Mühendislik-Mimarlık Fakültesi

Permanent URI for this communityhttps://hdl.handle.net/20.500.12514/16

Browse

Now showing 1 - 11 of 11

Anlatılarda Kızıltepe
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Aksoy Işık, Rojat
Bir şehrin tarihini, mimarisini incelerken, şehrin sahip olduğu isimlerin etimolojisi ilk araştırılan konulardandır. Şehrin isimlerindeki değişimler; kentin sosyolojik, ekonomik ve mimari yapısıyla ilgili birçok veri barındırır. Bu yüzden şehir isimlerinin etimolojisi, şehir için tarihi, mimari araştırmada önemli olmaktadır. Bu isimlerin bazen şehrin en iyi tanımlayıcısı konumunda oldukları, şehrin tarihi ile ilgili önemli bilgileri barındırdıkları görülmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda bu isimlerin çoğu zaman sözlü kültürün bir parçası olan efsanelerde vb. gizli oldukları görülmektedir. Efsaneler; şehrin sahip olduğu sözlü kültürü yansıtır, şekillendirir. Şehir ile ilgili araştırmalarda daha net bir bilgiye ulaşmak için yazılı kültürün çoğu zaman yeterli olmadığı ve sözlü kültüre başvurulduğu bilinmektedir. Bu bağlamda Mardin’in bir ilçesi olan Kızıltepe ile ilgili yapılan araştırmalarda, şehrin isimlerinin etimolojisi ile ilgili bilgilere ulaşmada sözlü kültürün bir parçası olarak söylenegelen efsanelerin etkisinin yoğun olduğu görülmektedir. Çalışmada, Kızıltepe’nin bugüne kadar kullanılmış olan bazı isimleri örneklem çerçevesinde etimolojik olarak ele alınıp elde edilen bulguların şehrin yapısı üzerine bir değerlendirmesi yapılmıştır.
BATMAN MOR KURYAKOS (DERA QİRA) MANASTIRI 2. ETAP RESTORASYONUNA DAİR GÖZLEMLER
(Batman Üniversitesi, 2022) Aksoy Işık, Rojat
Geçmişten günümüze ışık tutan tarihi yapılar zamanla birçok nedenden dolayı maalesef bozulmalara maruz kalmaktadırlar. Bu yüzden tarihi yapıların günümüzde varlıklarını devam ettirmeleri, yeniden işlevlendirilmeleri için çoğu zaman geçirdikleri veya geçirecekleri restorasyon uygulamaları büyük önem taşımaktadır. Bu uygulamalar, yapının ilk olarak kullanıldığı veya başka amaçla kullanılacağı işlevine göre değişkenlik göstermektedir. Bu bağlamda zamanla birçok tahribata maruz kalmış, dolayısıyla restorasyona ihtiyacı olan tarihi yapılardan biri de Batman Beşiri ilçesinin Ayrancı köyünde bulunan ve yapıldığı dönemde Süryani cemaatine bağlı kilise ve dini eğitimlerin verildiği Mor Kuryakos (Dera Qira) manastırıdır. Çalışma, Mor Kuryakos manastırının günümüzdeki (2022) restorasyon uygulamasına dair gözlemleri içermektedir. Bu gözlemler, yapının geçirdiği restorasyon evrelerini göstermektedir. Yapının günümüzdeki durumunun literatüre kazandırılması çalışmanın amaçlarındandır. Yapının mimari proje aşaması (Rölöve+Restitüsyon+Restorasyon projeleri) 2017 tarihinde bitirilmiş olup restorasyon uygulamalarına ise 2019 yılında başlamıştır. Günümüzde 2. Etap restorasyon uygulamaları devam eden yapının, 2017 yılındaki mevcut halinin fotoğraflarıyla yapıda hangi uygulamaların yapılmış olduğu görülmektedir.
