ZAHȊR-İ FȂRYȂBȊ’NİN DȊVȂN’INDA VEZİN TÜRLERİ

Abstract

Klasik dönem İran edebiyatının Türk asıllı şairlerinden biri olan Zahȋr-i Fȃryȃbȋ, VI/XII. yüzyıl sonlarının ileri gelen büyük kaside ve gazel şairlerindendir. Edebî sanat bakımından zengin bir üslupla eserler yazmış olan Zahȋr-i Fȃryȃbȋ, daha çok kaside şairi olarak bilinmektedir. Şair, Nizâmî-yi Gencevî, Hâkânî-i Şirvânî, Evhadüddîn-i Enverî, Mücîrüddîn-i Beylekânî ve Felekî-i Şirvânî gibi ünlü şairlerin de çağdaşıdır. Bu çalışmada, şairin Emîr Hasan-ı Yezdgirdî tarafından tashih edilip Dȋvȃn-ı Zahȋruddȋn-i Fȃryȃbȋ adıyla 1381 hş.’de Tahran’da neşredilen divanı esas alınmıştır. Zahȋr-i Fȃryȃbȋ’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgi verildikten sonra onun Divânında yer alan tüm manzumelerin taktii yapılmış; bahirleri ve vezinleri bulunmuştur. İlaveten eserde kullanılan bahirler, şairin kullanım oranına göre tasnif edilmiş, örnek beyitler eklenmiş ve her bir bahirdeki vezin sayısı belirtilerek kullanım yüzdesi çıkarılmıştır.

As one of the Turkish poets of classical Persian literature, Zahir Faryabi is an the important eulogy and ode poet of the late VI / XII century. Given that his works are rich in terms of literary art, he is mostly known as the poet of the eulogy. Zahir is also the contemporary poet of the famous poets such as Nezami Ganjavi, Khaqani Shirvani, Anvari, Falaki Shirvani. This study was based on the divan issued in Tehran by the name of Divan-e Zahir al-din Faryabi in 1381 as amended by Amir Hasan-e Yazdgerdi. After giving information about Zahir’s life and works, all the poems in the divan of the poet were examined and their prosodies were found. Additionally, prosodic pattern used in the divan were classified according to most usage rates and the percentage of use was removed by stating the meter number in each prosody.