Browsing by Author "Ensari, Abdurrahman"

Now showing 1 - 15 of 15

The Approach of The Shi'i Exegetists to The Instances of 'Umar's Muwafaqat
(CUMHURIYET UNIV, FAC THEOLOGY, 2018) Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Knowing the occasions related to the revelation of the Qur'anic verses is one of the factors contributing to its correct understanding. Since the examples named as "Umar's Muwafaqat" (corcurrences of Umar's perception with certain divine revelatio) is related to the occasion of Qur'an's revelation, they also contribute to the understanding of the related verses. 'Umar's Muwafaqat instances refers here to the subject mentioned after his expression of "I agreed with my Lord in three things." His agreement with His Lord is that he delivered an anticipating opinion, appropriate to God's provision. This is considered to be of the great virtues of 'Umar and of the most important sections of his life. Some narrated reports of 'Umar's Muwafaqat shows that there were many occasions of agreement. Of these instances, the verses that come upon his request that Abraham's Maqam is taken as a place of prayer and the Prophet's wives to veil as well as his statement to the Prophet's wives that God will grant him better wives than them if they give trouble to the Prophet. There have been conducted a number of studies on the subject of 'Umar's Muwafaqat. However, these studies are generally framed by Sunni sources. This study focuses on the way in which the instances of "`Umar's Muwafaqat" included in the Sunni sources are discussed in the sources of Shi'a tafsir. Therefore, the study is the critique of the way that 'Umar's Muwafaqat is handled in Shia tafsir sources.
BAZI ŞİÎ TEFSİRLERİNDE BAKARA 196. AYETİN YORUMU BAĞLAMINDA KİMİ SAHABÎLERİN TEMETTUʿ HACCINI YASAKLADIĞI İDDİASININ KRİTİĞİ
(e-Şarkıyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2018) ENSARİ, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bakara suresi 196. ayetin yorumu bağlamında Şiî müfessirlerden Tûsî, Tabâtabâî ve Mekârim Şîrâzî’in kendi tefsirlerinde, başta Hz. Ömer olmak üzere bazı sahabîlerin Kur’an ile sabit olan temettuʿ haccını yasakladıklarını ifade etmişlerdir. Bu müfessirler kimi sahabîlerin, ilgili ayetin hükmünü ortadan kaldırdıklarına veya onu neshettiklerine delalet eden birçok rivayet zikretmişlerdir. Onlar bu rivayetlere dayanarak söz konusu sahabîlerin gerçekten temettuʿ haccını yasakladıkları veya neshettikleri sonucunu çıkarmışlardır. Daha sonra bu sahabîlerin yaptıklarının yanlış olduğunu, böyle bir neshin mümkün olmadığını ispatlama çabasına girmişlerdir. Çalışmada önce bu müfessirlerin iddialarını dayandırdıkları rivayetler incelenerek sahih olup olmadıkları tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonra da bu rivayetlerin, söz konusu ayetin hükmünün ortadan kaldırıldığına veya neshedildiğine delalet edip etmediği incelenmiştir. Yapılan araştırma neticesinde bu rivayetlerden bir kısmının zayıf, bir kısmının da yanlış anlaşıldığı sonucuna varılmıştır. Nesih kriterleri açısından bu rivayetlerin hiçbir şekilde neshe delalet etmedikleri, sadece maslahata mebni olan bir hükmü ifade ettikleri ve bunun da Kur’an nassına muhalif olmadığı anlaşılmıştır.