ÇEVRE SORUNSALLARINDAN BİRİ OLAN KENTLEŞME: MARDİN ÖRNEĞİ
(2020) Aksoy Işık, Rojat
Günümüzde büyümekte olan şehirlerde kentleşme hızla devam etmektedir. Hızlı kentleşmeden dolayı fiziksel, çevresel, sosyoekonomik sorunlar giderek artmaktadır. Bu bağlamda büyümekte olan kentlerde, çevre sorunlarının önemli nedenlerinden biri olan kentleşme, bir sorunsal haline gelmiş diyebiliriz. Bu kentlerde özellikle sanayi merkezli büyümenin ön plana çıkması kentin gelişimini beşerî olmaktan öteye götürememektedir. Sanayileşme, çevre sorunları başta olmak üzere birçok sorunu da ortaya çıkarmaktadır. Çevresel kirliliğin önemli sebeplerinden biri de sanayileşmedir. Kentlerde sanayi merkezli büyüme ile ortaya çıkan fiziksel, çevresel ve sosyoekonomik sorunların çözümünün paralel bir şekilde yürütülmesi kentleşme sürecine daha olumlu katkı sağlayacaktır. Ancak kentlerin mevcut yapısına bakıldığında çarpık kentleşmenin oluşu, kentin gelişiminin, çevre alanlarının koruna bilirliğinin, yaşana bilirliğinin yitirilmesi, sanayinin kentleşme üzerindeki olumsuzluklarını göstermektedir. Bu doğrultuda Mardin, Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde ekonomisi tarıma ve hayvancılığa dayalı, tarihi dokusu ile ön plana çıkmış, kentleşmenin hızla devam ettiği bir yerdir. Çalışmada Mardin‘de kentleşme sürecinin fiziksel, çevresel ve sosyoekonomik yapıda yarattığı gelişmeleri tespit etmek amaçlanmıştır. Bu nedenle son beş yılda hızla büyümekte olan ve tarihi kimliği ile ön plana çıkan Mardin‘deki kentleşmeyle beraber doğan çevre sorunlarının neler olduğu ve şehre etkisi çalışma kapsamına alınmıştır. Çalışmada yöntem olarak, son beş yıla ait verilerin analizi ile birlikte yerel yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşları temsilcileriyle görüşmeler yapılmıştır. Bu araştırma sonuçlarından Mardin‘de kentleşmenin düzenli ve planlı olmadığı ve beraberinde birçok çevre sorununu da getirdiği ortaya çıkmıştır. Bu çevre sorunları içinde hava, su, gürültü kirliliği, ulaşım, elektrik, su problemi gibi birçok sorun bulunmaktadır. Bu doğrultuda çözüm önerileri sunulmuştur.
Geleneksel Köy Evleri Üzerine Mimari Bir Değerlendirme: Nusaybin Örneği
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Aksoy Işık, Rojat
Kırsal mimarlık alanında kır konutlarına ilişkin Türkiye’de yapılmış olan çalışmaların yetersiz olduğu yapılan literatür çalışmasında gözlenmiş olup, bu bağlamda kırsal mimari üzerine çalışmaların daha çok yapılmasına ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Bu çalışmada, Mardin’in Nusaybin ilçesine bağlı köylerde kırsal mimari örneklerinden geleneksel köy evleri üzerine mimari bir değerlendirme yapılmaktadır. Bu çalışmanın amaçlarından birisi, Nusaybin ilinde bulunan köy evlerinin belgelenmesi ve yazılı kaynaklara kazandırılmasıdır. Çünkü günümüzde bu köy ve mezraların çoğu terkedilmiş olup bu köy ve mezralarla beraber evler de yok olma tehlikesi ile karşı karşıyadır. İkincisi, Nusaybin köy konutlarının mimari özelliklerinin yapı örnekleri üzerinden tanıtılması ve Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki diğer bazı yerleşimlerdeki köy konutlarıyla karşılaştırılmasının literatüre kazandırılması hedeflenmektedir. Çalışma kapsamında; araştırma bölgesi olan Güneydoğu Anadolu bölgesine bağlı Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa ve Batman illerinde belirlenmiş olan 35 köy ve mezraya gidilmiştir. Farklı plan özellikleri olan evlerin bulunduğu köy ve mezraların seçilmesine özellikle özen gösterilmiştir.
