Serborîya hewldanên standardkırına Kurdîya Kurmancî lı Tırkîyeyê (Jı kovara Hawarê heta 2022yan)

Abstract

Dilin standartlaşma süreci uzundur. Moderniteden doğan ulus-devletler standart bir dile ihtiyaç duymuştur. Standardizasyon dilin gelişmesinde en önemli faktördür. Hakeza, standart dil hem milliyetçilik hem de ortak kimlik için önemli, bir rol oynar. Kurmanci Kürtçesinin standarlaşmasının başlangıcı Hawar Dergisinin nesli tarafından gerçekleştirilen "alfabe devrimi" ne dayanır. Hemen hemen 100 yıldır Kurmanci standartlaşma sürecini yaşamaktadır. Yeni Cumhuriyetin dil politikalarından dolayı, Hawar'dan sonra standartlaşma yönlü çalışmalar kesildi ve sessizlik dönemine geçildi. Ancak 1960-70 li yıllarda kendi güçleri nispetinde bazı kişilerin çabasından bahsedilebilir. Öte yandan, son otuz yıl, Kurmanci'nin standartlaştırılması çalışmaları, kanuni düzenlemeler gibi yeni fırsatlarla yenî bir biçim aldı. Yani Kürt medyası, gazeteciliği, dergiciliği ve yayıncılığının önü açıldı. En önemlisi bugün "Kürt akademisi"nin varlığından bahsedebiliriz. Keza, dil planlaması konusunda çalışmalar yürüten sivil kurumlar kuruldu. Bu çalışmanın amacı Kurmanci'nin standardlaşma sürecine odaklanmak ki bu standartlaşma süreci nasıl gerçekleşmiştir, bunun dinamiklerini açıklamaktır.

The standardization process of the language is long. The nation-states that emerged from modernity needed a standard language. Likewise, standard language plays an important role in both nationalism and common identity. The beginning of the standardization of Kurmanji Kurdish is based on the "alphabet revolution" carried out by the generation of Hawar Magazine. Kurmanji has been going through the process of standardization for almost 100 years. Due to the language policies of the New Republic, standardization efforts were discontinued after Hawar and a period of silence began. However, in the 1960s-70s, the efforts of some people can be mentioned in proportion to their own strength. On the other hand, in the last thirty years, efforts to standardize Kurmanji have taken a new form with new opportunities such as legal regulations. In other words, the way for Kurdish media, journalism, magazine publishing and printing has been paved. Most importantly, we can talk about the existence of the "Kurdish academy" today. Likewise, civil institutions working on language planning were established. The aim of this study is to focus on Kurmanji's standardization process, how this standardization process took place and to explain its dynamics.