Casiye suresi ekseninde insan, evren ve Allah ilişkisi
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Denli, Abdulsamet; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışma, Câsiye sûresi ekseninde insan evren ve Allah ilişkisini araştırmaktadır. Çalışmamız boyunca, tefsir temel kaynaklarının yanında, çağdaş tefsir eserlerinden de faydalanmaya çalıştık. Çalışmamız, giriş, üç bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş kısmında, sûrenin ismi, Mushaf'taki yeri, fazileti, Mekkî-Medenî oluşu, önceki ve sonraki sûrelerle münasebeti ve nüzûlü zamanındaki toplumun sosyolojik yapısını inceledik. Birinci bölümde 1-11. ayetlerin sebeb-i nüzûlünü, i?rabını, ayetlerde yer alan ve açıklanmasına ihtiyaç duyulan garip kelimeleri izah ettik. Ardından da, Allah'ın (c.c.) varlığını ispatlayan delilleri ve bunlara karşı insanoğlunun tutumu ekseninde ayetleri açıklamaya çalıştık. İkinci bölümde 12-22. ayetlerin sebeb-i nüzûlünü, i?rabını ve açıklamaya ihtiyaç duyan kelimeler açıklandı. Ardından da, Yüce Allah tarafından, insanoğluna sunulan evrensel nitelikteki nimetler bağlamında, ayetleri açıklamaya çalıştık. Üçüncü bölümde ise 23-37. ayetlerin sebeb-i nüzûlünü, i?rabını ve açıklanmasına ihtiyaç duyulan kelimelerini izah ettik. Ardından da materyalistlik ve mülhitlik, öldükten sonra dirilmenin inkârı ve kıyametin dehşet halleri ekseninde ayetleri açıklamaya çalıştık. Sonuç kısmında da ulaştığımız neticeleri, ana hatlarıyla sunmaya gayret ettik.
El-İnsâf fî Keşfil Keşşâf elyazmasından Bakara sûresi 170-286. ayetlerin tahkiki
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Huseyin, Abdurrahim; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Elyazması (bu eser),ez-Zemahşeri'nin tefsiriyle ilgili olup, kitaptaki mutezilî görüşleri, dille ilgili meseleleri ve ihtilaflı konuları ele alıp tartışıyor. Ayrıca bazılarının Zemahşeri'nin İtizalî görüşlerini şiddetle tenkit ettiği halde muhalefetlerinin eserin güzel yönlerini görmeye mani olmadığını, yapılan tenkitlerin onun tefsiri ve tefsirini inceleyenler için bir bir nasihat kabilinden olduğunu ortaya koymuştur. Ancak bazı haşiye sahiplerinin ez-Zemahşeri ile olan ihtilaflarının sorunlu olduğunu, aralarında adil bir şekilde hüküm verecek birine ihtiyaç duyulduğunu da belirtmek gerekir. İşte bu işi Allame Ebu Zer'a ve Irak'ın önde gelen âlimlerinden olan babası yapmıştır. Bunlar dengeli bir tutum sergilemiş, haşiye sahiplerine adil davrandıkları gibi Zemahşeri'ye de insaflı davranmışlardır. Ayrıca ve el-Keşşaf'taki hadislerin de tahricini gerçekleştirmişlerdir.
An Evaluation of Abrogated Verses From the Perspectives of Acceptance and Rejection
(Cumhuriyet University, 2024) Ensari, A.; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Within the works on Qur’ānic sciences, the sections of abrogation in the Qur’ān embody an explicit classification among the three categories: 'Abrogated Verses with Persistent Ruling,' 'Persistent Verses with Abrogated Ruling,' and 'Verses Abrogated both in Recitation and Ruling.' The verses that are abrogated both in recitation and ruling are not extant in Qur’ān’s corpus. The indication of the existence of such verses is based on isolated narrations (āḥād ḥadiths) on this matter. It must be noted that the existence of isolated narrations can’t be deemed as a valid indicator of abrogation in recitation of any Qur’anic verse in literal terms. Likewise, verses that are abrogated in recitation are not eligible for being classified as Qur’anic verse in literal terms as they lack the criteria of mass transmission. This situation has led some researchers to strive to prove that there are no verses that are abrogated in recitation. Another group asserts the presence of abrogated recitation verses based on authentic ḥadiths. In both cases, a problem arises that needs to be addressed. To claim that there are no abrogated recitation verses necessitates rejecting the authentic ḥadiths on this matter due to the argument that they are isolated (āḥād). On the other hand, asserting the existence of abrogated recitation verses also requires referring to a non-mass transmitted (mutawātir) and not present in verbatim of Qur’ān. The research has revealed that no study has been conducted to provide a solution to this problem. Hence, this study aims to address and resolve the aforementioned problem. As a conclusion of this study, it is understood that those who deny the existence of abrogated recitation verses are concerned that accepting them could potentially harm the conceptual integrity of the Qur’ān. As a result, they make efforts to reject the evidence presented by others. However, it has been observed that none of those who claim the existence of abrogated recitation verses assert that these verses are Qur’ānic verses in a conceptual sense. It is understood that what they mean by the recitation of abrogated verses includes the portion of the Book, from its revelation until it is compiled into the Musḥāf." It is understood that some verses from this Book have been abrogated in recitation, and the ones mentioned in the ḥadiths are these verses. The existence of these verses is established by authentic ḥadiths, and since they are not conceptual Qur’ānic verses, the condition of mass transmission (tawātur) is not required for their validity. Hence, it is observed that the verses that are titled “verses abrogated in recitation” are not Qur’anic verses in literal terms that bears authenticity through mass transmission. Instead, their authenticity is proved through authentic sunna, and they are abrogated through sunna as well. It is concluded that two distinct approaches remarkably stem from the difference in authors’ discourse depending on the conceptual/terminological application or the lexical meaning of the vocable “verse”. © 2023, Cumhuriyet University. All rights reserved.