Kentsel Mekân Üretim Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü: Diyarbakır Örneği
(2021) Aksoy Işık, Rojat
Metropol kent, toplumsallığın içinde bulunduğu birçok pratiklerden oluşmaktadır. Mekânsal üretimler, çoğullukların bir araya gelmesiyle oluşmaktadırlar. Bu bağlamda bakıldığında birçok pratik gibi sermaye de kentte yerini bulmaya ve kazanmaya başlamaktadır. Kent kavramının daha çok önem kazanmasına neden olan küreselleşme süreciyle beraber birçok kent benzer sermaye ile benzer mekânsal üretimler etrafında biçimlenmeye başlamıştır. Mekân üretimi, küresel sermayenin kendine yer edindiği alanlardan biridir. Bu bağlamda mekân üretimi pratikleri arasında yapılaşma önemli yer tutmaktadır. Kentlerde yapılaşma sürecini doğrudan veya dolaylı olarak birçok aktör etkilemektedir. Bu yapılaşmaya doğrudan etki eden aktörler, kar gözeten ya da kar gözetmeyen gruplardan oluşmaktadır. Kentsel mekân üretiminde doğrudan etkili olan bu aktörler, ayrı veya aynı dönemlerde kentte fiziksel birtakım değişimlere neden olmaktadırlar. Bu fiziksel değişimler, kentin gelişimine olumlu ya da olumsuz etki etmekte ve bu süreç içerisinde sürekli kendini yinelemektedir/yenilemektedir. Kentsel mekân üretim sürecine doğrudan ve dolaylı etki eden aktörler arasında yerel ve merkezi yönetimler, yap-sat firmaları, özel şirketler ve Sivil Toplum Kuruluşları (STK) yer almaktadır. Bu çalışma kapsamına, günümüzde Türkiye’de metropol kentler arasında sayılabilecek Diyarbakır’da kentsel mekân üretim sürecinde genellikle dolaylı rol oynayan aktörler arasından STK’lar alınmıştır. STK’ların nasıl bir rol oynadığı ve kentte etkilerinin ne olduğunu saptamak çalışmanın esas sorularının başında gelmektedir. STK’ların mekân üretim sürecinde kendilerini ne olarak gördüğü ve diğer aktörlerle (Yerel Yönetimler, Merkezi Yönetim Kurumları, Özel Şirketler- Yap-sat Firmaları vb.) ne kadar ilişki içinde olduklarını da sorgulamak çalışmanın amaçlarındandır. Çalışmada yöntem olarak, STK’ların kentsel mekân üretiminde sorumluluklarını ve görevlerini anlamak için yüz yüze görüşme tekniğinden faydalanılmıştır. STK’ların diğer aktörlerle etkileşim ağı da kentte yapılan bazı kentsel mekân üretim örnekleri ile ortaya konulmuştur. Kentsel mekân üretiminde özellikle makro ölçekli projelerde tüm aktörlerin görüş olarak katkı sağladığı ancak nihai kararın uygulayıcı aktör tarafından verildiği bir süreç işletilmektedir. Çalışmanın sonucu olarak; STK’ların fiili olarak projelerde aktif rol alma isteğine karşın bu sürece daha çok fikir olarak dahil edildikleri ortaya çıkmıştır.
