HZ. ÖMER DÖNEMİ FETİHLERİNİN İSLAM’IN YAYILIŞINA ETKİSİ

Abstract

İslam çok kısa bir sürede hayret uyandıracak bir şekilde yayılmış ve genellikle gittiği yerlerde hâkimiyet sahibi olmuştur. İslam’ın yayılışını siyasi, sosyal, ekonomik ve kültürel birçok açıdan olmuştur. Sadece fetihlerle değil fetihlerle birlikte az önce sayılan alanları da içine alan bir bütünlük içinde gerçekleştirmiştir. Hz. Peygamber’in Mekke’de başlattığı İslam’ın yayılış süreci aslı hüviyetini Medine’de İslam devletinin kurmasıyla gerçekleştirmiştir. Bu süreç günümüze kadar devam etmiştir. Bu sürecin en hızlı olduğu dönem ise Hz. Ömer’in halifeliği sürecidir. İlk dönem İslam’ın yayılışı incelendiğinde altında yatan en önemli sebep Sünnetullah’a uygun hareket edilmiş olmasıdır. Fetihlerin İslam’ın yayılışında nasıl bir etkisi olduğu araştırılmış ve fetihlerin öncesinde, fetihler esnasında ve fetihlerden sonra yapılan faaliyetler ele alınmıştır. Fetihlerle aslında toprakları ele geçirmekten daha önemli olanın siyasi hâkimiyetin teşekkülü olduğu gözlemlenmiştir. Akabinde binlerce yıllık devletlerle ve medeniyetlerle karşı karşıya gelen İslam toplumu fetihlerle ilerleyişini Hz. Ömer’in Halifeliği ile sağlamış ve gerçekleştirmiştir. Fetihlerde Hz. Ömer’in etkisi ve faktörü incelenmiş yaptığı şeyler sistematiğe oturtulmaya çalışılmıştır. Son bölümde fetihlerin ardında İslam devletinin gittiği topraklardaki uygulamaları incelenmiş ve İslam’ın yayılışına katkısı araştırılmıştır. Hz. Ömer’in İslam devletinin başkanı olarak yaptıkları neticesinde İslam’ın Sünnetullah’ın bir gereği olarak yayıldığı neticesine varılmıştır. Toplumların yükseliş ve çöküşlerinin belirli kural ve sebeplere göre olduğu kanısı Hz. Ömer dönemi fetihleri ile daha da bir ortaya konmaya çalışılmıştır. İslam, yayılışını tarihsel açıdan olsun, toplumsal ve insani açısından olsun Sünnetullah’a uygun bir şekilde yapmış ve korumuştur. Tüm bu araştırmanın neticesinde fetihlerin değil fetihlerin oluşmasını ve devamını sağlayan kanunların olduğu ve İslam’ın da bu kanunlara göre yayıldığını müşahede edilmiştir.