Haydar Hatipoğlu’nun Tefsirine Metodolojik Bir Yaklaşım
(2023) Ensarı, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Haydar Hatipoğlu (ö. 1995) İslami ilimlerin farklı alanlarında birçok eser kaleme almış yakın dönem âlimlerindendir. Genel olarak yazdığı eserler yayınlanmış olmakla birlikte yayınlanmamış çalışmaları da vardır. Araştırma konusu olan tefsiri onun yayınlanmamış eserlerindendir. Hatipoğlu’nun bu çalışması Kur’an-ı Kerîm’in başından Âl-i İmrân sûresinin 138. âyetine kadar olan kısmın tefsirinden ibarettir. Yapılan bir çalışma ile ilgili temel bilgiler onun giriş kısmında yer alır. Bu çalışmada böyle bir kısım yer almamaktadır. Bu da doğal olarak çalışmayı ilim camiasına tanıtma işini alanda emek sarf etmek isteyen araştırmacılara bırakmaktadır. İşte bu araştırma ile tam olarak gerçekleştirilmek istenen budur. Bu makale giriş, iki bölüm ve sonuç kısımlarından oluşmaktadır. Giriş kısmında makalenin konusu, alanı ve ele aldığı konuya duyulan ihtiyaç kısaca ifade edilmiştir. Birinci bölümde yazarın hayatı, eserleri ve tefsiri hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümde tefsirin yöntemi değerlendirilmiştir. Çalışmanın ana konusunu oluşturan bu bölümde tefsirde yer alan konular tek tek ele alınıp metodolojik açıdan incelenmiştir. Metodolojik açıdan incelenen bu tefsirdeki ana başlıklardan hareketle müfessirin belli bir düzene göre âyetleri yorumlamaya çalıştığı anlaşılmıştır. Hatipoğlu âyetin ihtiva ettiği bilgilerin muhatabın zihnine sistematik bir şekilde oturmasını sağlamak amacıyla genel olarak tefsirinde şöyle bir yöntem izlemiştir: Ayetin meali, nüzûl sebebi, ihtiva ettiği bazı kelimeler, kısa bir tefsiri, delalet ettiği fıkhi hükümler ve ayetler arasında bulunan münasebet. Bazen aynı manayı ifade eden farklı başlıkların üslup birliğini bozduğu gerçeği de müfessirin yaptığı çalışmayı tamamlamaya ömrünün kifayet etmediği dolayısıyla çalışmasını gözden geçirme imkânı bulamadığı vakıasıyla izah edilebilir.