KÜRESELLEŞME VE YENİ TÜKETİM MEKÂNLARI OLARAK KAHVE DÜKKÂNLARI: DİYARBAKIR ÖRNEĞİ
(ISCYA, 2021) Aksoy Işık, Rojat
Küreselleşme, teknoloji ve sermaye hayatımızın her alanında karşımıza çıkan kavramlar olup ve aslında bakıldığında hayatımızın bunların etrafında şekillendiği görülmektedir. Küreselleşmenin hızı, çoğu zaman teknolojik gelişmelere bağlı olarak değerlendirilebilmektedir. Küreselleşmeyle beraber sürekli devinim içinde olan sermaye de piyasa güçleri tarafından her defasında yeniden yapılandırılır. Bu yüzden küreselleşmenin ülkeler tarafından değil, büyük şirketler tarafından yürütüldüğünü söylemek çok ta yanlış olmasa gerek. Bunun sonucu olarak, küresel şirketlerin pazara sundukları tüketim mallarının ulusal, yerel kültürler üzerindeki etkisi artmaktadır. Küreselleşmede hedef kitlelerin "farklı" toplumlar olması ve bu toplumlardaki "kültürlerin" birbirine geçişini sağlamanın stratejilerinden biri de mekânları "aynılaştırmadır". Tüketici topluma, farklı yerlerde aynı içeceklerin, yiyeceklerin sunumu bu amaca hizmet etmektedir. Küreselleşmenin "yeni dünyadaki" "aynılaşma" politikasında uygun metalardan biri de kahvedir demek mümkündür. Bu bağlamda çalışma kapsamına dünyanın birçok yerinde şubeleri olan mekânlardan olan kahve dükkânlarının (Starbucks, Roberts Coffee vb.) Diyarbakır’daki temsilleri ile yerel kahve dükkânları ele alınmıştır. Bu bağlamda çalışmada, kahve ile ilgili genel bilgiler de (kökeni, kahvehaneler vb.) verilmiş olup "Metropol" kent olarak değerlendirilen Diyarbakır'da gün geçtikçe sayıları artmakta olan küresel, ulusal ve yerel kahve dükkânlarında “aynılaşma” politikası üzerinde bir inceleme ve değerlendirme yapılmıştır. Bu değerlendirmenin sonucu olarak, Diyarbakır’da küresel ve yerel kahve dükkânları ile ilgili yapılan araştırmada; küresel ve yerel olan kahve dükkânlarının birbirinden ne kadar farklı olsalar da birbirlerinden etkilendikleri görülmüştür. Ayrıca küresel olanların bulundukları yerdeki topluma göre kendilerini şekillendirebildikleri de izlenilmiştir.
Mardin Eski Hükümet Konağı’nın Dünü ve Bugününe Dair Gözlemler
(International Journal Of Mardin Studies, 2023) Aksoy Işık, Rojat
Tarihi yapılar tarihsel süreç içerisinde birçok bozulmayla karşı karşıya kalmaktadır. Bu yapıların ayakta kalması zamana karşı direnmesini ve daha görünür hale gelmesini sağlamak için eski veya yeni işlevleri ile tekrardan yaşanabilir hale getirilmektedirler. Çalışmanın amacı Mardin merkezde bulunan ve 19. yüzyıl yapısı olan Mardin eski hükümet konağının tarihsel süreç içerisindeki durumunu ortaya koyup, şehrin sosyal ve kültürel tarihine katkı sağlamaktır. Bu bağlamda yapının inşa edildiği günden beri hangi amaçlara hizmet ettiği sorgulanmıştır. Ayrıca eski yapıların kullanımının şehrin yerel ve turizmi açısından önemine de vurgu yapılarak, tarihi yapıların yaşatılmasının gerekliliği ortaya konulmuştur. Bu kapsamda yapı ile ilgili literatür araştırması ve sözlü görüşmeler de yapılmıştır. Yapılan araştırma ve görüşmelerle yapının tarihi, konumu, mimari planları ve görselleri çalışmaya bırakılmıştır. Mardin eski hükümet konağının edinilen bilgilere göre günümüze kadar ilk işlevi olan hükümet konağı ve ikinci işlevi olan Mardin Artuklu Üniversitesinin Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık bölümüne hizmet ettiği ayrıca günümüzde boş kaldığı görülmüştür.
