Anatomical studies on endemic Verbascum stepporum Murb., and Verbascum tenue Hub.-Mor., (Scrophulariaceae) species distributed in Şanlıurfa

Abstract

Genel olarak "sıracaotu" olarak bilinen Scrophulariaceae familyası, otsu bitkilerden ve bir cinsi ise çalıdan oluşur. Familyanın yaklaşık olarak 62 cinsi ve 1830 tanınmış türü vardır. Türkiye’de “sığırkuyruğu” olarak tanınan Verbascum L. (Scrophulariaceae, Lamiales) cinsi, Avrupa, Afrika ve Asya'daki ılıman bölgelerde geniş bir dağılım gösteren yaklaşık 360 türden oluşur. Bu cinsin gen merkezi, 256 tür, 131 hibrit ve 13 kısmen yapay gruba bölünmüş 6 ise tam olarak bilinmeyen veya şüpheli kayıt ile temsil edildiği Türkiye'dir. Bunlardan 201 tür Türkiye'ye endemiktir, bu da yaklaşık %80'lik bir endemizm oranını işaret etmektedir. Bu cins, morfolojik olarak otsu ve nadiren küçük çalılar, alternat veya çok nadiren karşılıklı basit veya bölünmüş yapraklara sahip, tabandaki yapraklar bir rozet oluşturur. Çiçekler üstte rasemoz, spika veya panikuladır. Korolla sarı, nadiren menekşe veya mor, kahverengi veya sarımsı veya mavimsi yeşil, rotat, aktinomorfik veya biraz zigomorfik, tek yıllık, iki yıllık veya çok yıllık bitkilerle karakterize edilir. Verbascum türleri geleneksel tıpta uzun süredir kullanılmaktadır. Yaprakları idrar söktürücü, terletici, balgam söktürücü, yatıştırıcı olarak kullanılmış olup, çiçekleri mukolitik ve balgam söktürücü özelliklere sahiptir. İlk kez bu çalışmada Şanlıurfa’da yayılış gösteren endemik Verbascum stepporum ve V. tenue türlerinin kök, gövde ve yapraklarından alınan enine kesitlerle anatomik yapıları karşılaştırılmış ve aydınlatılmıştır.

Anahtar Kelimeler