Hicri 3. Asır Muhaddislerine Göre Me’sûr Tefsîr -imam Buhârî’nin Sahihindeki Tefsiri Örneği
(2023) Karabelli, M.kamel; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Hicri 3. asır bir çok ilmi çalışmanın gerçekleştirilmiş olması yönüyle ileri bir çağdı. Bu çağda gerçekleştirilmiş çalışmalar; toplanan ilmi materyalin çokluğu, genişliği ve mükemmel bir şekilde tanzim edilmiş olması açısından farklılık etmiştir. Bu ilmi mirastan biri de me’sûr tefsir / rivayet tefsiri ilmidir. Me’sûr tefsir ilminin malzemesi hicri birinci ve ikinci asırda tefsire dair yazılmış farklı ve dağınık dökümanların biraraya getirilmesiyle toplanmıştır. Sonra tefsire dair bize ulaşan miras, gerek müstakil eserler şeklinde, gerekse bir çok farklı babı/konuyu kapsamına alan müsned camiʻ eserler içinde me’sûr tefsire ayrılan müstakil bir başlık altında Kur’an sûrelerinin tertibine uygun bir şekilde düzenlenmiştir. İmam Buhârî, genel olarak tefsir ile ilişkisinde munzabit / tutarlı metoduyla 3. asırın diğer alimlerinden farklıydı. Sahîh’inde, ayetin me’sûr bir tefsirinin bulunmadığı durum dışıda, sırf re’ye dayanan tefsire yer verdiğini pek görmüyoruz. Buhârî’nin Sahih’ini inceleyen, onun me’sûr tefsire çok önem verdiğini görür. Bu durum, hem Sahihi’nin kitabü’t-tefsir bölümünda zikrettiği müsned rivayetlerle hem de bu babların teracimi kapsamında tefsire dair müsned rivayetleri arzetmeden önce zikrettiği rivayetlerle anlaşılmaktadır. Buhârî’de mesur tefsir; Kur’an’ın Kur’an’la tefsiri, Kur’an’ın Sünnet’le tefsiri, Kur’an’ın sahâbî ve tabiîn kavliyle tefsiri -özellikle de İbn Abbâs ve Mekkî olan öğrencilerinin tefsiri - olmak üzere meşhur dört kısmı kapsar. Buhârî’ye göre, ayetin Kur’an ve Sünnet ile tefsirini yapacak bir şeyin bulunmaması durumunda sahâbî ve tabiîn tefsiri de me’sûr tefsir kısmına girer. Ancak Buhârî’ye göre, sahâbî tefsirinde me’sûr tefsir olarak itimad edilip bu kapsama girebilen şey, sahâbînin görüş ve içtihad alanı dışında kalan meseleler ile ilgili tefsirdir. Şeriʻ hükümler, esbâb-ı nüzûl, gaybi haberler ve itikadi meseleler gibi hükümler bu kabildendir. Çünkü bu tür meseleler sırf akıl ile idrak edilemeyecek meselelerdir. Buhârî’nin tabiîn tefsirine yaklaşımı da bunun gibidir.
İbn Âşûr'un Müteşâbih Âyetlere Yaklaşımı
(2024) Tüzün, Yunus; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışma son dönem İslâm tefsir geleneğinin önemli temsilcilerinden kabul edilen Muhammed Tâhir b. Âşûr'un (v. 1393/1973) muhkem ve müteşâbih ile ilgili görüşlerini ve müteşâbih âyetleri yorumla metodunu ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Nitekim tefsir tarihi boyunca muhkem ve müteşâbih konusu Ulûmü'l-Kur'ân'ın en önemli konuları arasında yer almış, müteşâbih âyetlerin te'vil edilip edilmemesi kelâmî bir mesele haline gelmiştir. Bu bağlamda bu tez çalışması giriş ve iki ana bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İbn Âşûr'un hayatı, ilmî şahsiyeti, karakteristik yapısı, hocaları, öğrencileri ve eserleri vecîz bir şekilde aktarılmaya çalışılmıştır. Birinci bölümde 'Kur'ân'da Muhkem ve Müteşâbih Olgusu' ana başlığı altında muhkem ve müteşâbihin kavramsal çerçevesi, müteşâbih âyetlerin kapsamı ve adedi, müteşâbih âyetlerin çeşitleri, müteşâbih âyetlerin varlığının hikmetleri ve Kur'ân'a kattığı artı değer, müteşâbih âyetlerin te'viline yönelik farklı metotlar konuları hakkında detaylıca bilgi verilmiştir. İkinci bölümde ise muhkem ve müteşâbih konuları İbn Âşûr özelinde genel hatlarıyla ele alınmıştır. Bu bölümde şu konulara temas edilmiştir: İbn Âşûr'a göre Muhkem ve müteşâbihin tanımı, müteşâbih âyetlerde var olan teşâbüh sebepleri, müteşâbih âyetlerin on mertebesi, İbn Âşûr'a göre tefsir ve te'vil ve müteşâbih âyetlerin te'vili hususundaki tutumu. Öte yandan bu bölümde İbn Âşûr'un müteşâbih kabul edilen bazı âyetleri nasıl te'vil ettiği diğer müfessirlerin görüşleriyle mukâyese edilerek izah edilmeye çalışılmıştır..