MARDİN MİMARİSİNİN YEREL BASIN ÜZERİNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ: MARDİN HABER GAZETESİ
(Astana Yayınları, 2024) Aksoy Işık, Rojat
Dönemin ekonomik koşulları, beşeri faktörler ve topoğrafik durum gibi birçok etmen kentlerdeki mimari oluşum/faaliyet ve yapı üzerinde etkilidir. Kentlerde ortaya çıkan bu mimari oluşum ve faaliyetler sonraki nesillere birer örnek olarak aktarılmaktadır. Bu aktarım sürecinde en önemli kaynaklardan biri de yazılı kaynaklardır. Yazılı kaynaklardan belki de en önemlilerinden biri kentin aynası sayılan yerel yazılı basındır. Bu bağlamda çalışma için Mardin yerel gazetelerinden biri olan Mardin Haber gazetesi örneği seçilmiştir. Çalışmanın amacı; 2018-2023 tarihleri arasında Mardin Haber gazetesindeki Mardin’deki imar faaliyetleri, planlamaları, uygulamaları, mimari oluşumları incelemek ve değerlendirmektir. Mardin Haber gazetesinin seçilmesinin nedeni, incelenen bu tarihlerde gazetenin kesintisiz basılması ve gazete nüshalarının tamamına erişilebilmesidir. Çalışma kapsamında, 2018 ve 2023 tarihleri arasındaki gazete arşivlerinden haberler, fiziksel olarak taranıp kayıt altına alınış, kent merkezinde ve ilçelerinde konusu mimarlık, imar, planlama ve uygulama gibi faaliyetlere ilişkin haberler ile kentsel mekân, kentleşme ile ilgili yazılan haberler analiz edilmiştir. Çalışma sonucunda, Mardin’deki hangi mimarlık faaliyetlerinin seçilen yerel basın gündeminde yer aldığı bulunmuş, mimarlık bağlamında en çok yazılan, haberi yapılan mekânlar ve mimari oluşumlar belirlenmiştir. Elde edilen veriler ışığında günümüzde, o dönem basında yer alan ilgili konular hakkında bir karşılaştırma imkânı bulunmuştur.
Mardin’de “Çocuk Yaşam Alanı” Tasarımı Mimari Proje Örnekleri
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2022) Aksoy Işık, Rojat
Toplumların yaşadığı her şehirde ihtiyaç olunan mekânlardan/alanlardan biri de çocuk yaşam alanlarıdır. Dünyada ve Türkiye’de özellikle de son yıllarda çocuklar ve onların mekân ile etkileşimleri üzerine çalışmaların yapıldığı bilinmektedir. Yapılan araştırmalar ve gözlemlerden de Mardin merkezde az sayıda anaokulu ve bunlarında genelde aynı konseptte oldukları görülmüştür. Bu çalışma, 3-6 yaş aralığında olan çocukların kreşlerde/anaokullarında farklı konseptlerde tasarımlar neler olabilir? Çocukların isteyebileceği mekânlar üzerine mimari boyutta neler olabilir? soruları temelinde şekillendi. Bu bağlamda MAÜ Mimarlık Bölümü’nde Mimari Proje 4-5 olarak “Mardin’de Çocuk Yaşam Alanı” tasarımı üzerine çalışma yapılmıştır. Proje kapsamında; 3-6 yaş aralığındaki çocuklar için fonksiyonel mekânlar, uyumlu ve kaliteli bir ortam sağlanmasının yanı sıra alternatif olacak mekânlarda çocukların eğitim ve öğrenme ihtiyacının karşılanacağı alanlar tasarlanmıştır. Daha çok çocukların eğlenerek öğrenebilecekleri ortamlar nasıl olabilir? üzerinde düşünülmüş olup, bu bağlamda projeler oluşturulmuştur. Öğrenci proje örnekleri çalışmaya bırakılmıştır. Çocukların en iyi şekilde ‘oyun ve eğlenme ile öğrenme’ temelinde keyif alacakları mekânlar yaratmak projelerin ortak amacı olmuştur. Çalışma kapsamına alınmış olan proje örnekleri, Mardin’de veya başka bir yerde yapılmış veya yapılacak olan kreş/anaokulları tasarımının şekillenmesinde fikir üretimi için katkı sağlayacaktır.
