MAÜ GCRIS Standart veritabanının içerik oluşturulması ve kurulumu Research Ecosystems (https://www.researchecosystems.com) tarafından devam etmektedir. Bu süreçte gördüğünüz verilerde eksikler olabilir.

Doktora Tezleri - Karma

Permanent URI for this collectionhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/2434

Browse

Browsing Doktora Tezleri - Karma by Author "Dabakoğlu, Mehmet"

Filter results by typing the first few letters
Now showing 1 - 1 of 1
  • Thumbnail Image
    Doctoral Thesis
    Tr10 ve Trc1 Bölgelerinin İhracat Sofistike Değerlerinin Karşılaştırmalı Analizi
    (2025) Dabakoğlu, Mehmet; Doru, Ömer; Doru, Ömer; Hüseyni, İbrahim
    İhracat, hem gelişmekte olan ülkelerin kalkınma süreçlerinde hem de gelişmiş ülkelerin ekonomik büyümelerinde kritik bir rol oynamaktadır. Ancak sürdürülebilir büyüme için yalnızca miktar artışı yeterli görülmemekte, yüksek katma değerli sofistike ürünlerin ihracatının artırılması da önem taşımaktadır. Bu tür ürünlerin ihracatındaki artış, bölgesel kalkınmayı desteklemenin yanı sıra ülkelerin rekabet gücünü de artırmaktadır. Bu çalışma, TR10 (İstanbul) ve TRC1 (Gaziantep, Kilis, Adıyaman) bölgelerinin ihracat sofistike değerlerinin karşılaştırmalı analizi üzerine odaklanmaktadır. Çalışmanın üç temel amacı bulunmaktadır: Birinci amaç, bölge ve illerin üretiminde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip oldukları ürün gruplarının belirlenmesidir. İkinci amaç, bölgelerin ve illerin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip oldukları ürün grupları arasında hangilerinin sofistike nitelik taşıdığının tespit edilmesidir. Üçüncü amaç ise ilk iki amaç doğrultusunda bölgelere ve illere önerilen karşılaştırmalı üstünlüğe sahip sofistike ürün gruplarında Türkiye'nin potansiyel pazarlarının belirlenmesidir. Araştırmada, bölge ve bölgelere bağlı illerin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip ürün gruplarını belirlemek için açıklanmış simetrik karşılaştırmalı üstünlükler endeksi kullanılmıştır. Ardından, ürün gruplarının sofistike düzeyi PRODY endeksiyle, ihracatın toplam sofistikeliği ise EXPY endeksi aracılığıyla ölçülmüştür. Araştırmanın sonuçlarına göre TR10 bölgesinde karşılaştırmalı üstünlüğe sahip ürün grubu sayısı 2002 yılında 486 iken 2022 yılında 490'a yükselmiş; buna karşın, TRC1 bölgesinde ise bu sayı 145'ten 138'e gerilemiştir. Diğer yandan, TR10 bölgesinde sofistike ürün gruplarının toplam ihracat içindeki payı %40 seviyesinde iken, TRC1 bölgesinde bu oran %14 olarak belirlenmiştir. Bu bulgu, her iki bölgenin ihracat kalitesindeki farkı ortaya koymaktadır. Ayrıca bölgelerin üretimine ve ihracatına odaklanılması önerilen karşılaştırmalı üstünlüğe sahip sofistike ürün grubu sayısı TR10 bölgesi için 20, TRC1 bölgesi için ise 10 olarak tespit edilmiştir. İhracatın toplam kalitesini gösteren EXPY endeksi 2022 yılında TR10 bölgesi için 27.501, TRC1 bölgesi için ise 23.049 olarak hesaplanmıştır. Bu sonuç, sofistike ürün gruplarının ihracat içindeki payına paralel olarak TR10 bölgesinin ihracatının daha yüksek kaliteye sahip olduğunu ve uluslararası pazarlarda daha rekabetçi bir konumda bulunduğunu göstermektedir. Çalışmada son olarak, bölgelerin ve bunlara bağlı illerin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip oldukları sofistike ürün gruplarında Türkiye'nin potansiyel pazarları, ihracat yoğunluk endeksi yardımıyla belirlenmiştir. Bölgelerin ve illerin potansiyel pazarlarına yönelik ihracatın teşvik edilmesinin, söz konusu bölgelerin ve illerin kalkınmasına önemli katkılar sağlayacağı vurgulanmıştır.