Meâlimu't-Tenzîl'de bulunan Hafs ve Verş rivayetlerinin derlenmesi ve tahlîli (Meryem-Nâs Arası Sureler)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2019) Eıd, Israa Mahmood; Ensari, Abdurrahman; Mahmood Eıd, Isra; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Tefsircilerin tefsir kaynaklarında kıraât ilmine son derece önem verdikleri gibi kıraât alimleri de bu ilme önem vermişlerdir. Bu çalışmada; -günümüz kıraât farklılklarında çok kullanılmaları sebebiyle- Hafs'ın Asım'dan; Verş'in Nafi'den yaptığı rivayetler incelenerek İmam Begavî(r.h)'nin Me'âlimü't-Tenzîl adlı tefsirindeki metodu konu edilmiştir. Ayrıca Meryem sûresinden başlayarak Nâs sûresinin sonuna kadar rivayetlerin dayanakları tahlil edilerek Begavî'nin kıraatleri arz etme metodu ve iki kıraat arasındaki anlamları birleştirme metodu konu edilmiştir. Bunun yanı sıra kıraat ilminin tanımı, ortaya çıkışı; iki imamın (Hafs b. Süleyman ve Verş Osman b. Saîd) hayatı ve rivayetleri; imam Bagavî'nin hayatı, Me'âlimü't-Tenzîl eserinin tanıtılması ve kıraatleri ele alma yöntemi başlıkları da işlenmiştir
NAMAZ ÂYETLERİ BAĞLAMINDA KUR’ÂN-SÜNNET İLİŞKİSİNE DAİR BİR TARTIŞMA
(EKEV AKADEMİ DERGİSİ, 2018) ENSARİ, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Yüce Allah Hz. Peygamber’e Kur’ân’ı indirmiş, sonra da ona karşı yapması gereken bir takım görevler yüklemiştir. Bu görevlerin başında, Kur’ân’ı insanlara tebliğ etmesi ve ihtiva ettiği hükümleri beyan etmesi yer almaktadır. Çünkü onun tebliği olmadan Allah’ın mesajının insanlara ulaşması mümkün olmadığı gibi, beyanı olmadan da bu mesajın ihtiva ettiği birçok hükmün nasıl uygulanacağının bilinmesi mümkün değildir. Bu çalışmada Kur’ân’da namazı emreden âyetlerle namazın kılınış şekli ile ilgili bilgi veren âyetler incelenmiştir. Bununla Sünnet’in beyanı olmadan sadece namaz âyetleriyle yetinilmesi durumunda bu ibadetin tam olarak ifa edilip edilemeyeceği sorusuna cevap aranmıştır. Namaz ibadeti diğer ibadetlere oranla hem Kur’ân’da daha fazla zikredildiğinden hem de Müslümanların günlük hayatında daha yaygın bir şekilde yer aldığından çalışma konusu olarak özellikle namaz âyetleri seçilmiştir. Çalışmada önce namazın kılınış şekli ile ilgili bilginin sınırı ve çerçevesi ortaya konmuş, sonra fıkıh mezheplerince ittifak edilen namaz şeklinin ne olduğu tespit edilmiş, daha sonra namazın Kur’ân’da belirtilen şekli ile fıkıh mezheplerinin ittifak ettiği şekli karşılaştırılarak aradaki fark tespit edilmeye çalışılmıştır. Böylece Kur’ân’da yer almayıp fıkıh mezheplerince namazın bir parçası olduğunda ittifak edilen kısım ortaya konmuştur. Daha sonra da bu kısmın nereden geldiği sorusuna cevap aranmıştır. Yapılan araştırma neticesinde bu kısmın Sünnet’in beyanı ile sabit olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışmayla namaz âyetleri örneği üzerinden, Kur’ân’ın anlaşılmasında Sünnet’in gerekli olduğu sonucuna varılmıştır.
