ANALÎZA KURMANCIYA DEREGEZA XORASANÊ LI GOR HÊMANÊN ZIMANNASIYÊ

Abstract

Ev xebat dixwaze kurdiya kurmancî ya li herêma Deregeza Xorasanê, li gor hêmanên zimannasiyê analîz bike. Kurdên Xorasanê bi devoka kurmanciya bakurî diaxivin. Kurdên wê herêmê li du parêzgehên Xorasana bakurî û Xorasana Rezewî niştecih bûne. Li gor texmînên nefermî nifûsa kurdên wê herêmê ji milyonek kes zêdetir e. Li vê herêmê gelek etnîk weke, kurd, tat, fars, tirk, tirkman û belûç dijîn. Wisa xuya ye ku piraniya van etnîkan ji deverên din hatine û li Xorasanê bi cih bûne. Zêderengiya etnîkî di herêmê de hin bandor li ser zimanê kurdî danîne. Ev xebat dê nîşan bide ku di kurmanciya kurdên herêma Deregeza Xorasanê de ferq û guherînên binyadî di kîjan hêmanên zimannasiyê de zêdetir pêk hatine.

Bu çalışmanın amacı, dilbilim unsurlarına göre Horasan Deregez bölgesindeki Kurmanci lehçesinin analizinin yapılmasıdır. Horasan bölgesindeki Kürtler, Kuzey Kürtçesinin lehçesini konuşurlar. O bölgedeki Kürtler, Kuzey Horasanda ve Razavi Horasanında yaşamaktalar. Resmi olmayan tahminlere göre bu bölgelerdeki toplam Kürt nüfusunun 1 milyondan fazla dır. Bu bölge etnik yapı olarak Kürt, Fars, Türk, Beluç, Türkmen ve Tat gibi farklı etnik gruplar barındırıyor. Öyle görülüyor ki bu etnik gruplar çoğunluğu farklı bölgelerden buraya göç etmiştir. Bölgedeki çok çeşitli etnik yapılanmanın Kürtçe dili üzerine az da olsa etkisi olmuştur. Bu çalışmada Horasan bölgesinin Deregez yöresindeki Kürtlerin konuştukları kurmancinin köken bakımından fark ve değişimlerini hangi dilbilim unsurlarına göre bir araya geldiğini göreceğiz.