücadelesi Osmanlı devletinin Tunus’a hâkim olmasıyla sonuçlanmıştır (1574). İki taraf arasında yapılan anlaşmalardan sonra da taraflar bakışlarını Akdeniz ve Kuzey Afrika’dan çevirmişlerdir.The sixteenth century is the time when two great states representing two great civilizations (Islamic and Western) reached their apex on the historical scene. In this century the Ottoman state saw itself as the most powerful state and protector of the Islamic world whereas Catholic Spain regarded itself as the defender of the West and of Christianity. Impelled by religious, military and economic motives these two states confronted each other in order to obtain the overlordship of the geopolitically crucial region of Tunisia in the Central Mediterranean. In the sixteenth century Tunisia gained importance for the Ottomans as a place that needed to be conquered for two reasons: it was situated at the connecting point with Algeria, which was their most important province in Northern Africa; and it was found in a place that controlled the trade routes in the Mediterranean. By contrast, the Spanish state considered it to be of vital importance for the protection of its garrisons in Northern Africa and for the security of its lands in Southern Italy.