Şiî Müfessirlerin Muvâfakât-ı Ömer Örneklerine Yaklaşımı
(Cumhuriyet University ademciftci@cumhuriyet.edu.tr, 2018) Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Knowing the occasions related to the revelation of the Qur'anic verses is one of the factors contributing to its correct understanding. Since the examples named as "Umar's Muwāfaqāt" (corcurrences of Umar's perception with certain divine revelatio) is related to the occasion of Qur'an's revelation, they also contribute to the understanding of the related verses. 'Umar's Muwāfaqāt instances refers here to the subject mentioned after his expression of "I agreed with my Lord in three things." His agreement with His Lord is that he delivered an anticipating opinion, appropriate to God's provision. This is considered to be of the great virtues of 'Umar and of the most important sections of his life. Some narrated reports of 'Umar's Muwāfaqāt shows that there were many occasions of agreement. Of these instances, the verses that come upon his request that Abraham's Maqām is taken as a place of prayer and the Prophet's wives to veil as well as his statement to the Prophet's wives that God will grant him better wives than them if they give trouble to the Prophet. There have been conducted a number of studies on the subject of 'Umar's Muwāfaqāt. However, these studies are generally framed by Sunni sources. This study focuses on the way in which the instances of "'Umar's Muwāfaqāt" included in the Sunni sources are discussed in the sources of Shi'a tafsir. Therefore, the study is the critique of the way that 'Umar's Muwāfaqāt is handled in Shia tafsir sources. © 2018 Elsevier B.V., All rights reserved.
Tefsirde ayetler ve sureler arası münasebet (Safvetü't-Tefâsir örneği)
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2021) Beliktay, Mehmet Emin; Beliktay, Mehmet Emin; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Kur'an-ı Kerim'in i'câz yönlerinden birisi hiç şüphesiz nazmının ve tertibinin bir uyum ve ahenk içerisinde olmasıdır. Ayet ve surelerin dizilişinde bir orantının olduğunu ispat etmeye çalışan en önemli ilim, Münasebetü'l-Kur'an ilmidir. Müfessirlerin eserlerinde Kur'an'ın nazmı, üslübu ve i'cazı bağlamında yaptıkları açıklamalarda münasebet ilmine az ya da çok değindikleri bilinen bir durumdur. Biz de bu çalışmamızda Sâbûnî'nin Safvetü't-Tefâsir adlı eserinde Münasebetü'l Kur'an ilmine yaklaşımını ve bu ilme verdiği önemi ele almaya çalıştık. Dolayısıyla Sâbûnî'nin değerlendirmeleri doğrultusunda konuyu başlıklara ayırıp ilgili örnekleri açıkladık. Kur'an'ın lafız ve mana yönünden mucize olduğu gibi tertip ve telif yönünden de mucize olduğunu gösterme amacıyla ele aldığımız bu çalışmanın Kur'an'a bütüncül bir bakışın ayrıca yakalanmasına mütevazi bir katkı sağlayacağını umut ediyoruz.
Tefsirlere yansıyan mezhebî yorumların kritiği -Halku'l-Kur'ân örneği-
(Mardin Artuklu Üniversitesi, 2020) Yalçın, Huzeyfe; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Ortaya çıkışı ile birlikte sıcak tartışmalara konu olan halku'l-Kur'ân meselesi, İslam düşünce ve siyasî tarihini önemli ölçüde etkileyen bir tartışmadır. Tartışmanın taraflarının görüşlerini desteklemek amacıyla öne sürdükleri deliller arasında âyetlerin de bulunması, konuyu tefsirle ilişkilendirmiştir. Müfessirlerin bu âyetlere getirdiği yorumlardaki mezhebî aidiyet, çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Çalışmada kelâmullah tasavvurları ortaya konulmak üzere farklı mezheplere mensup; Kâdî Abdulcebbâr, Fahreddîn er-Râzî, Tabersî ve Ettafeyyiş'in tefsirleri ele alınmıştır. Tefsirleri incelenen müfessirlerin halku'l-Kur'ân tartışmalarında delil olarak getirilen âyetler bağlamında, Kur'ân yorumundaki mezhebî aidiyetleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışmanın neticesinde tespit edildiği üzere Kâdî Abdulcebbâr, Tabersî ve Ettafeyyiş, Kur'ân'ın mahluk olduğunu ve kelâmullahın mahallinin cisim olduğunu savunmaktadırlar. Fahreddin er-Râzî ise kelâmullahın nefsî ve lafzî olmak üzere iki boyutlu olduğunu; Allah Teâlâ'nın zâtı ile kâim kelâm sıfatı olan nefsî kelâmın kadîm, bu sıfatın beşerî formatı kabul edilebilecek lafzî boyutunun ise hâdis olduğu görüşündedir.
