Dîwana Mela Hesenê Sofyanî: Metin û lêkolîn

Abstract

Mela Hesenê Sofyanî, bir Klasîk Kürt Edebiyatı şairidir. 1943 yılında Silvan'ın Kevnecar Köyünde dünyaya gelmiştir. Mela Hesen, dini ilmiyle beraber daha çok milli ve toplumsal konulara odaklanmıştır. Bununla beraber Klasik Kürt Edebiyatı özellikleri kapsamında yazmış olduğu özgün divanı, sekiz şiir dışında daha önce hiçbir şekilde yayımlanmamıştır. Muhteva açısından oldukça zengin edebiyatın yanısıra milli ve toplumsal konularda yazılmış şiirlerden oluşmaktdır. Divanında şekilsel açıdan genel olarak mesnevi ve murabba nazım birimlerinin ağırlığının yanısıra gazel, kaside ve müseddes de yer almaktadır. Her ne kadar ritim olarak aruz ölçüsü etkisini hissettirse de aruz kalıpları belirgin bir şekilde ortaya çıkmamaktadır. Şair, şiirlerinde genel olarak hece ölçüsü kullanmıştır. Bu çalışma bir giriş ve dört kısımdan oluşmaktadır; birinci kısım şairin hayatı, ikinci kısım şekil ve içerik açısından divanın incelemesi, üçüncü kısım ilk iki bölümün incelemesi üzerine şairin edebi kişiliği, dördüncü kısım ise divanın transkribesinden oluşmaktadır. Bu divanın özgün özellikler barındırdığını, şekilsel açıdan çeşitli olup dilin sade ve akıcı olduğu tespit edilmiştir. Şair, şiirlerini Cegerxwîn ve Ehmedê Xanî'nin etkisinde kalarak kaleme almıştır. Mela Hesenê Sofyanî, sosyal ve milli ve bir şair olup XX. yüzyıl Klasik Kürt Edebiyatı özelliklerini taşımaktadır.

Mela Hesenê Sofyanî is a poet from classical Kurdish literature. He was born in Kevnecir, Silvan, in 1943. Mela Hesen concentrated on national and social issues in addition to his theological expertise. His original divan, which he penned in the style of classical Kurdish literature, has never been published, with the exception of eight poems. It is highly content-rich, covering a wide range of topics including national, social, lyrical, linguistic, health, and cuisine. In terms of form, masnavi and murabba verse units predominate, while ghazals, qasida, and museddese are also represented. Although the rhythm of the aruz meter may be sensed, it is difficult to form, as is typical of twentieth-century poets. In these poems, syllabic meter is commonly utilized. This study consists of an introduction and four parts; the first part is the poet's life, the second part is the analysis of the divan in terms of form and content, the third part is the literary personality of the poet on the analysis of the first two parts, and the fourth part consists of the transcription of the divan. It has been determined that this divan has original features, is stylistically diverse and the language is simple and fluent. The poet wrote his poems under the influence of Cegerxwîn and Ehmedê Xanî. Mela Hesenê Sofyanî is a social and national poet and has the characteristics of Classical Kurdish Literature of the twentieth century.