Ferhengên Kurdî yên Online -Lêkolîneke Çendanî-

Abstract

Di destpêka sed sala 21an da bi saya înternetê, dîjîtalîzekirina ferhangan dest pê kir û ferhengên dîjîtal wek cureyek nû di qada ferhengnasîyê da cihê xwe girt. Di nav çarçoveya ferhengnasîyê da em dê lê binihêrin ku her çendî kurd ne xwedî zimanekî perwerdehîyê ne, çawa ji înternetê sûd wergirt. Armanca lêkolînê ya sereke ev e ku xebatên li ser ferhengên kurdî yên online hatine çêkirin raxe ber çavan û bide nasîn. Her çiqas li ser vê mijarê lêkolînên taybet nehatine kirin jî li gorî agahîyên berdest yekem ferhenga kurdî di sala 2004an da hatiye dîjîtalîzekirin. Lêkolîna me bi giştî ji destpêka vê salê heta roja îro, li ser ferhengên kurdî yên online yên li ser înternetê niha çalak in dê raweste. Di xebatê da em dê hewil bidin li gorî metodeke çendanî pirsên: “1. Ji aliyê hejmara bêjeyan ve çi ciyawazî di navbera van ferhangan da heye? 2. Bi kîjan zaravayên kurdî hatine nivîsîn? 3. Ji aliyê kê ve kengî hatine sazkirin? 4. Çavkanîyên xwe çawa bi dest xistine? 5. Polîtîkayên weşanê û berfirehkirina bêjeyên ferhengên online çi ne?” bi giştî bibersivînin.21. yüzyılın başında, internet sayesinde sözlüklerin dijital ortama geçişi başladı ve sözlükbilim alanında yeni bir tür olan dijital sözlükler ortaya çıktı. Bu çalışma ile sözlükbilim çerçevesinde kürtlerin bir eğitim diline sahip olmamalarına rağmen, internetten nasıl yararlandıklarına bakacağız. Araştırmanın temel amacı, online (çevrimiçi) kürtçe sözlükler alanında yapılan çalışmaları tanıtmak ve göz önüne sermektir. Bu konu ile ilgili özel bir araştırma yapılmamasına karşın, mevcut bilgilere göre ilk kürtçe sözlük 2004 yılında dijitalleştirilmiştir. Araştırmamız genel olarak bu yıldan günümüze kadar internette aktif olarak yer alan çevrimiçi kürtçe sözlükler üzerinde duracaktır. Bu çalışmada nicel araştırma yöntemleri ile genel olarak: “1.Kelime sayısı ve büyüklük açısından sözlükler arasındaki farklar nelerdir? 2. Bu sözlükler Kürtçenin hangi lehçelerini içinde barındırmaktadır? 3. Sözlükler kim tarafından ve ne zaman hazırlandı? 4. Sözlüğün kaynakları nelerdir? 5. Sözlüğün kelimelerinin genişletilmesi ve yayın politikası nedir?” sorularına cevap verilecektir.