Ulûmü’l-Kur’ân Kaynaklarında “Kur’ân’da Neshin Kısımları” Başlığındaki Çelişki
(2023) Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Tilâveti mensûh ayetlerin önemli bazı `Ulûmü’l-Kur’ân kaynaklarında “Kur’an’da neshin kısımları” gibi bir başlık altında ele alınmış olması çeşitli soru işaretlerinin zihne takılmasına neden olmuştur. Lafzî tevâtür derecesine ulaşmamış, tilâveti mensûh ayetlere Kur’an denebilir mi? Bu ayetler Kur’an’da yer almadığı halde böyle bir taksime gerek var mı? “Kur’an’da neshin kısımları” ifadesindeki “Kur’an” kelimesinden kastedilen kavramsal anlamdaki Kur’an değil mi? Yapılan araştırmada bu tür sorulara tatmin edici cevapların bulunamamış olması, böyle bir çalışmanın yapılmasına neden olmuştur. Bu anlamda çalışmanın alana yeni bir şey katacağı düşünülmektedir. Çalışmada önce giriş mahiyetinde Kur’an ve nesih kavramları hakkında kısa bir bilgi arz edilmiş, sonra “Kur’an’da neshin kısımları” gibi başlıklar altında verilen bilgi sunulmuş, ardından bu bilginin başlıkla uyumlu olup olmadığı ortaya konmuş ve nihayet genel bir değerlendirme ile makale sonuçlandırılmıştır. “Kur’an’da neshin kısımları” gibi başlıklar altında zikredilen bilginin başlıkla uyumlu olmadığı, tevâtür şartının tahakkuk etmediği tilâveti mensûh ayetlerin böyle bir başlık altında zikredilmiş olmasının isabetli olmadığı, başlıktaki “Kur’an” kelimesinden kastedilenin kavramsal anlamdaki Kur’an olmadığı, böyle bir başlık yerine, “neshin kısımları” gibi genel bir başlık kullanmanın daha isabetli olacağı sonucuna varılmıştır.
أثر البيئة على المفسر عبد الكريم المدرس انموزجاً
(2024) Muhammed, Faruk; Ensari, Abdurrahman; Ensari, Abdurrahman; 05.01. Department of Basic Islamic Sciences / Temel İslam Bilimleri Bölümü; 05. Faculty of Islamic Sciences / İslami İlimleri Fakültesi; 01. Mardin Artuklu University / Mardin Artuklu Üniversitesi
Bu çalışmanın amacı, çevrenin Şeyh Abdülkerim el-Müderris üzerindeki etkisini ortaya koymaktır. Araştırma, onun görüşleri, çıkarımları ve tercihleri aracılığıyla akidevi, fıkhi, sosyal ve siyasi açılardan çevresinin ve çağdaş gerçekliğinin etkisini belirgin bir şekilde göstermektedir. Tez, bir giriş, üç ana bölüm ve bir sonuç kısmına ayrılmıştır. Giriş kısmında, araştırmanın önemi, hedefleri, önceki çalışmalar ve araştırma planı ele alınmıştır. Birinci bölümde, Şeyh Abdülkerim el-Müderris'in biyografisi incelenmiştir. Bu bölümde adı, soyadı, doğumu, lakabı, bilimsel gelişimi, görevleri ve çalışmaları, eserleri ve alimler arasındaki konumu detaylandırılmıştır. İkinci bölüm, Şeyh Abdülkerim elMüderris'in yaşadığı dönemi ve çevresini ele almaktadır. Bu bölümde araştırma terimlerinin tanımları (müfessir üzerindeki çevrenin etkisi), Şeyh'in siyasi, ekonomik ve bilimsel çevresi ile 'Mevahibü'r-Rahman fi Tefsirü'l-Kur'an' adlı tefsirin tanıtımı yapılmıştır. Üçüncü bölüm, çevrenin Abdülkerim el-Müderris'in tefsiri üzerindeki etkisini incelemektedir. Bu bölümde, Şeyh'in akidevi, fıkhi, sosyal ve siyasi çevresi hakkında ayrıntılı bilgi verilmiştir. Sonuç kısmında ise, elde edilen en önemli bulgular ve öneriler sunulmuş, ayrıca kaynakça ve referanslar listelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Tefsir, Mevahibü'r-Rahman, Çevrenin Etkisi, Abdülkerim elMüderris.