MOR KURYAKOS (DERA QİRA) MANASTIRI’NIN MİMARİ AÇIDAN BİR DURUM DEĞERLENDİRMESİ
(2019) Aksoy Işık, Rojat
Çalışmamızda, Süryaniler için kutsal olarak kabul edilen tarihi Tur Abdin Bölgesi sınırları içinde yer alan ve günümüzde Batman İli, Beşiri İlçesi Ayrancı (Deraqira) Köyü’nde bulunan Mor Kuryakos (Dera Qira) Manastırı incelenmiştir. Süryani cemaati tarafından kullanılmış olan Mor Kuryakos (Dera Qira) Manastırı’nı, literatüre kazandırma amacıyla; yapı, mimari ve sanat tarihi disiplini içerisinde ele alınmış ve günümüzdeki durumu, rölöve planları ile ortaya konulmaya çalışılmıştır. Günümüzde kullanılmayan yapının bulunduğu durumun analitik çözümlemesi yapılmıştır. Bununla beraber manastır ile ilgili literatür çalışması da yapıldığından yapı ile ilgili bilgiler de verilmiştir. Yapının içinde bulunduğu günümüzdeki mevcut durum açıklanmaya çalışılmıştır. Yapının zamanla doğal ve çevresel kaynaklardan dolayı tahribata uğraması, yapının daha erken tahrip olmasına ve yıkılmasına neden olmaktadır. Bu nedenle bu tür çalışmalarla yapıların güncel verilerle sunulup bilinmesi ve gerekli tedbirler alınması da oldukça önem arz eden konular arasında yer almaktadır.
Mutfaktaki Mekânsal Değişimin Kullanıcılar Üzerinden Değerlendirilmesi: Midyat Örneği
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2023) Aksoy Işık, Rojat; Çelebi, Esma İnci
Teknoloji, günümüzdeki toplumsal değişim ve dönüşümlerde çok etkili olduğu kadar katkısının da büyük olduğunu söyleyebiliriz. Bu çerçevede ihtiyaçları, yaşam biçimini ve dolayısıyla mekânsal organizasyonları büyük bir ölçüde etkilemektedir. Günümüzde konut tasarımlarında önemli olan mekânsal organizasyonlarda değişimlerden en çok etkilenen alanlardan biri de mutfaklardır. Bu çalışmanın amacı, Mardin’in ilçelerinden olan Midyat’ta son yirmi yılda apartman tipi konutlarında, mutfak tasarımında değişimin sorgulanması ve kullanıcılar üzerindeki etkisini incelemektir. Çalışma kapsamına gerekli literatür çalışmasıyla birlikte, kullanıcı beğenilerini ve tercihlerini belirlemek amacıyla mutfak kullanıcıları ile görüşmeler yapılmıştır. Bu bağlamda mutfak tasarımlarının mimari planları ve fotoğrafları da bırakılmış olup değerlendirme bölümü oluşturulmuştur. Çalışmada mutfak kullanıcıları ile yapılan görüşmelerde nicel araştırma yöntemi kullanılarak sayısal veriler üzerinden çalışmaya yön verilmiştir. Yapılan araştırma sonucunda, mutfağın durağan bir mekân olmadığının, gelişen teknoloji, yaşam şartları ve toplumsal ihtiyaçlar doğrultusunda şekillendiği ortaya çıkmıştır. Kullanıcıların bu değişimden etkilendiği, alan çalışması sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu değişim ve etkileşimlerin ileriki zamanlarda da devam edeceği ve bu bağlamda tasarımcının bunu dikkate alması önemli olacaktır.

Browse

Browsing Mühendislik-Mimarlık Fakültesi by Author "Aksoy Işık, Rojat"